Янгиликлар
20
Eger biz dúnyanıń tábiyiy rezervlarınan házirgi dárejede paydalanıwdı dawam etsek, keyingi otız jıl ishinde turmıslıq mútájliklerimizdi qanaatlandırıw ushın jáne bir planetaǵa teń rezerv kerek boladı
Sońǵı jıllarda mámleketimizde ekonomikalıq turaqlılıqtı támiyinlew, qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw, ekologiyalıq taza aymaqqa aylanıw maqsetinde kóplegen ilajlar ámelge asırılıp, bul baǵdarda normativ-huqıqıy hújjetler de qabıl etilmekte.
Prezidentimizdiń baslaması menen 2025-jılǵa “Qorshaǵan ortalıqtı asıraw hám “jasıl” ekonomika jılı” dep belgileniwi de biykarǵa emes. Sebebi, mámleketimiz basshısı Oliy Májilis Nızamshılıq palatasınıń bas ministr lawazımına talabandı kórip shıǵıw hám Ministrler Kabinetiniń jaqın hám uzaq keleshekke mólsherlengen háreketler baǵdarlaması dodalawına baǵıshlanǵan májilisindegi shıǵıp sóylewinde tek ǵana Ózbekstan emes, al dúnyadaǵı kóplep mámleketler klimat ózgeriwleriniń unamsız aqıbetlerin kórip kiyatırǵanlıǵın aytıp ótti.
Sonday-aq, hawa hám suwdıń pataslanıwı, topıraq eroziyas, shólleniw, qazılma janar maylarlardı esapsız isletiw global ısıwǵa, tábiyi apatshılıqlardıń kóbeyiwine alıp kelip atırǵanın, Húkimetimiz jıl dawamında belgilengen eń áhmietli wazıypalar boyınsha mámleketlik baǵdarlamanı islep shıǵıwın, bul baǵdarlamada «jasıl» texnologiyalardı engiziw, suwdı únemlew, kóklemzar aymaqlardı keskin kóbeytiw, Aral apatshılıǵınıń aqıbetlerin jumsartıw, shıǵındılar mashqalasın sheshiw, eń áhmietlisi xalıq salamatlıǵın bekkemlewdey máseleler ústem baǵdar sıpatında belgileniwin aytıp ótti.
Tábiyiy rezervler hámmeniń múlki: birden-bir shara onı tejew. Búgin dúnya xalqınıń tórtten úsh bólegi ekologiyalıq qarızdar.
Siz, Biz ne qıla alamız? Tek ǵana jumıs ornı hám úydegi elektr rezervlerin tejeń. Bul ulıwma qıyın emes. Biraq hár birimiz ushın mápdar jumıs. Qurılma isletilmegende elektr sımın tarmaqtan úziń.
Kópshilik elektr tarmaǵına jalǵanǵan qurılmalar qansha elektr energiyasın sarıplawın bilmeydi. Máselen, óshik televizorlar, zaryadlanǵan telefonlar. Olar sarıplaytuǵın elektr energiyası muǵdarı az, biraq uzaq múddet jalǵanǵan halatta turǵanında bunday dep bolmaydı.
Kúndelikli ádetlerimizdi ózgertip, energiyanı tejew ushın, kerek bolmaǵanında, svetlerdi yamasa qurılmalardı óshiriwimiz zárúr.
Jáhán shólkemleri esabatlarınan birinde “Eger biz dúnyanıń tábiyiy rezervlarınan házirgi dárejede paydalanıwdı dawam etsek, keyingi otız jıl ishinde turmıslıq mútájliklerimizdi qanaatlandırıw ushın jáne bir planetaǵa teń rezerv kerek boladı”, delingen edi.
Biz jáne bir planetaǵa teń rezervti toplay almaymız. Kópshilik bolıp qıla alatuǵın birden-bir sharamız onı únemlew hám asırap-abaylap isletiw kerek boladı.
Usı maqsette Húkimetimiz tárepinen, yaǵnıy elimizde energoresurslardan aqılǵa uǵras paydalanıwdı támiyinlew, sonıń menen birge tutınıwshılardı janar may-energetika resursları menen isenimli tárizde támiynlew, xalıq xojalıqlarında qayta tikleniwshi energiya derekleri ornatılıwın hám energiyanı únemlewshi texnologiyalar keńnen engiziliwin xoshametlew, janar may-energetika resursları baǵalarınıń qáliplesiwin basqıshpa-basqısh bazar principlerine ótkiziwin dawam ettiriw maqsetinde usı jıldıń 16-aprel kúni “Janar may – energetika salasında bazar mexanizmlerin engiziwdiń qosımsha ilajları haqqında”ǵı 204-sanlı qararı qabıl etilip, bul qarar menen energoresurslar menen baylanıslı bir qatar jańalıqlar engizildi.
Geografiyalıq hám klimat shárayatların esapqa alǵan halda, Qaraqalpaqstan Respublikası hám Xorezm wálayatında ısıtıw máwsimi respublikanıń basqa aymaqlarınan parqlı ráwishte oktyabr-fevral ayları dep belgilendi. Sonıń menen birge, mútáj shańaraqlarǵa normadan artıq isletilgen elektr hám gaz ushın kompensaciyalar beriliwi, bunda mútáj shańaraqlar sıpatında “Sociallıq qorǵaw birden-bir reestri” sistemasına kirgizilgen shańaraqlar túsiniledi. “Máhálle jetiligi” tárepinen Birden-bir reestrge kirmegen mútáj shańaraqlardıń qosımsha dizimi qáliplestirilestiriliwi, rayon (qala) hákimlikleri hám máhálleler kesimindegi mútáj shańaraqlardıń qosımsha dizimine ózgeris kirgiziwi múmkinligi de kórsetip ótildi.
Kompensaciya alıwshı mútáj shańaraqlar noyabr – mart aylarında (hár aydıń 15-sánesine shekem) “Insan” sociallıq xızmetler orayları yamasa máhállelerde iskerlik júrgiziwshi sociallıq xızmetkerlerge múrájat etedi.
Bunda, arzada pasport maǵlıwmatları, abonent sanı, hám telefon nomeri kórsetiledi. Arza berilgen aydıń 27-sánesine shekem “Aymaqlıq elektr tarmaqları” AJ, “Hududgaztaminot” AJ menen birgelikte úyreniledi.
Úyreniw nátiyjesi tiykarında kompensaciya pulları arza berilgen aydan keyingi aydıń 27-sánesine shekem mútáj shańaraqlardıń plastik kartasına ótkerip beriledi. Al, hákimlikler Xalıq banki menen birgelikte Sociallıq qorǵaw milliy agentligi tárepinen usınılǵan dizimge muwapıq 2024-jıl 1-noyabrge shekem bank plastik kartası bolmaǵan mútáj shańaraqlar wákiline biypul tiykarda plastik kartalar ashıp beriliwin támiyinleydi.
Demek, hár qanday jaǵdayda tek ǵana ózimiz ushın emes, keleshek áwlad ushın tábiyiy baylıqlarımızdı asırap abaylaǵan halda jetkeriwimiz tiyis, bu baǵdarda búgingi jas áwladqa úlgi bolayıq!
Ministrliktiń sektor baslıǵı N.Berdiniyazova