Янгиликлар
24
Nızamshılıqtaģı jańalıqlar
Keyingi jıllarda mámleketimizde sud-huqıq sistemasın jáne de jetilistiriw, puqaralardıń huqıqları hám nızamlı mápleri isenimli qorǵalıwın támiyinlew ilajların kúsheytiw boyınsha kóplegen jumıslar ámelge asırılmaqta.
Usınıń menen birge mámleketlik xızmetlerdi kórsetiw waqtında fizikalıq shaxslardıń huqıqları hám nızamlı mápleri sud tártibinde qorǵalıwın támiyinlew ushın qosımsha shárt-shárayatlar jaratıw kerek ekenligi júzege shıǵıp atır.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen 17.03.2023 jıldaǵı “Mámleketlik bajı haqqında”ǵı Ózbekstan Respublikası Nızamına qosımsha kirgiziw haqqında”ǵı ÓRN-824-san Nızamına qol qoyıldı. Nızam Oliy Majlistiń Nızamshılıq palatası tárepinen 2022-jıl 25-oktyabrde qabıl etilgen hám Senat tárepinen 2023-jıl 2-martda maqullanǵan.
Mámleketlik basqarıwı shólkemleriniń, hákimshilik-huqıqıy iskerlikti ámelge asırıwǵa kepillikli bolǵan basqa organlardıń, puqaralar ózin-ózi basqarıw shólkemleriniń qararları, olardıń lawazımlı shaxslarınıń háreketleri (háreketsizligi) ústinen berilgen arzalar (shaǵımlar ) boyınsha;
- házirgi waqıtta puqaralar tárepinen sudlarǵa shaǵım etkende tóleniwi lazım bolǵan mámleketlik bajı muǵdarı bazalıq esaplaw muǵdarınıń 1 esesi dep belgilengen.
Usı Nızam menen puqaralar mámleket shólkemleriniń hám basqa shólkemlerdiń mámleket xızmetlerin kórsetiw menen baylanıslı qararları, háreketleri (háreketsizligi) ústinen sudga shaǵım etkende mámleketlik bajını belgilengen stavkanıń 50 procenti muǵdarında tólewi názerde tutılmaqda. Bunda mámleketlik bajınıń qalǵan bólegi nızamda belgilengen tártipte jumıstı kóriw nátiyjeleri boyınsha óndiriliwi belgilep qoyılǵan.
"Basqa sheklewlar" neni ańlatadı?
Konstitutsiyanıń ámeldegi 29-statyasında “Hár kim qálegen maǵlıwmat izlew, alıw hám tarqatıw huqıqına iye, bunnan ámeldegi konstituciyalıq basqarıw princıpına qarsı qaratılǵan maǵlıwmatlar hám nızamda názerde tutılǵan basqa sheklewler bunnan tısqarı” dep belgilep qoyılǵan.
Usınıń menen birge, bul norma qanday sheklewler ekenligin kórsetpeydi, biraq nızamǵa belgi etedi. Gipotetik tárepten nızam hár qanday sheklewlerdi ornatıwı múmkin. Konstituciyanıń jańa redakciyasında tolıq sheklewler engiziliwi múmkin bolǵan maqsetler (mısalı, zorawanlıqqa shaqırıw, milletleraralıq hám dinleraralıq dawlardı qozǵatıw, dóhmet, óz-ózine zálel jetkiziwge úndew, náshebent elementlerdı úgit nasiyat qılıw) názerde tutılǵan.
Bul jantasıw xalıq aralıq hújjetlerde adamlardıń den sawlıǵın, qáwipsizligi hám jámiyettiń etikalıq principlerine qáwip salatuǵın bunday maǵlıwmatlardı tarqatıw nátiyjesinde huqıqları buzılıwı múmkin bolǵan basqa adamlardıń qorǵalıwın támiyinlew ushın qollanıladı.
Xojeli rayonı ádillik bólimi
bas máslahatshısı B.Otepov