Янгиликлар
23
Nogironligi bo‘lgan shaxslarga qonunchilikdagi imtiyozlar
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar asosida nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquq va erkinliklarini ta'minlashga alohida e’tibor qaratilgan. Ularning jamiyatda to‘laqonli ishtirokini ta’minlash maqsadida davlat tomonidan bir qator imtiyozlar va kafolatlar belgilangan.
1. Huquqiy asoslar
O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 15-iyundagi “Nogironligi bo‘lgan shaxslar huquqlari to‘g‘risida”gi Qonuni asosiy me’yoriy hujjat bo‘lib, nogironlar huquqlarini himoya qiladi. Shuningdek, O‘zbekiston BMTning “Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi konvensiyasi”ni ratifikatsiya qilgan.
2. Ta’lim sohasidagi imtiyozlar
Nogironligi bo‘lgan bolalar maktabgacha ta’lim muassasalariga navbatsiz qabul qilinadi. Davlat oliy ta’lim muassasalariga kirishda kvotalar ajratiladi (O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-martdagi 100-son qarori).
3. Mehnat va bandlik
Mehnat kodeksi va “Bandlik to‘g‘risida”gi Qonunga muvofiq, nogironlar uchun maxsus ish o‘rinlari ajratiladi. Ular uchun yengillashtirilgan mehnat sharoitlari yaratiladi va ishdan bo‘shatish faqat qonun asosida amalga oshiriladi.
4. Ijtimoiy himoya
Nogironligi bo‘lgan shaxslar pensiya, ijtimoiy nafaqa va reabilitatsiya xizmatlari bilan ta’minlanadi. “Ijtimoiy himoya yagona reyestri” orqali ular zarur yordamni olishadi (Prezident qarori PQ–4477, 2019-yil 1-oktabr).
5. Transport va infratuzilma
Shahar transportida bepul yoki chegirmali harakatlanish, moslashtirilgan yo‘laklar va binolar, nogironlar aravachalari uchun kirish-chiqish imkoniyati yaratilishi qonun bilan belgilangan.
6. Madaniyat va sport
Nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun sport va madaniy tadbirlarda ishtirok etish imkoniyatlari kengaytirilgan. Paralimpik sport turlari rivojlantirilmoqda va sportchilar davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda.
Beruniy tumani adliya bo‘limi
Yuridik xizmat ko‘rsatish markazi
bosh yuriskonsulti N.Omirbekov