Янгиликлар
29
Er jetpegen shaxslardiń huqıqları
Er jetpegen shaxslardiń huqıqları
Mámleketimizde er jetpegen shaxslardiń huqıq hám erkinliklerin qorǵaw hám de nızamlı máplerin támiynlew mámleket siyasatı dárejesine kóterildi.
Bala huqıqları-balaǵa qarata insan huqıqları jınısı, rasası, tili, dini, tuwılǵan jeri, milliy yáki sotsiallıq kelip shıǵıwı, múlkdarlıǵı, sotsiallıq abıroyına qaramastan, hár bir bala iye bolıw kerek bolǵan huqıq hám erkinlikler. Xalıqaralıq huqıqta 18 jasqa jetpegenlerdiń bárshesi bala dep tán alınǵan.
Ózbekistan Respublikası «Bala huqıqları haqqında» ǵı konvensiyanı 1992-jılı 9-dekabrde ratifikatsiya etti. Ózbekistanda bala huqıqları tómendegi nızam hújjetleri menen tártipke salınadı:
Ózbekistan Respublikasınıń Konstitutsiyası
Ózbekistan Respublikasınıń Shańaraq kodeksi
Ózbekistan Respublikasınıń «Bala huqıqlarınıń kepillikleri haqqında» ǵı Nızamı
Ózbekistan Respublikasınıń «Jaslarǵa tiyisli mámleket siyasatı haqqında» ǵı Nızamı
Ózbekistan Respublikasınıń «Bilimlendiriw haqqında» ǵı Nızamı hám basqalar.
Ózbekistan Respublikası Konstitutsiyasınıń 77-statyasında «Ata-analar hám olardıń ornın basıwshı shaxslar óziniń perzentlerin erjetkenge shekem baǵıw, olardıń tárbiyası, bilim alıwı, salamatlıǵı, tolıq hám hár tárepleme kamalǵa keliwinde ǵamxorlıq etiwge minnetli.
Mámleket hám jámiyet jetim balalardı hám ata-anasınıń qáwenderliginen ayırılǵan balalardı baǵıwdı, tárbiyalawdı, olardıń bilim alıwın, salamat, tolıq túrde hám hár tárepleme kamalǵa keliwin támiyinleydi, sol maqsette qayırqomlıq jumısın xoshametleydi» dep kórsetilgen.
Ózbekistan Respublikası Konstitutsiyasınıń 78-statyasında bolsa «Balalar ata-anasınıń shıǵısına hám puqaralıq halatına qaramastan nızam aldında teń.
Balanıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerin támiynlew hám de qorǵaw, onıń fizikalıq, aqılıy hám mádeniy jaqtan tolıq kamalǵa keliwi ushın eń jaqsı sharayatlardı jaratıw mámlekettiń minneti bolıp tabıladı» dep kórsetilgen.
Jasaw huqıqı hár bir balanıń úzliksiz huqıqı bolıp tabıladı.
Hár bir bala tuwılǵan waqtınan baslap familiya, atı, áke atın alıw, milleti hám puqaralıǵına iye bolıw huqıqına iye. Hár bir bala erkinlik, jeke qol qatılmaslıq, turar jay qol qatılmaslıǵı hám xat-xabarların sır saqlaw huqıqına iye. Bala nızamǵa tiykarlanbaǵan halda uslap turılıwı, qamaqqa alınıwı múmkin emes.
Mámleket balalardı tárbiyalap atırǵan shańaraqlardı qollap-quwatlawdı kepilleydi, sonday aq nızamshılıqta belgilengen tártipte olarǵa sotsiallıq járdem kórsetiliwin támiynleydi.
Kegeyli rayonı PHAJ bólimi
1-dárejeli inspektorı R.P.Samambetova