Янгиликлар
30
Er jetpegen shaxslardıń huqıqları
Er jetpegen shaxslardıń huqıqları
Er jetpegen shaxslar - ámeldegi Ózbekstan Respublikası nızamshılıǵına kóre, 18 jasqa tolmaǵan puqaralar esaplanadı.
Al, er jetpegen shaxslardı tárbiyalaw wazıypası - mámlekettiń minneti, puqaralardıń bolsa konstituciyalıq majburiyatı esaplanadı.
Ózbekstan Respublikası Konstitusiyasında puqaralar kibi er jetpegen shaxslardiń bilim alıw, miynet etiw, dem alıw, mal-múlkli bolıw sıyaqlı huqıqları támiyinlengen (41-, 42-, 45-elementlar ).
Ózbekstan Respublikası Konstituciyasiniń 77-statyasında “Ata-analar hám olardıń ornın basıwshı shaxslar óz perzentlerin er jetemen degenshe baǵıwı, olardıń tárbiyası, tálim alıwı, salamat, tolıq hám hár tárepleme jetilisiwi jóninde ǵamxorlıq etiwge májburiyligi.” bekkemlenip qoyılǵan.
Ózbekstan Respublikası Puqaralıq kodeksinde 14 jastan 18 jasqa shekemgi er jetpegenlerdiń qatnas uqıpı belgilengen, olar ata-anaları, perzentlikke alıwshılar hám qáwenderleri razılıǵısız ǵárezsiz túrde:
1) óz mıynet haqı, stipendiyasi hám basqa dáramatların ıqtıyar etiw;
2) pán, ádebiyat yamasa kórkem óner shıǵarmasınıń, oylap tabıwdıń yaǵnıy óz intellektuallıq iskerliginiń nızam menen qorǵawlanatuǵın basqa nátiyjesiniń avtorı huqıqın ámelge asırıw ;
3) nızamǵa muwapıq kredit mákemelerine amanatlar qoyıw hám olardı ıqtıyar etiw;
4) mayda xojalıq kelisimlerdi hám de taǵı basqa kelisimlerdi dúziwge haqlı ekenligi kórsetilgen, basqa kelisimlerdi olar óz ata-anaları, perzentlikke alıwshıları yamasa qáwenderleriniń jazba razılıǵı menen dúze.
Olar razılıǵına kóre isbilermenlik iskerligi menen shuǵıllanıp atırǵan yamasa miynet shártnaması boyınsha islep atirǵan 16 jasqa tolǵan er jetpegen shaxslar qatnasqa tolıq uqıplı dep tabılıwı múmkin (27-, 28-, 29 -statyalar ).
Er jetpegen shaxslar miynetke tiyisli qatnaslarda úlken jasdaǵı xızmetkerlerge teńlestiriledi, bıraq miynet qáwipsizligi, jumıs waqtı, dem alıslar beriw hám basqa miynet shártleri boyınsha qosımsha jeńilliklerden paydalanadı.
Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksinde 18 jasqa tolmaǵan shaxslardı jumısqa qabıllawdaǵı kepillikler, olardıń miynetke tiyisli huqıqları hám taǵı basqa huqıqları belgilep berilgen (389 -, 411-422-statyalar ).
Er jetpegen shaxslardıń jınayiy islerin júritiwde arnawlı nızam normaları arqalı qosımsha huqıqlar kepillik berilgen.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala, rayonlar (qalalar ) hákimlikleri janında er jetpegenler isleri boyınsha respublika mákemeler aralıq komissiyası hám de er jetpegenler isleri boyınsha aymaqlıq mákemeler aralıq komissiyalar shólkemlestirilgen.
Nókis qalası ádillik bólimi
PHAJ bólimi 1-dárejeli inspektoprı D.Naurızbaeva