Янгиликлар
27
Salamat turmıs tárizin qáliplestiriwge baylanıslı hújjetlerden xabardarsız ba?
Salamat turmıs tárizin qáliplestiriwge baylanıslı hújjetlerden xabardarsi ba?
Búgingi kúnde xalıq arasinda salamat turmıs tárizin qáliplestiriw, bul tarawda puqaralardıń medicinalıq mádeniyatın kóteriw máselesi tek ǵana mámleketimizdi emes, bálkim dúnya jámiyetshiligin oylantirmaqta.
Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi maǵlıwmatlarına kóre, házirgi kúnde dúnyada 2 mlrd insan temir, A vitamini sıyaqlı adam organizmi ushın oǵada zárúr bolǵan organikalıq mikroelementlardi talap dárejesinde paydalanbaydi. Sol sebepli 155 mln bala ósiw hám rawajlanıwda arqada qalıp atırǵanlıǵı, 52 mln bala bolsa sozılmalı kesellilerden azaplanıp atır.
Usı shólkem dúnya mámleketlerinde ólim hám mayıplıqqa sebep bóliwshi 4 tiykarǵı juǵımsız kesellikti anıqlaǵan. Bular - júrek-qan tamır kesellikleri, diabet, rak kesellikleri bolıp tabıladı. Sozılmalı keselliklerdiń kobeyiwi adamlar arasında erte ólimge alıp kelip atır.
Atap aytqanda, házirgi kúnde dúnyadaǵı 1,62 mlrd. insan organizminde temir vitamini jetispewshiligi áqibetinde túrli kesellikke shalınǵanı anıqlanǵan. Bul kesellikler bólek gruppaǵa ajıratılıp, bul keselliklerdiń kelip shıǵıwı kem háreketlik, temeki hám alkogol ónimlerin kóp muǵdarda paydalaniw menen baylanıslı.
Mámleketimizde de usı máselege mámleket siyasatı dárejesinde itibar qaratılıp, 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwǵa mólsherlengen Háreketler strategiyası sheńberinde xalıq ortasında salamat turmıs tárizin qáliplestiriw, olarǵa sapalı medicinalıq jáne social-medicinalıq xizmet kórsetiw, shańaraq salamatlıǵın asıraw hám bekkemlew boyınsha arnawlı bir jumıslar alıp barıldi.
Xalqımızdıń salamat turmıs tárizine, atap aytqanda, milletimiz táǵdirine tiyisli aktual máseleler maydanınan mámleketimizde zárúr sharalar kórilib, bul tarawdaǵı wazıypalardı turmısta qollaytuǵın bekkem huqıqıy hám shólkemlestirilgen mexanizmleri jaratıldı.
Ministrler Kabinetiniń 2020-jıl 19-noyabr kúngi «Xalıqtıń salamat turmıs tárizin qollap-quwatlaw hám fizikalıq aktivligin asırıwǵa tiyisli qosımsha ilajlar haqqında»ǵı 735-sanlı Qararı qabıl etildi.
Bul qarar Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2020-jıl 30-oktyabr kúngi «Salamat turmıs tárizin keń jayiw hám ǵalabalıq sporttı jáne de rawajlandırıw ilajları haqqında»ǵı PF-6099-sanlı Pármanınıń orınlaniwin támiyinlew maqsetinde islep shıǵılǵan hám de onda tómendegiler názerde tutılǵan:
Pandemiyanı sport arqalı jeńemiz! » ideyasın ózinde jámlegen 2021-2022 jıllarda sport siyasatın jedellestiriw baǵdarlaması;
Salamat hayal - ullı keleshek» ideyasın turmısta qollanıwǵa qaratılǵan, hayal-qızlar ortasında salamat turmıs tárizin bekkemlew, olardı dene tárbiyası hám sport penen ǵalabalıq tárzde shuǵıllanıwǵa tartıw ilajları programması ;
2020 -2022 jıllarda Ózbekstanda sport hám ekstremal turizmni rawajlandırıw boyınsha ilajlar baǵdarlaması;
Milliy sport túrlerin hám xalıq oyınların jáne de rawajlandırıw ilajları jobası.
Qararǵa muwapıq ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń sport túrlerine qánigelestirilgenliginen kelip shıǵıp, olardıń hár birinde hár ayda keminde bir sport túri boyınsha sport jarısları ótkeriledi.
2021-jıldan baslap 22 sentyabr kúni respublika boyınsha «Avtomobilsiz kun» retinde daǵaza etildi.
2021/2022-oqıw jılınan baslap :
- ekstremal sport hám sport turizmi boyınsha kadrlar tayarlaw maqsetinde Ózbekstan mámleket dene tárbiyası hám sport universiteti hám de onıń filiallarında bólek kafedra ashıldı;
- dene tárbiyası hám sport salasındaǵı bakalavriat tálim baǵdarları negizinde «sport ilajların talıqlawshı», «iri sport ilajların shólkemlestiriw (promouter)» hám de «ǵalabalıq sporttı rawajlandırıw hám salamat turmıs tárizin qáliplestiriw» boyınsha magistratura qánigeliklerine oqıwǵa qabıllaw shólkemlestirildi.
2020-jıl 1-dekabrden barlıq mámleket shólkemleri hám shólkemleri hám de jergilikli mámleket hákimiyatı shólkemleriniń basshıları hám orınbasarlarına «Jeke úlgi» principi tiykarında háptede keminde bir ret xızmet avtomobillerinen paydalanbaǵan halda jumısqa keliwi hám ketiwi usınıs etildi.
2021-jıl 1-aprelge shekem máhelleler, awıllar, rayonlar, qalalar daǵı piyada hám velosipedte júriw ushın mólsherlengen «Salamatlıq koridorlari» shólkemlestiriledi. Usı koridorlarda avtomobil qoyıwdı qadaǵalaytúǵın belgiler, koridorlardıń baslanıw bólegine avtomobillerdiń háreket etiwiniń aldın alıw maqsetinde arnawlı tosıqlar ornatılatúǵınlıǵı atap ótilgen.
Mámleketimiz tárepinen xalıqtıń salamat túrmıs tarizim qáliplestiriwde, ǵalabalıq sport menen bánt bolıwı hám salamat turmıs tárizine ámel qılıwı ushın úlken ǵamxorlıqlar amelge asırılmaqta. Álbette bul Qarar da xalıqtıń den sawlıǵın saqlaw hám bekkemlewde, keselliklerdiń aldın alıwda zárúrli áhmiyetke iye esaplanadı.
Shımbay rayonı Ádillik bólimi
yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsultı Ye.Q.Adilov