Янгиликлар
13
Eksterritorial princip
Ózbekstan Respublikası atınan hamde Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen bir qansha nızam, pármanlar, qararlar islep shıǵılmaqta. Usınday jańadan qabıl etilgen Pármanlar tiykarında mámleketimizdiń bárshe tarawlarında ózgerisler jańalanıwlar bolmaqta. Álbette bunday jańalanıwlar biziń xalqımızdıń iygiligi ushın xızmet etiwde jána imkaniyatlar hám qolaylıqlar jaratıw olardıń múshkilin jeńillestiriw ushın xızmet qıladı. PHAJ tarawında sonǵı jańalıqlarǵa toqtalatuǵın bolsaq ekstteritorial princip tiykarında jumıs alıp barıp atırǵanımızdı aytıp ótsek boladı.
Eksterritorial princip - bul puqaralar turaqlı yáki waqtınsha jasaw jerinen hámde yuridik shaxslar pochta mánzilinen, jaylasqan jerine qaramastan, ózleri qálegen aymaqtaǵı mámleketlik xızmetler orayına murájat etiw imkaniyatı bolıp esaplanadı. Prezidentimizdiń «Aymaq turǵınlarına mámleketlik xızmetlerden paydalanıwda jánede qolaylıqlar jaratıw bul tárizde byurokratiyalıq tosıqlardı qısqarttırıw boyınsha ilajları haqqındaǵı Pármanınıń qabıl etiliwi keleshekte mámleketlik xızmetler kórsetiwdiń sapasın jaqsılawǵa hám ańsatlasıwına xızmet qıladı. Eksterritorial princip puqaralarǵa bir qansha qolaylıq jaratıp beredi. Eksterritorial principke ótiw procesi, eń birinshi 2019-jılı 15-fevral kúni Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «Mámleketlik xızmetler kórsetiwdin miliy sistemasın jánede kompleks rawajlandırıw ilajları haqqında»ǵı 4193-qararı qabıl etiliwi menen baslanıp, usı jıldıń ózinde xalıqqa mámleketlik xızmetlerdi kórsetiwde birinshi qádemler taslandı. Usı orında aytıp ótiw kerek, bunnan kózlengen tiykarǵı maqset mámleket organları, jergilikli atqarıwshı hákimiyat organları hám de basqada organlarda aldınǵı byurokratik tártiplerdi, artıqsha qaǵazbazlıq jumısların shólkemlestiriw ushın áhmiyeti bolmaǵan hújjetlerdi talap qılıw, artıqsha áweregershilikke shek qoyıw boldı. Miliy nızamshılıǵımızda bul baǵdardaǵı logikalıq hám ámeliy jetilisiwi sıpatında Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-yil 23-marttaǵı 6191-pármanı qabıl etildi. Sonıń menen birge Eksteritoriallıq tusiniktiń etimiologiyasına názer taslasaq, latınsha da ex-sırtta, territorials-aymaqta sózlerinen alınǵan bolıp, tolıq immunititke iyelik, yaǵnıy shaxstı yáki mákemeni usı shaxs óz puqarası bolǵan mámleket aymaǵında jaylasqan dep esaplaw tiykarında birden-bir mámleket yuridikciyasınan aǵza bolıwı túsiniledi. Endigi dáwirde PHAJ organları iskerliginde hám eksterritorial princptiń engiziliwi, puqaralardıń turaqlı yáki waqtınsha jasaw jerinen hám yuridikalıq shaxslardıń pochta mánzili jaylasqan jerine qaramastan, qálegen aymaqtaǵı PHAJ organlarına múrajat etiw múmkinshiligi jaratıldı. Bul ilajlar PHAJ organları tárepinen kórsetilgen xızmetlerdiń sapasın jaqsılawǵa hám ańsatlastırıwǵa xızmet qıladı. Pármanǵa kóre, 2021-jıl 1-iyunnan baslap, puqaralardıń turaqlı hám waqtınsha jasaw ornına qaramastan, puqaralıq halatı aktlerin jazıw, nekeleniwshi shaxslardı medicinallıq kórikten ótkeriw hám sırt elge shıǵıw biometrik pasportın rásmiylestiriw, eksterritorial princip tiykarında ámelge asırıladı. Sonıń menen bir qatarda, notarial xızmetlerdi ámelge asırıw procesinde, puqaralıq halatı aktlerin jazıw menen baylanıslı bárshe maǵlıwmatlardı notarial organlar tárepinen mámleketlik xızmetler organları yáki PHAJ organlarına múráját etpesten ǵárezsiz túrde puqaralardıń artıqsha maǵlıwmatlar talap etpesten, PHAJ organınıń birden-bir elektron arxivi informaciya sisteması arqalı alınadı. Pármannıń 9-bántinde 2021-jıl 1-iyun ayınan baslap PHAJ organları tárepinen mámleket statistika organlarna akt jazıwlarınıń nusqaların jiberiw hám esabatların tapsırıw ámeliyatı biykar etildi. Bunda mámleket statistika organları PHAJ organınıń birden-bir elektron arxivi informaciya sistemasına ózleriniń elektron sistemaların integraciya qılıw arqalı real waqıt rejiminde statistik maǵlıwmatlardı qáliplestiriw.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 4193-qararı hám 6191-pármanında ornatılǵan PHAJ organları iskerligin jáne huquqıy tártip principler puqaralar hám yuridik shaxslardıń konstituciyalıq huqıqların ámelge asırıwda olardıń elektron xızmetlerinen keń paydalanıwın qollap-quwatlawda hám mákemeler aralıq integraciyanı kúsheyttiwde úlken rol atqaradı.
Taxtakópir rayonı ádillik bólimi
PHAJ bólimi baslıǵı A.Sagındikova