Янгиликлар
27
Insan huqıqları sistemasında bala huqıqlarınıń kepillikleri
Jas áwladtı erkin, demokratiyalıq hám insaniylıq ruwxında tárbiyalaw, olardıń huqıq hám erkinliklerin qorǵaw hám támiyinlep barıw, puqaralıq jámiyetine tiykarlanǵan demokratiyalıq, huqıqıy mámleketti qurıwdı óz aldına maqset etip alǵan hár qanday jámiyet ushın júda áhimiyetli orın tutadı. Mámleketimizde bala huqıqların támiyinlew hám olardı hár tárepleme qorǵaw ushın arnawlı huqıqıy baza qáliplesken desek, aljaspaǵan bolamız. Sol qatarınan, balalardıń huqıqları mámleketimiz Konstituciyasında hám basqa nızam hújjetlerinde óz sáwleleniwin tapqan.
Respublikamızda ǵárezsizligimizdiń dáslepki jıllarında-aq, yaǵnıy 1992 –jılı 9-dekabrde BMTnıń “Bala huqıqları haqqında”ǵı Konvenciyasınıń ratifikaciya etliwi menen jámiyetimizde bala huqıqları qay dárejede zárúr másele ekenligin xalıq aralıq kólemde kórsetti. Mámleketimizde bala huqıqların támiyinlewde, nızamshılıq hújjetleri hám “Bala huqıqları haqqında”ǵı Konvenciya menen bir qatarda, Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası, “Puqaralıq hám siyasıy huqıqlar haqqında”ǵı Xalıq aralıq Pakt, “Ekonomikalıq, sociallıq, hám mádeniy huqıqlar haqqında”ǵı Xalıq aralıq Pakt , “Rasalıq kemsitiwge shek qoyıw haqqında”ǵı Konvenciya, siyaqlı insan huqıqları haqqındaǵı basqa da xalıq aralıq shártnamalarǵa da tayanadı. Búgingi kúnde balalar huqıqların qorǵaw, olardıń nızamlı máplerin támiyinlewde dúnyanıń 80 ge jaqın mámleketlerinde Balalar ombudsmanı iskerlik júritedi. Olardıń tiykarǵı wazıypası “Balа huqıqları haqqında”ǵı Konvenciya qaǵıydaların nızamshılıqqa usınıw, balanıń shaxsı, abıroyı, qádir-qımbatı, huqıqı, erkinligi hám nızamlı máplerin qorǵawda pútkil jámiyet ham mámleketti belsene qatnastırıwdan ibarat.
Prezidentimizdiń 2019-jıl 22-apreldegi “Bala huqıqlarınıń kepilliklerin jáne de jetilistiriwge tiyisli qosımsha ilajlar haqqında”ǵı Qararına muwapıq, Ózbekstan Respublikası Oliy Majilisiniń Insan huqıqları boyınsha wákili (ombudsman) orınbasarı - Bala huqıqları boyınsha wákili lawazımı shólkemlestirilip, nátiyjede mámleketimizde bala huqıqları qorǵalıwınıń shólkemlik hám institucional tiykarları jáne de bekkemlendi. Sonıń menen bir qatarda, 2020-jıl 10-mart kúni Ózbekstan Respublikasınnıń “Bala huqıqlarınıń qosımsha kepillikleri belgileniwi múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine de ózgeris hám qosımshalar kiritiw haqqında”ǵı Nızamı qabıl etildi. Usı Nızam menen Ózbekstan Respublikasınıń Shańaraq kodeksi, Puqaralıq processual kodeksi, “Bala huqıqlarınıń kepillikleri haqqında”ǵı, sonday-aq “Fizikalıq hám yuridikalıq shaxslardıń múrájatları haqqında”ǵı Nızamlarına da ózgeris hám qosımshalar kiritildi.
Xojeli rayonı ádillik bólimi
Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsultı S.Aytmuratov