Янгиликлар
29
ER JETPEGEN SHAXSLARDIŃ HUQIQLARI
ER JETPEGEN SHAXSLARDIŃ HUQIQLARI
Ózbekstan Respublikası Konstitusiyasında barlıq puqaralardıń, atap aytqanda, er jetpegenlerdiń huqıq hám erkinlikleri kepillengen. Konstitutsiyaniń ayırım qaǵıydaları balalarǵa tikkeley tiyisli bolıp, mısalı, jas óspirimlerdiń mámleket qorǵawında bolıw huqıqı, nızam aldında teńlik huqıqı, biypul orta bilim alıw huqıqı hám basqa da huqiqlari bekitilgen.
Balalar (er jetpegenler) huqıqları - bul balalarǵa qarata qollanılatuǵın insan huqıqları bolıp, xalıq aralıq huqıqta bala 18 jasqa deyingi hár bir shaxs retinde tán alınadı. Bul Ózbekstan Respublikasıniń “Bala huqiqlari kepillikleri haqqinda”ǵi Nizamin da bekitilgen.
Bala huqıqları boyınsha xalıq aralıq hám milliy dárejede kóplegen arnawlı hújjetler bar. Bala huqıqları haqqındaǵı xalıq aralıq kólemdegi tiykarǵı hújjet Bala huqıqları haqqindaǵi konvenciya bolıp, Konvenciya 1989-jıl 20-noyabrde
Nyu-Yorkda qabıllanǵan. Ol balalardıń jeke huqıqların tolıq bayanlawshı
54-statyanı óz ishine aladı. Konvenciyaǵa kiritilgen barlıq huqıqlar barlıq balalarǵa tiyisli bolıp tabıladı.
Ózbekstan Respublikası Shańaraq kodeksinde de jas óspirimler hár qanday másele boyınsha óz pikirin bildiriw huqıqı, balalardıń fizikalıq hám psixikalıq salamatlıǵına zıyan jetkiziwdi qadaǵan etiw hám taǵı basqada soǵan uqsas qaǵıydalar ámelde bolıp, “Bala huqıqlarınıń kepillikleri haqqında”ǵı Nızamdı kóp tárepten toltıradı.
Sonıń menen birge, Shańaraq kodeksi balaǵa onıń huqıqları hám nızamlı mápleri ata-analar tárepinen buzilǵanda yaki ata-analar tárepinen óz minnetlemelerin atqarmaǵan yamasa kerek dárejede atqarmaǵan jaǵdayda qáwenderlik hám ámengerlik organına, on tórt jasqa tolǵanında sudqa biyǵárez túrde múrájat etiw huqıqın beredi.
2022-2026-jıllarǵa mólsherlengen Jańa Ózbekstanniń rawajlanıw Strategiyasında bala huqıqların támiyinlew, olardı social qorǵalıwın kúsheytiw boyınsha qosımsha ilajlar belgilengen, solar qatarında bala huqıqları haqqındaǵı nızam hújjetleri sistemasın kodifikaciyalaw názerde tutılǵan.
Xójeli rayoni ádillik bólimi basliǵi A.Shabatov