Янгиликлар
26
Voyaga yetmaganlarning huquqlari.
Voyaga yetmaganlarning huquqlari.
Har bir bola – jamiyatning ertangi kuni, millat kelajagidir. Shu sababli, ularning huquq va manfaatlarini himoya qilish, to‘laqonli rivojlanishiga sharoit yaratish davlat va jamiyat oldidagi eng muhim vazifalardan biridir. Voyaga yetmaganlarning huquqlari bugungi kunda xalqaro miqyosda ham, milliy qonunchilik doirasida ham alohida e’tibor markazida turadi.
Voyaga yetmaganlar kimlar hisoblanadi?
O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga ko‘ra, 18 yoshga to‘lmagan shaxslar voyaga yetmagan deb hisoblanadi. Ular jismoniy, aqliy va ma’naviy jihatdan hali to‘la shakllanmagan bo‘lgani sababli alohida himoyaga muhtojdirlar.
Voyaga yetmaganlar quyidagi asosiy huquqlarga egadirlar:
Har bir bola sog‘lom hayot kechirish, tibbiy xizmatlardan foydalanish huquqiga ega.
Maktabgacha, umumiy o‘rta va bepul majburiy ta’lim olish — voyaga yetmaganlarning asosiy huquqlaridan biridir.
Ularni haqorat qilish, qiynash yoki kamsitish taqiqlanadi. Ularning sha’ni va qadr-qimmati doimo himoyalanadi.
Har bir bolaning oila muhiti, mehr-muhabbat va g‘amxo‘rlikka bo‘lgan huquqi mavjud.
Voyaga yetmaganlar ham o‘z fikrini bildirish, qarorlarda ishtirok etish huquqiga ega, ayniqsa ularning manfaatlariga taalluqli masalalarda.
Voyaga yetmaganlarning huquqlari BMTning "Bola huquqlari to‘g‘risidagi konvensiyasi" bilan xalqaro darajada kafolatlangan. O‘zbekiston 1992-yilda ushbu konvensiyaga qo‘shilgan va unga muvofiq milliy qonunchiligini takomillashtirib bormoqda.
Bolalarga nisbatan zo‘ravonlik, mehnatga majburlash, e’tiborsizlik, jismoniy va ruhiy zo‘ravonliklar qonun bilan qat’iyan taqiqlanadi. Har bir voyaga yetmagan shaxsning xavfsiz hayoti uchun mas’uliyat ota-onalar, pedagoglar va butun jamiyat zimmasidadir.
Voyaga yetmaganlarning huquqlarini himoya qilish — bu nafaqat yuridik, balki axloqiy masaladir. Ular bizning kelajagimiz, shuning uchun bugun ularni qo‘llab-quvvatlash, eshitish va ularga g‘amxo‘rlik qilish orqali biz barqaror va adolatli jamiyatni barpo etamiz. Farzandlarimiz huquqlari hurmat qilinadigan jamiyatda inson qadri yuqori bo‘ladi.
Ellikqalʼa tumani adliya bo‘limi
FHDYO bo‘limi 2-toifali inspektori A.Jamalova