Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen 2022-jıl 9 ayı dawamındaǵı iskerligi hám tarawda ámelge asırılǵan jumısları boyınsha esabatı.
Birden-bir mámleketlik huqıqıy siyasattı júrgiziw, norma dóretiwshiligi jumısların muwapıqlastırıw, mámleketlik
hám xojalıq basqarıw, jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımları jumıslarında huqıqtı qollaw ámeliyatın izshil hám bir túrde támiyinlew boyınsha ilajlardı ámelge asırıw ádillik uyımlarınıń tiykarǵı wazıypalarınan biri bolıp esaplanadı.
Bul baǵdarda 2022-jıldıń 9 ayı dawamında ministrlik hám rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen bir qatar jumıslar ámelge asırıldı.
Atap aytqanda, Insan huqıqların qorǵaw tarawında:
Ministrlikke hám rayon (qala) bólimlerine jámi 3 814 múrájatlar kelip túsip, sonnan 2702 múrájat (70 payızı) qanaatlantırıldı. Sudlarǵa 9 mlrd 16 mln sumlıq 2573 dawa arzalar kirgizilip, puqaralardıń huqıqları tikleniwi támiyinlendi.Ádillik ministrligine kelip túsken múrájatlar analizlengende eń kóp múrájatlar miynet, úy-jay, sociallıq qorǵaw, mámleketlik xızmetler kórsetiw hám puqaralıq halatı aktlerin jazıw tarawları menen baylanıslı ekenligi anıqlandı.
Mısal ushın, Shımbay rayonı ádillik bólimi tárepinen puqara
G. Sulaymanova hám puqara D. Mirzakulovalardıń Shımbay rayonı medicina birlespesinde 2021-jıl dekabr hám 2022-jıl yanvar, fevral ayları dáwirindegi aylıq is-haqısın alıwda járdem soraǵan múrájatı úyrenilgende, Medicina birlespesi tárepinen xızmetker G. Sulaymanova hám D. Mirzakulovalarǵa 2021-jıl dekabr hám 2022-jıl yanvar, fevral ayları ushın 7,2 mln sum aylıq is-haqısı tólep berilmegenligi anıqlanǵan.
Anıqlanǵan jaǵday boyınsha medicina birlespesinde ámeldegi miynet nızamshılıǵı talapların buzǵan lawazımlı shaxslardı hákimshilik juwapkershilikke tartıw boyınsha usınıs kiritilip, birlespe bas esapshısına bazalıq esaplaw muǵdarınıń 5 esesi muǵdarında hákimshilik járiyma jazası qollanıldı hámde xızmetkerlerdiń tólenbey qalǵan is haqıları tólep berildi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti hújjetleri orınlanıwın qadaǵalaw tarawı boyınsha:
Ózbekstan Respublikası Prezidenti hújjetleri orgınlanıwın qadaǵalaw bólimi tárepinen Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası, Ádillik ministrligi hám Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń tapsırmalarına tiykar, 2022-jıldıń ótken 9 ayı dawamında Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 53 hújjetleri (sonnan, 6 Párman, 28 qarar, 18 bayan hám 1 “Jol Karta”) hám jámi 480 tapsırmalarınıń orınlanıwı monitoring qılındı.
Sonday-aq, ministrlik tárepinen 4 tarawda (salıq sisteması, jaslarǵa baylanıslı mámleket siyasatı, mádeniyat hám bajıxana tarawlarında) mánzilli hám tematikalıq úyreniwler ótkerildi.
Úyreniw dawamında usı tarawlarda 56 nızamshılıq hújjetleri hám tapsırmaları (Salıq hám Bajıxana kodeksleri, 4 Ózbekstan Respublikası Nızamı, 27 Párman, 17 qarar, 3 bayan, 3 Ministrler Kabineti qararı) orınlanıwı úyrenildi.
Ótkerilgen úyreniwler hám monitoringlar nátiyjesinde anıqlanǵan jámi 600 den artıq nızam buzıw jaǵdayları hám qáte-kemshiliklerdi saplastırıw boyınsha 25 usınıs hám 8 Eskertiwler jiberildi.
Kiritilgen usınıslar nátiyjesinde 37 juwapker shaxslar intizamiy juwapkershilikke tartıldi.
Usınıń menen bir qatarda, nızamshılıq hújjetleri hám tapsırmalardıń orınlanıwın támiynlewge kómeklesiw maqsetinde orınlarǵa shıqqan halda orınlawshılarǵa huqıqıy-metodikalıq jádemler kórsetilmekte.
Huqıqıy xızmet kórsetiw tarawında:
Keyingi jıllarda notariat institutın rawajlandırıw, onı jánede jetilistiriw hám xalqımızǵa kórsetiletuǵın huqıqıy xızmetlerdiń sapasın asırıw maqsetinde bir qatar normativ-hújjetler qabıl etildi.
Maǵlıwmat ushın: házirde Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında 57 jeke ámeliyat penen shuǵıllanıwshı notariuslar óz jumısların alıp barmaqta.
Ózbekstan Respublikası “Mediaciya haqqında”ǵı Nızam talaplarına tiykar Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen professional mediatorlar reestri júrgiziliwi muwapıqlastırılıp barıladı, mediatorlardı tayarlaw arnawlı oqıw kursların tamamlaǵan jámi 57 jeke ámeliyat penen shuǵıllawshı notariuslar professional mediatorlar reestrine kiritildi.
Advokatura tarawında:
Búgingi kúnde Respublika aymaǵında jámi 94 advokatlıq dúzilmeleri óz iskerligin kórsetip atırǵan bolsa, sonnan 2 advokatlar kollegiyası, 7 advokatlar firması hámde 85 advokatlıq byuroları iskerlik kórsetpekte.
Esabat dáwirinde jámi 9 talabanǵa advokatlıq licenziyaları berildi.
Huqıqıy ekspertiza tarawı:
Jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımlarını tárepinen 9 ay dauamında huquqıy ekspertizadan ótkeriw ushın jámi 113 normativ tústegi qararlar joybarları kelip tústi.
Ministrlik hám rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen:
57 normativ tústegi qarar joybarlarına nızamshılıqqa muwapıqlıǵı boyınsha juwmaqlar berilgen bolsa, qalgan 56 normativ huqıqıy hújjetler joybarları belgilengen talaplarǵa ámel qılınbay usınılǵanlıǵı sebepli qaytarıldı.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 2021-jıl 22-iyundaǵı 390-sanlı qararına tiykar, “E-qarar” elektron sisteması Respublikanıń barlıq dárejedegi jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımları iskerligine engizildi.
Ministrlik tárepinen “E-qarar” elektron sisteması arqalı jergilikli mámleketlik hákimiyatı tárepinen qabıl qılınıp atırǵan qararların monitoring qılıw dawamında hákimlikler tárepinen jámi nızamǵa qayshı 188 hújjetler (138 hákim qararları, 35 hákim biylikleri hám 15 Keńes qararlarıń) qabıl qılınǵanlıǵı anıqlandı.
Joqarıdaǵı jaǵdaylar boyınsha ministrlik hám rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen tiyisli hákimliklerge nızamshılıqqa qayshı túrde qabıl qılǵan qararlardı biykarlaw boyınsha 58 usınıs kiritildi, kiritilgen usınısqa tiykar 60 tan artıq hákimlik hújjetleri biykar etilip, keleshekte bunday qáte kemshiliklerge jol qoymaw ushın jámi 20 eskertiwler kiritildi.
Yuridikalıq xızmetler orayları iskerliginde:
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jıl 29-iyun kúni qabıl etilgen “Mámleketlik uyımları hám shólkemlerine yuridikalıq xızmet kórsetiw iskerligin elede jetilistiriw is-ilájları haqqında”ǵı PQ-5168-sanlı qararına tiykar, 2021-jıldıń 1-oktyabr sánesinen baslap Respublikamızdıń barlıq rayon (qala)larında Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayları shólkemlestirildi.
Búgingi kúnde Oraylar tárepinen 19 mámleketlik uyım hám shólkemlerge, sonıń menen birge 726 mámleklik ulıwma bilim beriw mektepleri, 436 mámleketlik mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemlerine yuridikalıq xızmet kórsetpekte.
2022-jıldıń 9 ayı dawamında Oraylarǵa huquqıy ekspertizadan ótkeriw ushın ótken bir jıl dawamında 150 mıńnan zıyat hújjet joybarları kelip túsken bolsa, sonnan 100 mıńnan zıyat buyrıq joybarları, 50 mıńnan zıyat shártnama joybarların quraydı.
Bunnan tısqarı, Oraylar tárepinen yuridikalıq xızmet kórsetiletuǵın shólkemler xızmetkerleri ushın, sonıń menen birge ǴXQ jáne sociallıq tarmaqlarda 4 mıńnan artıq úgit-násiyat ilajları ótkerildi.
Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri tarawında:
Respublikada jámi 602 mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri bar bolıp, usınnan 411 mámleketlik, 191 esap dizimnen ótkerilgen.
Sonday-aq, házirde 64 diniy shólkemler óz iskerligin kórsetpekte, usınnan 2022-jıl dawamında Qaraózek rayonında “Ayımbet Axun” hám Nókis qalasında “Salmen iyshan” meshitleri mámleketlik dizimnen ótkerildi.
Házirgi waqıtta mámleketlik emes kommerciyalıq emes hám diniy shólkemlerge xızmetler tolıq elektron formada, insan faktorısız tolıq ámelge asırılıwı engizildi.
Elektron xızmetler Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrliginiń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń E-NGO.UZ portalı arqalı ámelge asıraladı.
Bunda, elektron sistemaǵa kiriw elektron sanlı imza yamasa shaxstı identifikaciyalaw imkaniyatın beretuǵın basqa da usıllar arqalı ámelge asırıladı.
Bunnan tısqarı, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri tárepinen ótkerilgen ilajlar hám shet el shólkemlerinen kelip túsken pul qarjıları hám mal-múlkeleri boyınsha ministrlik tárepinen belgilengen tártipte monitoring jumısları alıp barılıp, sonnan maqsetke muwapıq emes dep tabılǵan pul qarjıları da anıqlanıp, qabıl etiwge kelisim beriwden bas tartıldı.
Huqıqıy úgit-násiyat hám aǵartıwshılıq tarawında:
Puqaralardıń huqıqıy sana hám huqıqıy mádeniyatın joqarılatıwǵa baylanıslı jumıslardıń nátiyjeliligin elede asırıw, puqaralardıń jámiyetlik-siyasiy ózgerisler menen sáykes túrde huqıqıy bilimlerin asırıp barıwdıń zamanagóy usılların engizilmekte.
Yaǵnıy, 2022-jıldıń 9 ayı dawamında Ministrlik tárepinen ótkerilgen úgit-násiyat ilajları sanı jámi 2 mıń 400 den aslamdı quraydı.
Usınnan ǵalaba xabar quralları arqalı ótkerilgen ilajlar sanı 2211 (televidenie 186, radio 117, gazeta hám jurnallar 34 hámde veb-sayt hám basqa elektron ǵalaba qurallarında 1874) quraydı.
Sonday-aq, jámi 138 (52 bayanatlar, 47 dóńgelek sáwbetler, 39 seminarlar) awızeki úgit-násiyat ilajları ámelge asırıldı.
Kórgizbeli huqıqıy úgit-násiyat boyınsha 93 (2150 tirajda), usınnan 82 bukletler (2150 tirajda) hámde 11 videorolikler
hám videobloglar tayarlandı.
Sonday-aq, ámelge asırılǵan huqıqıy úgit-násiyat jumısları
89 Konstituciyaǵa, 842 Insan huqıqlarına, 185 hayal-qızlar huqıqlarına, 79 erjetpegen shaxslar huqıqlarına, 29 diniy ekstremizm hám terrorizmge qarsı gúresiwdi kúsheytiwge, 263 korrupciya hám huqıqbuzarlıq profilaktikasına hám 1219 basqa nızam hújjetlerine baylanıslı baǵdarlarda ótkerilgen.
Nızam hújjetlerin mámleketlik organlar hám shólkemlerge jetkeriw boyınsha:
Ministrlikke jámi 885 normativ huqıqıy hújjetler kelip túsken. Usınnan, Ózbekstan Respublikası Nızamları sanı 50, Prezident hújjetleri 282 (Pármanlar 73, Qararlar 209), Ministrler Kabineti qararlar sanı 357 hámde 189 ministrlikler, mámleketlik komitetler hám vedemostvalardıń buyrıqları hám qararları óz waqıtında tiyisli orınlawshılarǵa jiberiliwi támiyinlendi.
Rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen ámelge asırılǵan huqıqıy úgit-násiyat ilajları haqqında:
2022-jıl 9 ayı dawamında rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen ótkerilgen úgit-násiyat ilajları sanı jámi 17 240 tı quraydı.
Usınnan ǵalaba xabar quralları arqalı ótkerilgen ilajlar sanı 7 159 ti (televidenie 305, radio 483, gazeta hám jurnallar 294 hámde veb-sayt hám basqa elektron ǵalaba qurallarında 6077) quraydı.
Sonday-aq, jámi 9492 (2819 bayanatlar, 1417 dóńgelek sáwbetler, 1315 seminarlar, 3941 úyme-úy barıp ótkerilgen úgit-násiyat ilajları) awızeki úgit násiyat ilajları ámelge asırıldı.
Kórgizbeli huqıqıy úgit-násiyat ilajları 586 (20 000 tirajda), usınnan 581 bukletler (20 000 tirajda) hámde 5 videorolikler hám videobloglar quraydı.
Jazba huqıqıy úgit-násiyat ilajları 3 (72 tirajda), usınnan
3 metodik qollanbalar esaplanadı.
Sonı ayrıqsha atap ótiw orınlı, ministrlik tárepinen máhállebay principi tiykarında, huqıqıy úgit-násiyatlawdıń pútkilley jańa sistemasın engiziw maqsetinde, sud, advokatura, notariat, Jaslar-tv, Nukus-FM teleradiokanalları menen birgelikte xalıqtıń huqıqıy sawatlılıǵın elede asırıw maqsetinde, Birge islesiw Memorandumları imzalanıp, tiyisli ilajlar ámelge asırılıp kelinbekte.
Ministrlik tárepinen xalıqtı qıynap kiyatırǵan máseleler hám de eń kóp berilip atırǵan sorawlardıń huqıqıy sheshimleri boyınsha arnawlı videorolikler islep shıǵılıp, ministrliktiń barlıq rásmiy kanallarına jaylastırıldı.
Sonday-aq, ministrik tárepinen mámleketimiz tárepinen qabıl etilip atırılǵan nızamshılıq hújjetleriniń mazmun-mánisin operativ jetkeriw maqsetinde, “Jaslar-tv”, “Nukus-Fm” teleradiokanalları menen birgelikte kúnlik videobloglar, kórsetiwler tayarlaw ámeliyatı jolǵa qoyılǵan.
Anıqlanǵan nızambuzılıwı jaǵdayları hám olardı saplastırıw tarawında:
Ministrlik tárepinen mámleketlik uyımlar hám shólkemlerde nızamshılıqtıń durıs tártipke salınıwı ústinen turaqlı ráwishte monitoring alıp barılmaqta. Usınıń nátiyjesinde, 2022-jıldıń 9 ayı dawamında mámleketlik uyımlar hám shólkemler tárepinen 180 289 jaǵdayda nızambuzılıwına jol qoyılǵanlıǵı anıqlandı.
1 622 mámleketlik uyım hám shólkemlerde úyreniwler ótkerildi;
anıqlanǵan nızambuzılıwı jaǵdayların saplastırıw boyınsha 1 910 usınıs, 2 062 eskertiw kiritildi;
mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń lawazımlı hám juwapker xızmetkerlerinen 419 shaxs hákimshilik juwapkershilikke, 1 shaxs jınayıy juwapkershilikke tartıldı;
kiritilgen usınısnamalarǵa tiykar puqaralarımızdıń 3 mlrd 29 mln swm qarjıları qaytarıldı hám tólep berildi.
anıqlanǵan nızambuzıwshılıq jaǵdayları mekemeler kesiminde tallanǵanda basım kópshilik bólimin social támiynat mákemelerinde 46 362, bilimlendiriw mekemelerinde 44 058, miynetti qorǵaw shólkemlerinde 9 292, den-sawlıqtı saqlaw shólkemlerinde 1337 ti quraydı.
Mámleket xızmetler orayları hám PHAJ organları iskerligin muwapıqlastırıw tarawı boyınsha:
Mámleketlik xızmetlerin kórsetiw sistemasında ámelge asırılıp atırǵan reformalar nátiyjesinde xalıqqa hámde isbilermenlik subektlerine qolay hám tez mámleket xızmetler usınıwdıń zamanagóy infradúzilmesi jaratıldı.
Búgingi kúnde qala hám rayonlarda 17 mámleket xızmetler orayları hám de olardıń alıs aymaqlarında jaylasqan 8 filialları tárepinen fizikalıq hám yuridikalıq shaxslarǵa mámleketlik xızmetler kórsetip kelinbekte.
Atap aytqanda:
- 12 rayonda Mámleketlik xızmetler kórsetiw orayları tazadan qurılǵan zamanagóy hám barlıq qolay shárt-sharayatları jaratılǵan imaratlar menen támiyinlengen;
- 4 rayon oraylarınıń imaratlarında qurılıs jumısları ámelge asırılıp atır (Kegeyli, Ellikqala, Taqıyatas hám Nókis rayonlarında);
- Nókis qalasındaǵı mámleket xızmetler orayı ijara tiykarında imarat penen támiyinlengen (Búgingi kúnde usı oray ushın imarat satıp alınıp, qayta ońlaw maqsetinde joybar-smeta hújjetleri tayarlanbaqta).
Sonday-aq, alıs aymaqlardaǵı puqaralar ushın “Mobil mámleket xızmetlerin” kórsetiw maqsetinde, 2 arnawlı avtobus hámde 16 damas xızmet avtomashinaları menen támiyinlenip, olar tárepinen usı jıldıń 9 ayı dawamında 31 mıńnan aslam xızmetler kóshpeli tártipte kórsetilgen.
Búgingi kunge shekem oraylar hám de olardıń 8 filialları arqalı fizikalıq hám yuridikalıq shaxslarǵa jámi 3 mln 447 mıńnan aslam (bul kórsetkish 2018-jılda 365 866, 2019-jılda 890 316, 2020-jılda 820 464, 2021-jılda 864 298, 2022-jıl 9 ayı dawamında halatına 508 406 nı quraydı) xızmetler kórsetildi.
PHAJ organlarınıń iskerligin muwapıqlastırıw tarawında:
Rayon (qala) PHAJ bólimleri tárepinen arxivlerde qaǵaz kórinisinde saqlanǵan 3 mln. 700 mıńnan artıq akt jazıwları
“PHAJdıń birden-bir elektron arxivi” málimleme sistemasına kiritilip, sanlastırılıwı támiyinlendi.
2022-jıldıń 9 ayı dawamında 50 mıń 788 akt jazıwları dizimge alındı. Usınnan, tuwılǵanlıqtı dizimge alıw 31 156, nekeni dizimge alıw 10900, nekeden ajırasqanlıq 1546, ólimdi dizimge alıw jaǵdayı 7186 di quraydı.
Intellektual múlk huqıqların qorǵaw tarawında:
Tiykarınan, xalqımızdıń intellektual múlk tarawındaǵı huqıqıy bilimlerin asırıw hámde intellektual múlkke bolǵan húrmet sezimin qáliplestiriw baǵdarında bir qatar úgit-násiyat jumısları alıp barıldı hámde usı ilájlar dawamında isbilermenlik subektlerine kontrafakt ónimlerdiń aylanısı nızamshılıqqa kóre qadaǵan etilgenligi, sonlıqtan jeke brendin jaratıwdıń áhmiyeti túsindirilip kontrafakt ónimler katalogları tarqatıldı.
Alıp barılǵan túsindiriw jumısları nátiyjesinde ózleriniń jeke brendlerin jaratıwǵa qızıǵıwshılıq bildirgen 40 isbilermenlerimizge jańadan brendlerin jaratıwda hámde mámleketlik dizimge alınıwında qollap-quwatlandı.
Sonday-aq, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2022-jıl 26-aprel kúngi “Intellektual múlk tarawın jánede rawajlandırıwǵa qaratılǵan qosımsha is-ilájler haqqında”ǵı qararınıń orınlanıwın támiyinlewde engizilip atırǵan jańa mexanizmlerdi juwapker mámleketlik organları hámde shólkemleri xızmetkerlerine úyretiw boyınsha oqıw shınıǵıwları ótkerildi.
Bunnan tısqarı, esabat dáwirinde kontrafakt ónimler aylanısına qarsı gúresiw boyınsha 17 baqlaw ilájleri ótkerilgen bolıp, usı ilájler dawamında 57 nızambuzıwshılıq jaǵdayları anıqlandı. Anıqlanǵan nızam buzıwshılıq jaǵdayların toqtatıw boyınsha 51 jaǵdayda huqıqbuzarlarǵa usınıslar kirgizildi hámde 6 jaǵdayda hákimshilik bayannamaları dúzilip, kórip shıǵılıwı ushın tiyisli tártipte sudlarǵa jiberildi.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi.