Янгиликлар
22
INTELLEKTUAL MULK SOHASIDAGI HUQUQBUZARLIKLAR UCHUN JAZO CHORALARI KUCHAYTIRILMOQDA!
INTELLEKTUAL MULK SOHASIDAGI HUQUQBUZARLIKLAR UCHUN JAZO CHORALARI KUCHAYTIRILMOQDA!
Soʻnggi yillarda Oʻzbekistonda intellektual mulk (IM) obyektlaridan, xususan, mualliflik huquqi, tovar belgilari, ixtirolar va dasturiy taʼminotlardan noqonuniy foydalanish holatlari koʻpayganligi sababli, bu sohadagi qonunchilikni takomillashtirish va javobgarlik choralarini kuchaytirish zaruriyati yuzaga keldi.
Tadbirkorlik faoliyatida IMdan foydalanish koʻlami ortishi bilan bogʻliq holda, kontrafakt mahsulotlar aylanmasiga chek qoʻyish hamda mualliflar va huquq egalarining manfaatlarini himoya qilish dolzarb masalaga aylandi.
Asosiy oʻzgarishlar va kuchaytirilgan Choralar.
Intellektual mulk himoyasini kuchaytirishga qaratilgan O‘zbekiston Respublikasining 2025-yil 8-avgustdagi “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi O‘RQ-1080-son Qonuni qabul qilinib, amaldagi Jinoyat, Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi, Jinoyat-protsessual va Fuqarolik kodekslariga tegishli oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritildi. Ushbu oʻzgarishlar quyidagilarni nazarda tutadi:
1. Jinoiy javobgarlikning belgilanishi va kuchaytirilishi.
- Mulkiy huquqlarni buzganlik uchun jinoiy javobgarlik: Tovar belgisi, ixtirolar, dasturiy taʼminot, sanoat namunalari va shu kabi intellektual mulk egalarining mulkiy huquqlarini buzganlik uchun endi nafaqat maʼmuriy, balki jinoiy javobgarlik belgilanishi nazarda tutilmoqda.
- Shaxsiy nomulkiy huquqlarni buzganlik uchun javobgarlikning kuchaytirilishi: Muallifning shaxsiy nomulkiy huquqlarini buzganlik (masalan, asarga boʻlgan mualliflikni oʻzlashtirish) uchun ham jazo choralari kuchaytirilmoqda.
2. Maʼmuriy Javobgarlikning Kuchaytirilishi.
- Jarima miqdorining oshirilishi: Mualliflik huquqi va turdosh huquqlarni buzganlik uchun maʼmuriy jarima miqdori oshirilmoqda.
- Yangi javobgarlik turlari: Seleksiya yutugʻiga boʻlgan huquqni buzganlik uchun maʼmuriy javobgarlik kiritilmoqda.
3. Qoʻshimcha jazo shoralari va vakolatlar:
- Musodara va muomaladan olish: Patentga oid (ixtiro, foydali model, sanoat namunasi va seleksiya yutugʻi) huquqbuzarlik ashyolarini musodara qilish qoʻshimcha maʼmuriy jazo chorasi sifatida kiritilmoqda.
Shuningdek, kontrafakt mahsulotlar huquqbuzar hisobidan muomaladan olib qoʻyilishi va yoʻq qilinishi belgilanmoqda.
- Adliya organlarining vakolatlari: Adliya organlariga kontrafakt tovarlarni koʻzdan kechirish va xatlash vakolatlari berilmoqda.
4. Muhofaza obyektlari doirasining kengayishi:
- Javobgarlikka sabab boʻladigan intellektual mulk obyektlari doirasi kengaytirilib, endilikda seleksiya yutugʻi va integral mikrosxemalar topologiyalariga boʻlgan huquqlarni buzish ham javobgarlikka tortiladi.
Kutilayotgan natijalar.
Jazo choralarining kuchaytirilishi quyidagi muhim natijalarni berishi kutilmoqda:
- Jamiyatda intellektual mulk huquqiga boʻlgan hurmat hissini shakllantirish.
- Intellektual mulk egalarining moddiy manfaatlarini samarali himoya qilish.
- Kontrafakt mahsulotlarning aylanmasiga chek qoʻyish.
- Tadbirkorlik subyektlarining intellektual mulk obyektlaridan qonuniy foydalanish boʻyicha masʼuliyatini oshirish.
- Mamlakatga xorijiy investitsiyalar oqimining koʻpayishiga zamin yaratish.
Intellektual mulk sohasidagi javobgarlikning kuchaytirilishi Oʻzbekistonning innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirish va xalqaro talablarga moslashish yoʻlidagi muhim qadamidir. Bu oʻzgarishlar mualliflar, ijodkorlar va ixtirochilarning huquqlarini ishonchli himoya qilishga xizmat qiladi, shu bilan birga, kontrafaktchilikka qarshi kurash mexanizmlarini sezilarli darajada mustahkamlaydi.
Qaraqalpogʻiston Respublikasi adliya vazirligi
intellektual mulk huquqlarini himoya qilish
sho‘basi boshlig‘i