Yangiliklar

Qoraqalpog'iston Respublikasi Adliya vazirligi tuman (shahar) adliya bo‘limlari va uning tarkibidagi Yuridik xizmat ko'rsatish markazlari, Davlat xizmatlari markazlari hamda FHDY bo‘limlaridagi bo‘sh ish o‘rinlariga ishga qabul qilish bo‘yicha tanlov e’lon qiladi.
Vakant lavozimlar ro‘yxati va ushbu lavozimlar bo‘yicha qo‘yilgan rasmiy talablar bilan www.vacancy.adliya.uz sayti orqali tanishishingiz mumkin.
Qoraqalpog'iston Respublikasi Adliya vazirligi tizimidagi bo'sh ish o'rinlari ro'yxati:

1. Bosh maslahatchi - CHimboy tuman adliya boʼlimi Inson huquqlarini himoya qilish va huquqni qoʼllash amaliyotini oʼrganish boʼlinmasi;
2. Bosh yuriskonsult -Toʼrtkoʼl tuman adliya boʼlimi Yuridik xizmat koʼrsatish markazi;
3. Bosh yuriskonsult -Qoʼngʼirot tuman adliya boʼlimi Yuridik xizmat koʼrsatish markazi;
4. Bosh yuriskonsult - Qonlikoʼl tuman adliya boʼlimi Yuridik xizmat koʼrsatish markazi;
5. 1-toifali inspektor - CHimboy tuman adliya boʼlimi FHDYO boʼlimi;
6. Katta mutaxassis - Nukus shahar adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Davlat roʼyxatidan oʼtkazish va ruxsat beruvchi hujjatlarni rasmiylashtirish xizmatlarini koʼrsatish boʼlimi;
7. Katta mutaxassis - Nukus shahar adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Davlat roʼyxatidan oʼtkazish va ruxsat beruvchi hujjatlarni rasmiylashtirish xizmatlarini koʼrsatish boʼlimi;
8. Katta mutaxassis - Nukus shahar adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi, Hujjatlarni qabul qilish va taqdim etish boʼlimi.
9. Katta mutaxassis - Qoʼngʼirot tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Davlat roʼyxatidan oʼtkazish va ruxsat beruvchi hujjatlarni rasmiylashtirish xizmatlarini koʼrsatish boʼlimi;
10. Katta mutaxassis - CHimboy tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Davlat roʼyxatidan oʼtkazish va ruxsat beruvchi hujjatlarni rasmiylashtirish xizmatlarini koʼrsatish boʼlimi;
11. Katta mutaxassis - Ellikqalʼa tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Davlat roʼyxatidan oʼtkazish va ruxsat beruvchi hujjatlarni rasmiylashtirish xizmatlarini koʼrsatish boʼlimi;
12. Katta mutaxassis - Ellikqalʼa tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Hujjatlarni qabul qilish va taqdim etish boʼlimi;
13. Katta mutaxassis - Toʼrtkoʼl tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Hujjatlarni qabul qilish va taqdim etish boʼlimi;
14. Hisoblash texnikasi operatori - Amudaryo tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari shoʼbasi;
15. Hisoblash texnikasi operatori - Beruniy tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari shoʼbasi;
16. Hisoblash texnikasi operatori - Toʼrtkoʼl tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari shoʼbasi;
17. Hisoblash texnikasi operatori - Xoʼjayli tuman adliya boʼlimi Davlat xizmatlari markazi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari shoʼbasi.
Mehnat sharoiti va ish haqi:
•barcha mehnat sharoitlari yaratilgan zamonaviy idora;
•ish rejimi: besh kunlik ish haftasi, ikki kun dam olish kunlari bilan (shanba, yakshanba);
•oylik ish haqi lavozimga qarab (boshqaruv xodimlari uchun) qo'shimcha to'lovlari bilan birga o'rtacha 4-5 mln. so'm;
•xorijda malaka oshirish va stajirovka o'tash imkoniyati;
•qonun hujjatlarida nazarda tutilgan majburiy ijtimoiy ta'minot paketi.
•idoraviy tibbiy xizmat va sog'lomlashtirish maskanidan foydalanish imkoniyati mavjud.
Murojaat muddati va manzilи:
•Tanlovda ishtirok etish istagini bildirgan nomzod Adliya vazirligining www.vacancy.adliya.uz sayti orqali ro'yxatdan o'tib, shaxsiy kabineti orqali quyidagilarni tizimga biriktirishi lozim:
•shaxsiy varaqasi (ilovadagi namunaga muvofiq ma'lumotnoma-ob'ektivka),
•diplom (diplomdan ko'chirma)ning nusxasi, chet elda o'qigan bo'lsa, diplomi tan olish va nostrifikatsiyadan o'tganligini tasdiqlovchi guvohnoma
•3x4 sm o'lchamdagi rangli fotosurati;
•fuqarolik pasporti yoki identifikatsiya ID kartasi nusxasi.
Nomzod bo'sh (vakant) lavozimlarga tanlov o'tkazish haqidagi e'londa ko'rsatilgan lavozimlarning faqat bittasini tanlashi va tanlangan lavozim bo'yicha tanlovda ishtirok etish mumkin. Nomzod bir vaqtning o'zida boshqa e'londa ko'rsatilgan lavozim bo'yicha tanlovda ishtirok etish uchun hujjat topshirishi mumkin.
Hujjatlar joriy yilning 9-iyun sanasiga qadar qabul qilinadi.
Tanlov Nukus shahri, O'zbekiston guzari, 60-A uyda bo'lib o'tadi.

Ishga qabul savollari ro'yxati bilan https://www.minjust.uz/uz/about/jobs/hiring_order/ havolasi orqali tanishishingiz mumkin.

Eslatma!
Agar tanlov tartibi buzilgan taqdirda korrupsiya holatlari haqidagi xabarlarni O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining "1008" ishonch telefoniga shuningdek, telegram ijtimoiy tarmog'idagi @antikorbot orqali murojaat qilishingiz mumkinligini bildiramiz.

Ózbekstannıń jańalanǵan siyasatı jámiyette ádalat hám nızam ústinligin joqarı dárejege kóteriw, zamanagóy nátiyjeli mámleket basqarıwın engiziw, mámleket hizmetshilerinde korruptsiyalıq jaǵdaylardıń barlıq kórinislerine qatań shıdamsızlıq ruwxın qáliplestiriw, xalıqtıń mápin sózsiz támiyinlew sıyaqlı joqarı ideyalarǵa tiykarlanbaqta.
  Bul orında reformalardıń anıq nátiyjeliligine erisiw maqsetinde mámleket hám jámiyettiń hár bir salasında korruptsiyaǵa qarsı gúresiw natiyjeliligin izbe-ız támiyinlep barıw оg'ada úlken áhmiyetke iye.
Usi maqsette Qaraqalapaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen «Korruptsiyag'a qarsi gúresiw aymaqlıq keńesi» ag'zaları qatnasında ushrasıw sholkemlestirilip, ushrasıwg'a Qaraqalapaqstan Respublikası Ádillik ministri basshılıq etti hám alıp bardı.
  Ushrasıw dawamında Korruptsiyaǵa qarsı komplaens qadaǵalaw júritiw tártibi, komplaens qadaǵalaw sistemasıniń payda bolıwı tarıyxı hám onı payda etiwde gózlengen maqset hám bul baqlaw tártibiniń abzallıqları túsindirildi.
Sonıń menen birge ushrasıw dawamında taraw qánigeleri tárepinen bul qadag'alaw sisteması haqqında túsinikler beriw menen bir qatarda Ádillik ministrligi quramına kadrlar tańlaw hám tayınlaw bag'darında engizilgen komplaens qadaǵalaw tártibinede toqtaldı.
Ushrasiw Qaraqalpaqstan Respublikası aymaqliq Keńes ag'zalari menen bir qatarda onlayn tártipte rayon (qala) lardag'i wákillerde qatnastı hám óz-ara pikir almasiwlar menen dawam etti.

Búgingi kúnde xalıq arasinda salamat turmıs tárizin qáliplestiriw, bul tarawda puqaralardıń medicinalıq mádeniyatın kóteriw máselesi tek ǵana mámleketimizdi emes, bálkim dúnya jámiyetshiligin oylantirmaqta.
Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi maǵlıwmatlarına kóre, házirgi kúnde dúnyada 2 mlrd insan temir, A vitamini sıyaqlı adam organizmi ushın oǵada zárúr bolǵan organikalıq mikroelementlardi talap dárejesinde paydalanbaydi. Sol sebepli 155 mln bala ósiw hám rawajlanıwda arqada qalıp atırǵanlıǵı, 52 mln bala bolsa sozılmalı kesellilerden azaplanıp atır.

Búgingi kúnde xalıq arasinda salamat turmıs tárizin qáliplestiriw, bul tarawda puqaralardıń medicinalıq mádeniyatın kóteriw máselesi tek ǵana mámleketimizdi emes, bálkim dúnya jámiyetshiligin oylantirmaqta.
Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi maǵlıwmatlarına kóre, házirgi kúnde dúnyada 2 mlrd insan temir, A vitamini sıyaqlı adam organizmi ushın oǵada zárúr bolǵan organikalıq mikroelementlardi talap dárejesinde paydalanbaydi. Sol sebepli 155 mln bala ósiw hám rawajlanıwda arqada qalıp atırǵanlıǵı, 52 mln bala bolsa sozılmalı kesellilerden azaplanıp atır.

Jańa Ózbekstannıń jánede jetilistiriw boyınsha
Mámleketlik dásturi.


2022-jıl 26-yanvar elimiz ushın eń áhmiyetli sánelerdiń biri bolıp, Prezidentimiz tárepinen úlken reformaǵa tiykar Jańa Ózbekstannıń 2022-2026-jıllarǵa arnalǵan Rawajlanıw strategiyası» baǵdarlamaları hám maqsetleri tanıstırıldı. Bul konceptual hújjette insan qádiri, hadallıq standartları,  pragmatikalıq sırtqı siyasat bulardıń barlıǵı keyin-ala Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2022-jıl 28-yanvar kúngi PP-60-sanlı Pármanı menen tastıyıqlanǵan  «Jańa Ózbekstannıń 2022-2026-jıllarǵa arnalǵan Rawajlanıw strategiyası»nıń  100 maqsetinde sáwlelengen.
Rawajlanıw strategiyasında 2022 –jılda ámelge asırıwǵa tiyisli Mámleketlik baǵdarlamasında joybarlastırılǵan ilajlardı finanslıq támiynlewge ulıwma bahası 55 trln swm hám 11,7 mlrd AQSh dolları muǵdarındaǵı pul qarjıları ajratılıwı názerde tutılǵan.
Rawajlanıw strategiyası төмендеги 7 baǵdardan ibarat
- Insan qádirin asırıw hám erkin puqaralıq jámiyetin jánede rawajlandırıw arqalı xalıkshıl mámleket qurıw;
- Ózbekstanda ádillik hám nızam ústinligi principlerin rawajlanıwdıń eń tiykarǵı hám zárúr shártine aylandırıw;
- Milliy ekonomikanı jedel rawajlandırıw hám joqarı ósiw pátlerin támiyinlew;
- Ádalatlı social-siyasat júrgiziw, insan kapitalın rawajlandırıw;
- ruxıy rawajlanaıwdı támiynlew hám tarawdı jańa basqıshqa alıp shıǵıw;
- milliy máplerden kelip shıqqan halda ulıwma dunyalıq máselelerge qaratıw;
- Ózbekstan qáwipsizligi hám qorǵanıw potencialın kúsheytiw, ashıq, pragmatikalıq hám aktiv sırtqı siyasat alıp barıw.
Sonı aytip ótiwimiz tiyis, házirgi globallasıw dáwirinde sanlı texnologiyalar jedellik penen rawajlanıp atırǵan bir waqıtta, Mámleketlik dástúriniń 100 den 12 si sanlastırıw hám insan huqıqlarına arnalǵan maqsetlerden ibarat bolıp. Házirgi waqıtta Ózbekstan Respublikası Adillik ministrligi tarawında 50 den artıq informaciyalıq-kommunikaciya sistemalar bar bolıp, Mámleketlik dástúrindegi maqsetlerdi ámelge asırıwda ádillik uyımları da úlken úles qosıp atır, yaǵnıy mámleketlik xızmetler orayları puqaralarımızǵa operativ túrde 100 den artıq mámleketlik xızmetlerdi kórsetiwin atap ótwimiz tiyis.

Nókis qalası ádillik bólimi huqıqtı qollaw ámeliyatin úyreniw insan huqıqların qorǵaw bólimshesi jetekshi másláhátshisi
Dilbar Naurızbaeva

Sociyallıq napaqalardı tayınlaw tártibi

Búgingi kúnde Ózbekstan Respublikasında bárshe tarawlarda bolǵanı sıyaqlı sociyallıq támiynatta da xalıqqa qolaylıqlar jaratıw, puqaralardın artıqsha áweregershiligine shek qoyıw kún tartibindegi eń zárúr máselege aylanǵan. Bunıń ushın napaqalardı tayınlaw tártibi, tiykarınan avtomatlastırılǵan tárizde orınlanıwı jolǵa qoyıldı.
Sonı ayrıqsha atap ótiw kerek, 2021-jıl 1-sentyabrge shekem tayınlanǵan sociyallıq napaqa hám kem támiynlengen shańaraqlarǵa materiyallıq jardem avtomatlastırılǵan tárizde, kem támiynlengen shańaraqlarǵa materiyallıq járdem kórsetiwdiń jańa tártibine tiykar napaqa muǵdarı asıwı názerde tutılǵan puqaralardan qosımsha arza hám hújjetler talap etpegen halda, kem támiynlengen shańaraqlarǵa balalar napaqasına ótkeriliwi belgilep qoyıldı.
Solar qatarınan, balalar napaqası hám materiyallıq járdem tólemlerin óz waqtında mánzilli hám máqsetli jetip barıwın támiynlew máqsetinde Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń «Xalıqtı sociyallıq qorǵaw sistemasın jánede jetilistiriw haqqında»ǵı 654-sanlı qararı qabıl qılındı
Nátiyjede, balalar napaqası hám materiyallıq járdem usı qarar menen tastıyıqlanǵan Rejede belgilengen tártipte shańaraq aǵzalarınıń usınıs etken arzalarına tiykar «Birden-bir reestr» AT arqalı kem támiynlengen shanaraq dep tán alınǵannan keyin tayınlanatuǵın boldı. Bunıń ushın, 2022-jıldan baslap- shańaraqtıń hár bir aǵzasına jámi bir aylıq ortasha dáramat minimal tutınıw qárejetleri muǵdarınan aspaǵanda ǵana, kem támiynlengen dep tán alınıwı belgilengen. (Maǵlıwmat ushın: Búgingi kúnde Ózbekstan Respublikasında hár bir shaxs ushın minimal tutınıw qárejetleriniń jańa muǵdarı 498000 swmdı quraydı.)
«Birden-bir reestr» AT arqalı kem támiynlengen dep tán alınǵan shańaraqlar (shaxslar) qosımsha hújjetler hám maǵlıwmatnamaların usınbastan, nızamshılıq hújjetlerinde usı taypadaǵı shańaraqlar (shaxslar)ǵa belgilengen tártipte biypul yaki imtiyazlı shártlerde kórsetiletuǵın sociyallıq xızmetler hám járdemlerden paydalanıwǵa haqlı bolıp esaplanadı.
Bunda nızamshılıq hújjetlerinde belgilengen xızmetlerden paydalanıw hám imtiyazlardı alıw ushın «Birden-bir reestr» AT arqalı kem támiynlengen dep tán alınǵan shańaraq (shaxs)qa Ózbekstan Respublikası Birden–bir interaktiv mámleket xızmetleri portalı arqalı 3 minut ishinde maǵlıwmatnama usınıladı. Bul maǵlıwmatnama shańaraq (shaxs) «Birden-bir reestr» AT arqalı kem támiynlengen dep tán alınǵan aydan baslap on eki ay dawamında ámel etedi.
Eger bir shańaraq sońǵı 12 ay dawamında izbe-izlikte «Birden-bir reestr» AT arqalı bir neshe márte kem tamiynlengen dep tán alınǵan bolsa, bunda maǵlıwmatnamanıń ámel etiw múddeti usı shańaraq aqırǵı márte kem támiynlengen dep tán alınǵan aydan baslanadı.
Shańaraqtı kem támiynlengen shańaraq dep tan alıw hám oǵan balalar napaqası yaki materiyallıq járdemdi tayınlaw yaki tayınlamaw insan aralasıwısız tek ǵana «Birden-bir reestr» AT arqalı avtomatlastırılǵan tárizde ámelge asırıladı.
Shańaraqtıń bir aǵzasına tuwrı keletuǵın bir aylıq ortasha dáramat balalar napaqası yaki materiyallıq járdem alıw ushın múrájat qılınǵan aydan aldıńǵı ayǵa deyin bolǵan aqırǵı úsh ayı ushın esaplap shıǵılǵan bárshe shańaraq aǵzalarınıń dáramatı summasın shańaraq quramına kiritiletuǵın shańaraq aǵzaları sanına hám úshke bóliw arqalı anıqlanadı.
Balalar napaqası yaki materiyallıq járdem alıw ushın shańaraq quramına puqaralıq halatı dálalatnamaların jazıw uyımlarında nekesi dizimge alınǵan erli-zayıplı hám olar menen birge jasaytuǵın hám olardıń qaramaǵında bolǵan balalar sonday-aq, ata-anaları menen birge jasaytuǵın hám óz shańaraǵına iye bolmaǵan 18 jastan úlken balalar kiritiledi.
Balalar napaqası yaki materiyallıq járdem AT xalıq banktıń rayon bólimleri arqalı naq pul formasında yaki pul qarjıları naq pulsız ótkeriw jolı menen puqaralardıń bank esapbetleri arqalı tólenedi.
Tólemniń ótken ayda alınbaǵan balalar napaqası yaki materiyallıq járdem summası tólemniń ámeldegi tólem dizimlerine kiritiledi hámde tayınlanǵan, biraq óz waqtında alınbay qalǵan tólemler ótken dáwirlerde esaplanǵan muǵdarlarda pútkil dáwir ushın, biraq balalar napaqası yaki materiyallıq járdemdi alıw múddeti tamamlanǵannan keyin úsh aydan artıq bolmaǵan múddette bir jola tólenedi ayı.


Taxtakópir rayonı ádillik bólimi
Insan huqıqların qorǵaw hám huqıqtı
qollaw ámeliyatı bas másláhatshisi                                 B.Qaypbergenov

Orayımız tárepinen Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jıl 29-iyundaǵı «Mámleketlik uyımları hám shólkemlerine yuridikalıq xizmet kórsetiwdi jánede jedellestiriw is-ilajları haqqında»ǵı PP-5168-sanlı qararına tiykar 2021-jıl 1-oktyabrden baslap tiyisli mámleketlik uyımları hám shólkemleri hújjetlerin huqıqıy ekspertizadan ótkeriw elektron tártipte hújjetler almasıw jolı menen ámelge asırılıp kelmekte.

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining12.04.2022 yildagi 172-sonli qarori bilan tasdqilangan  Yo'l harakati qoidalarining 9-bandiga muvofiq, konstruktsiyasida xavfsizlik kamarlari nazarda tutilgan transport vositasini boshqarayotgan haydovchi va uning old o'rindig'idagi yo'lovchilar harakatni boshlashdan oldin xavfsizlik kamarlarini taqib olishlari shartligi belgilangan. Demak avtomobilning orqa o'rindig'idagi yo'lovchilarga xavfsizlik kamarlarini taqib olishlari shart emas.
Shuningdek, quyidagi shaxslarga xavfsizlik kamarini taqmaslikka ruxsat berilgan, ya'ni:
- avtomobilning orqa o'rindig'idagi 12 yoshgacha bo'lgan bolalar (ushbu Qoidalarning 159-bandiga muvofiq);
- o'quv-mashq transport vositasini o'quvchi boshqarayotgan vaqtda avtomototransport vositasini yoki shahar elektr transportini boshqarishni o'rgatuvchi amaliy mashg'ulotlar instruktori;
- homilador ayollar, salomatligi xavfsizlik kamari taqish imkonini bermaydigan bemorlar (Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan belgilangan kasalliklar ro'yxatiga muvofiq va ushbu kasalliklar bilan kasallanganligi bo'yicha tibbiy ma'lumotnoma mavjud bo'lganda);
- xizmat vazifasini bajarayotgan xodimga biriktirilgan ko'k yoki qizil yoxud ko'k va qizil rangli yaltiroq mayoqchasi bilan jihozlangan hamda maxsus rangli bo'yoq sxemalar va yozuvlar bilan belgilangan transport vositalari haydovchisi va yo'lovchilari.

Intellektual mulk huquqlarin himoya qilish bo'limi

FUQAROLIQ QONUNCHILIGIDA ZARAR ETKAZISHDAN
KELIB CHIQADIGAN MAJBURIYATLAR

Eng avallo majburiyat qonunchiligimizda majburiyat nima ekanligiga aniqliq kiritib olsak.
O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 234-moddasiga ko'ra, Majburiyat — fuqarolik huquqiy munosabati bo'lib, unga asosan bir shaxs (qarzdor) boshqa shaxs (kreditor) foydasiga muayyan harakatni amalga oshirishga, chunonchi: mol-mulkni topshirish, ishni bajarish, xizmatlar ko'rsatish, pul to'lash va hokazo yoki muayyan harakatdan o'zini saqlashga majbur bo'ladi, kreditor esa — qarzdordan o'zining majburiyatlarini bajarishni talab qilish huquqiga ega bo'ladi.
Majburiyatlar shartnomadan, ziyon etkazish natijasida hamda ushbu Kodeksda ko'rsatilgan boshqa asoslardan kelib chiqadi.
Mazkur kodeksning 235-moddasida Majburiyatning taraflari — kreditor yoki qarzdor sifatida bir yoki bir paytning o'zida bir necha shaxs ishtirok etishi mumkin.
Majburiyatda qarzdor tomonida ishtirok etgan shaxslardan biriga kreditor bildirgan talablarning haqiqiy emasligi, shuningdek bunday shaxsga talab qo'yishga doir da'vo muddati o'tib ketganligi kreditorning qolgan shaxslarga bo'lgan talablariga o'zicha daxl etmaydi.
Agar taraflar shartnomaga binoan bir-birlariga nisbatan majburiyatli bo'lsa, taraflardan har biri boshqa taraf oldida uning foydasiga nima qilishi shart ekanligi jihatidan uning qarzdori va ayni bir paytning o'zida undan nima talab qilishga huquqli ekanligi jihatidan uning kreditori hisoblanadi.
Majburiyat unda taraflar sifatida qatnashmagan shaxslar (uchinchi shaxslar) uchun burchlar hosil qilmaydi.
Qonunchilikda yoki taraflarning kelishuvida nazarda tutilgan hollarda majburiyat uchinchi shaxslar uchun majburiyatning bir tarafi yoki har ikkala tarafiga nisbatan huquq vujudga keltirishi mumkin.
Majburiyatlar majburiyat shartlariga va qonun hujjatlari talablariga muvofiq, bunday shartlar va talablar bo'lmaganida esa - ish muomalasi odatlariga yoki odatda qo'yiladigan boshqa talablarga muvofiq lozim darajada bajarilishi kerak.
Majburiyatni bajarishdan bir tomonlama bosh tortish va shartnoma shartlarini bir tomonlama o'zgartirishga yo'l qo'yilmaydi, qonun hujjatlarida yoki shartnomada nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
Majburiyat kelishilgan va taraflar uchun maqbul usulda bajarilishi shart.
Majburiyatni bajarish usuli, agar bu usul majburiyatning mohiyatidan anglashilmasa va qonun bilan belgilab qo'yilgan bo'lmasa, shartnomada ko'rsatilgan bo'lishi kerak.
Basharti boshqacha tartib qonun hujjatlarida, shartnomada nazarda tutilgan bo'lmasa yoki ish muomalasi odatlaridan yoxud majburiyatning mohiyatidan anglashilmasa, kreditor majburiyatning qismlarga bo'lib bajarilishini qabul qilmaslikka haqli.
Agar boshqacha tartib taraflarning kelishuvida nazarda tutilgan bo'lmasa va ish muomalasi odatlaridan yoki majburiyatning mohiyatidan anglashilmasa, qarzdor majburiyatni bajarish chog'ida ijroni kreditorning o'zi yoki bu ish uchun u vakolat bergan shaxs qabul qilayotganligini isbotlashni talab qilishga haqli bo'ladi va bunday talabni qo'ymaganlik oqibatlari xavfi uning zimmasida bo'ladi.
Shartnomadan kelib chiqqan majburiyatni to'la hajmda yoki uning bir qismini bajarish, agar qonun hujjatlari yoki shartnomada nazarda tutilgan bo'lsa, shuningdek agar uchinchi shaxs taraflardan biri bilan tegishli shartnoma orqali bog'liq bo'lsa, uchinchi shaxs zimmasiga yuklatilishi mumkin.
Agar majburiyatni qarzdorning shaxsan o'zi ijro etishga majburligi qonun hujjatlari, shartnoma yoki majburiyatning mohiyatidan anglashilmasa, kreditor qarzdor uchun uchinchi shaxs tomonidan taklif qilingan ijroni qabul qilishi shart.
Majburiyat bajarilmaganligi uchun, basharti qonun hujjatlari yoki shartnomada uchinchi shaxsning javobgar bo'lishi nazarda tutilgan bo'lmasa, shartnomadagi taraf javobgar bo'ladi.
Agar majburiyatni bajarish muddati ko'rsatilmagan yoki talab qilib olish payti bilan belgilab qo'yilgan bo'lsa, kreditor har qachon ijroni talab qilishga, qarzdor esa - ijroni har qachon amalga oshirishga haqli bo'ladi. Majburiyatni darhol bajarish vazifasi qonun, shartnoma yoki majburiyatning mohiyatidan anglashilmasa, qarzdor bunday majburiyatni kreditor talab qilgan kundan boshlab etti kunlik muddat ichida bajarishi shart.
Agar qonun hujjatlari yoki shartnomada nazarda tutilgan bo'lsa yoxud majburiyatning mohiyatidan yoinki ish muomalasi odatlaridan yoki odatda qo'yiladigan boshqa talablardan anglashilsa, qarzdor majburiyatni muddatidan ilgari bajarishga haqli, kreditor esa - ijroni muddatidan ilgari qabul qilishi shart.
Agar qonun hujjatlari yoki shartnomada boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, majburiyatni bajarishni kechiktirishga yoki uni bo'lib-bo'lib bajarishga yo'l qo'yilmaydi.
Etarli asoslar mavjud bo'lganida sud qarzdorga majburiyatni bajarishni kechiktirish yoki uni bo'lib-bo'lib bajarish imkonini berishga haqli.
Pul majburiyatida u so'mlar bilan chet el valyutasidagi muayyan summaga ekvivalent bo'lgan summada yoki shartli pul birliklari bilan (ekyu, "maxsus qarz olish huquqlari" va boshqalar) to'lanishi lozimligi nazarda tutilishi mumkin. Bunday hollarda so'mlar bilan to'lanishi lozim bo'lgan summa tegishli valyutaning yoki shartli pul birliklarining to'lov kunidagi rasmiy kursi bo'yicha belgilanadi, basharti uni belgilashning boshqacha kursi yoki boshqa sanasi qonun hujjatlarida yoki taraflarning kelishuvida belgilab qo'yilgan bo'lmasa.
O'zbekiston Respublikasi hududida majburiyatlar bo'yicha hisob-kitoblarni amalga oshirish chog'ida chet el valyutasidan, shuningdek chet el valyutasidagi to'lov hujjatlaridan foydalanishga qonun hujjatlarida belgilangan hollar, tartib va shartlar asosida yo'l qo'yiladi.
Agar majburiyatni bajarish joyi qonun hujjatlari yoki shartnoma bilan belgilab qo'yilgan bo'lmasa va majburiyatning mohiyatidan yoxud ish muomalasi odatlaridan yoinki odatda qo'yiladigan boshqa talablardan anglashilmasa, ijro quyidagi joylarda amalga oshirilishi kerak:
1) ko'chmas mol-mulkni topshirish majburiyatlari bo'yicha - mol-mulk turgan joyda;
2) tashishni nazarda tutadigan tovar yoki boshqa mol-mulkni topshirish majburiyatlari bo'yicha - tovarni kreditorga etkazib berish uchun uni birinchi tashuvchiga topshirish joyida;
3) qarzdorning tovarni yoki boshqa mol-mulkni topshirish yuzasidan o'zga majburiyatlari bo'yicha - mol-mulkni tayyorlash va saqlash joyida, basharti majburiyatning kelib chiqishi paytida bu joy kreditorga ma'lum bo'lgan bo'lsa;
4) pul majburiyati bo'yicha - majburiyat vujudga kelgan paytda kreditor yashagan joyda, agar kreditor yuridik shaxs bo'lsa - uning majburiyat vujudga kelgan paytda joylashgan erida, agar kreditor majburiyatni bajarish vaqtigacha o'z yashash joyini yoki joylashgan erini o'zgartirgan bo'lsa va bu haqda qarzdorni xabardor qilgan bo'lsa - ijro etish joyi o'zgartirilishi bilan bog'liq hamma xarajatlarni kreditor hisobidan qilgan holda, uning yangi yashash joyida yoki joylashgan erida;
5) boshqa barcha majburiyatlar bo'yicha - qarzdorning yashash joyida, agar qarzdor yuridik shaxs bo'lsa, uning joylashgan erida.
Umumlashtirilib aytganda, har birimiz xo'jalik va mehnat shartnomasida, shuningdek shaxsiy hayotimizdagi majburiyatlarimizga rioya qilishimiz kerakligini unutmasligimiz kerak.


Kegeyli tuman adliya bo'limining
yuridik xizmat ko'rsatish
markazi boshlig'i                                       K.M.Paluaniyazov  

Ózbekiston Respublikası Joqarı sudı Plenumining 1998 jıl 17 apreldegi 12-sanlı qararı mazmun-mánisi.

Ózbekstan Respublikası Joqarı sudı plenumınıń 1998-jıl 17-aprel'degi «Sud tárepinen miynet shártnamasın (kontrakt) ın biykar etıwde tártipke saliwhi nızamlardıń qollanılıwı haqqında»gi 12-sanlı qarari miynet shartnamasi biykar etiw menen baylanisli dawlardi duris sheshiwde miynet nızamshiliǵiniń qollaniliwi haqqında tiykarǵı huqiqiy derek esaplanadı. Ózbekiston Respublikası Joqarı sudı Plenumining 1998 jıl 17 apreldegi “Sud tárepinen miynet shártnaması (kontrakti) ni bıykarlawdı tártipke saliwshi nızamlardıń qollaniliwi haqqında”gi 12-sanlı qarari 58-bantten ibarat. Qarardiń 1 bantinde Múlkshiliktiń barlıq formasındaǵı kárxanalar, mákemeler, shólkemlerde, sonıń menen birge ayırım puqaralar ıxtıyarında miynet shártnaması (kontrakt) boyınsha islep atirǵan fizikalıq adamlardıń miynetke tiyisli qatnasiqlar  miynet nızamshiliǵi  hám basqa normativ hújjetler menen tártipke salınıwı sudtıń itibarı qaratilsin delingen.
Bul bánttıń ózi Ózbekiston Respublikası aymaǵında birden-bir miynet nızamshılıgı aldında bársha teń ekenligin bayanlap turipti. Qarardıń 18-bántinde MK 100-statyası 2-bóleginiń 1, 2-bántlerine qaray, xızmetker menen jumıs berieshi shártlesiwine kóre miynet shártnaması biykar etilgende xızmetkerdi eskertiw onıń múddetine muwapıq keletuǵın pullı kompensatsiya menen almastırılıwı múmkin. Miynet shártnamasın bıykarlaw haqqında eskertiw ornına xızmetkerge pul kompensatsiyası tólegeni miynet shártnamasın bıykarlawda xızmetkerge beriletuǵın basqa hár qıylı tólewlerdi (paydalanilmagan demalıs ushın kompensatsiya tólew, dem alıw napaqasi, MKning 67-statyasına qaray jumısqa jaylasıw múddetinde ortasha mıynet haqı saqlaw hám b.) beriwden jumıs beriwshini azat etpesligini hám xızmetker huqıqların bul qarardıń 48-bandida ayriqsha jaǵdaylarda jumıs beriwshi intasi menen miynet shártnaması biykar etilgende xızmetkerge beriletuǵın tólewler júzesinen bolǵan dawlardı kóriwde tómendegiler anıqlanıwı zárúr:
MKniń 110 -statyasında belgilengen múddetlerde xızmetkerge tiyisli mıynet haqı berilgenmi;
miynet shártnaması biykar etilgende xızmetkerge paydalanbaǵan tiykarǵı hám qosımsha demalısları (MK 151-statyası 1-bólegi) ushın pullıq kompensatsiya tolıqnganmi;
miynet shártnaması biykar etilgende MKning 109-statyasına qaray xızmetkerge ortasha aylıq mıynet haqınan kem bolmaǵan jumistan bosatiw napaqasi berilgenligi;
xızmetker menen miynet shártnaması ayriqsha tiykarlarǵa kóre biykar etilgende oǵan materiallıq járdem beriw ushın qosımsha kepillikler berilgenligi (MKning 67-statyası ).
Xızmetkerdiń miynet shártnaması biykar etiliwi menen onı nızamlarda ornatılǵanınan joqarı pul tólewleri (mısalı, bosatıw pensiyasın aylıq ortasha mıynet haqınan artıq tólew) yamasa nızamlarda kórsetilmagan qosımsha pul tólewleri haqqindaǵı talapları, eger bul tólewler beriliwi jámáát shártlesiwi, jámáát shártnamalarında (kárxananıń basqa lokal hújjetlerinde) hám de xızmetker menen dúzilgen miynet shártnamasında názerde tutılǵan bolsa, ol qánaatlandiriliwi lazim.
Juwmaqlap aytqanda xızmetker intasi menen yamasa ayriqsha jaǵdaylarda miynet shártnaması jumıs beriwshi intasi menen miynet shártnaması bıykarlawda xızmetkerdi materiallıq qollap-quwatlaw tártibi hám huqıqıy kepillikleri Ózbeksten Respublikası Konstitusiyası, Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksinde hám Ózbekstan Respublikası Oiy sudı plenumınıń 1998-jıl 17-aprel'degi «Sud tárepinen miynet shártnamasın (kontrakt) ın biykar etıwde tártipke saliwhi nızamlardıń qollanılıwı haqqında»gi 12-sanlı qarari menen bekkemlengen. Ulıwma aytqanda Miynet shártnamasın bıykarlawda miynet nızamshiliǵin dúris qollaniw tártibi qararda óz sawleleniwin tapqan.

Nókis qalaliq yuridikalıq
xizmet kórsetiw Orayı
bas yuriskonsulti                        Sh.Mambetsapaev