Янгиликлар
24
Tilxat ta shártnamanıń ornına ótedi
Tilxat ta shártnamanıń ornına ótedi
Qarız shártnaması dúzilmese ne boladı? Qarızdı óndire almasa, qarız alǵan shaxs juwapkerlikke tartılama? Sud arqalı qarızdı óndiriw ushın qansha mámleketlik baji tólenedi?
1. Tilxat shártnama ornına ótedi. Puqaralıq kodeksiniń 41-bobiga kóra, qarız berip atırǵanda onı ápiwayı jazba shártnama menen rásmiylestiriw kerek, bul keyinirek júzege keletuǵın mashqalalardi sizdiń paydańızǵa sheshiwge járdem beredi. Qarızdıń muǵdarı 3 mln 300 mıń sumnan (BEMniń 10 esesinen) kóp bolsa, jazba shártnama dúziliwi májburiy bolıp, qarız alıwshı yamasa beriwshiniń biri yuridikalıq shaxs bolǵanda bolsa, qarız muǵdarına qaramastan jazba shártnama dúziliwi kerek. Qarız alıwshıdan tilxat alıw yamasa qarız berilgenligin tastıyıqlaytuǵın qanday da hújjet bolıwı kerek, mısalı tovardı yamasa puldı tapsırıw hám qabıllaw aktı bunda tilxat yamasa joqarıda aytılǵan basqa hújjet jazba shártnamanıń ornın basadı.
Qarız muǵdarı 3 mln 300 mıń sumdan artıq bolǵanda jazba shártnama dúzilse, táreplerdiń kelisimi óz-ózinen haqıyqıy emes dep tabıladı.
Kelisimniń haqıyqıy emesligi bolsa táreplerge hesh qanday huqıqıy aqıbet keltirip shıǵarmaydı.
Yaǵniy qarızdı tólemese, qarız alıwshıǵa nızamlı tárepden hesh qanday ilaj kóriw múmkin bolmaydı.
2. Qarzdı qaytarıw múddeti belgilenbegen bolsa, qarız alıwshı qarızın shártnamada kórsetilgan múddette qaytarıwı shárt.
Qarızdı qaytarıw múddeti shártnamada kórsatilmegen bolsa, qarızdar onı qarız beretuǵın qarızdı soraǵan kúnnen baslap 30 kúnde qaytarıwı kerek.
3. Qarız waqtında tólenbese, ótip ketken kún ushın payız óndiriledi.
Qarız waqtında tólenbese, ótkerip jiberilgen hár bir kún ushın sol aymaqtaǵı bank stavkası boyınsha procent tólenedi.
Eger shártnamada basqasha procent názerde tutılǵan bolsa, shartnamadaǵı muǵdar qollanıladı.
Mısalı, bank procenti 14 bolsa, shártnamada 20 kórsetilse, 20 procent qollanıladı.
Qarızdı bólip-bólip qaytarıw belgilengen bolsa, qarızdar náwbettegi tólew múddetin buzsa, qarız beretuǵın qarızdıń qalǵan barlıq bólegin procentler menen múddetinen aldın qaytarıwdı talap etiwge haqılı.
4. Qarız boyınsha hákimshilik yamasa jınayat isi qozǵatılmaydı. Qarız beretuǵın qarızdı waqtında qaytarıp ala almaǵanda puqaralıq isleri boyınsha sudqa murájat etiw huqıqı barlıǵı túsindiriledi. Prokuratura, ishki isler yamasa basqa huqıq qorǵaw uyımları qarızdarǵa qarızdı waqtında qaytarmaganı ushın hákimshilik yamasa jınayat isi qozǵatılmaydı, sebebi bul puqaralıq huqıqıy qatnasıq bolıp esaplanadı, siz óz ıqtıyarıńız benen pul bergensiz. Usı uyımlar tek sizge sudqa barıw kerekligin túsindiriwi múmkin.
5. Qarız jazba rásmiylestirilgen bolsa, jumıs ańsat pitedi. Sudqa arza berilgende de bahasınıń 4 payızı muǵdarında mámleketlik bajı óndiriledi. Mısalı, 15 mln qarızdı óndiriw boyınsha arza berilgen bolsa, 600 mıń sum mámleketlik bajı pul tólenedi.
Sudtan mámleketlik bajı hám basqa qárejetlerdi qarızdardan óndirip alıwdı sorawı múmkin.
Qarız beriw jazba rásmiylestirilgen bolsa, sudta tez sheshiledi hám orınlawǵa qaratıladı.
Sudta kórip shıǵılǵanınan keyin qarızdarǵa sud hújjetin orınlaw ushın 15 kunge shekem múddet beriledi, bul múddet ishinde qarız tólenbese májburiy óndiriw ilajları kóriledi.
Shomanay rayonı ádillik bólimi
baslıǵı R.M.Dushanov