Янгиликлар
29
Qaraqalpaqstan Respublikası Konstitutsiyası tariyxı hám rawajlanıw basqıshları
Qaraqalpaqstan Respublikası Konstitutsiyası tariyxı hám rawajlanıw basqıshları
Qaraqalpaqstan Respublikasınıń xalqı insan huqıqların hám mámleketlik suverenitet principlerin óziniń jaqlaytuǵınlıǵın saltanatlı túrde járiyalay otırıp, házirgi hám keleshek áwladlar aldında joqarı juwapkershilikti seze otırıp, Qaraqalpaqstan mámleketliligin rawajlandırıwdıń tariyxıy tájiriybesine súyene otırıp, demokratiya hám sociallıq ádillik ideyalarına óziniń sadıqlıǵın tastıyıqlay otırıp, xalıqaralıq huqıqtıń ǵalaba tán alınǵan normalarınıń ústinligin moyınlay otırıp, respublika puqaralarına ılayıqlı turmıstı támiyinlewge umtıla otırıp, insanıylıq, demokratiyalıq huqıqıy mámleket dúziwdi wazıypa etip qoya otırıp, puqaralıq paraxatshılıqtı hám milliy kelisimdi támiyinlew maqsetinde, óziniń tolıq huqıqlı wákilleri arqalı Qaraqalpaqstan Respublikasınıń usı Konstituciyasın qabıl etedi. Ǵarezsizlikke eriskennen keyin Respublikamızda erkin hám puqaralıq jamiyetti qurıwǵa qaratılǵan tarıxıy ózgerisler islep shıǵılǵan edi hám bul jol tuwri jol ekenligin tastıqlamaqta. Usı tiykarda Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikası Konstitutsiyaları islep shıǵıldı hám tiykarǵı nizamımız bolıp qaldı. Tiykarǵı nızamımız elimizde Konstitutsiyalıq mámleket qurıw Erkin bazar ekonomikası qáliplestiriw insan onıń qadir qimbatı huqıqların erkinlikleri hám nızamlı máplerin joqarǵı qadiryat esaplanatugın adalatlı puqaralıq jamiyetti duziw boyınsha birlemshi qagiyda hám normalardı ozinde birlestirip jamiyetimiz omirinin bekkem huqıqiy tiykarı bolip qaladı. Bugingi paraxat ham parawan turmisimizdiń tiykarı ertengi nurli keleshegimizdin gerewi bolǵan Qaraqalpaqstan Respublikası Konstitutsiyasinıń qabıl etilgenine biyil 31-jıl toldı. Ózbekstan Respublikası Tarixinda da bir neshe Konstitutsiyalar qabıl etilip olardıń oz xalıqna xızmet etkenin biz tarixtan bilemiz. Mamleketimiz oz ǵarezsizligine erisip Qaraqalpaqstan Respublikasın putkil dunya elleri óz ǵarezsiz mámleket dep tán alǵannan keyin onıń birinshi erkin ǵarezsiz Konstitutsiyası1993-jılı 9-aprel kúni qabıl etildi.
Konstitutsiyamız ǵarezsiz elimizde mámleketlik hám jamiyetlik qurılıstıń tiykarǵı prinsiplerin belgilep beredi.Tiykarǵı Nızamnıń xalıqaralıq demokratiyalıq qadiriyatlarǵa hám milliy dasturlerimizge say ekenligi dunya juziniń belgili mámleketlik iskerleri hám siyasatshıları abraylı huqıqtanıwshı ilimpazlar tárepinen tán alındı.Ótken 31-jıl ishinde Konstitutsiyamızda óz sáwleleniwin tapqan ideyalarǵa maxset hám wazıypalarǵa suyene otırıp huqıqıy demokratiyalıq mámleket hám puqaralıq jamiyet qurıw sociyalıq baǵdarlanǵan bazar ekonomikası qálıplestiriw , nızam ustinligin hám sociallıq ádillikti táminlew xalıqtıń turmıs abadanlıǵın artırıw, jas shanaraqlardı hár tarepleme qollap quwatlaw baǵdarinda keń kólemli reformalar ámelge asırıldı. Ásirese milliy qadıriyatlarımızdı qayta tiklew hám rawajlandırıw jas áwlatqa zaman talabına say tiyanaqlı bilim beriw jane olardı ádep-ikramlılıq ruwxında tarbiyalaw boyınsha aytarlıqtay tabıslarǵa erisildi. Bugingi kúnde jaslarımızdıń har tarawda ózleriniń belsendiligin kórsetiwi shanaraqlardıń bekkemligi bunıń ayqın dalili bolıp sanaladı Bulardıń bari elimizdiń ǵarezsizligin hám suberenitetin bekkemlewge xalıqaralıq maydanda onıń abırayınıń barǵan sayın ósiwine xımet etpekte. Ázelden barlıq mámleketlerden Konstitutsiya ámeldegi nızamlardıń bas nızamı sanalıp kelingen hámde onda sol mámlekette hárekette bolǵan basqa nızamlardıń Konstitutsiyaǵa qayshı kelmewi belgilenip qoyılǵan. Konstitutsiya bul har bir mámlekettiń har bir puqaranıń eń joqarǵı yuridikalıq kúshke iye bolǵan huqıqıy akt, jámiyetlik turmıstıń yuridikalıq tiykarı bolıp sanaladı.
Konstitutsiya biziń jámiyetlik sayası turmısımızdıń hámme táreplerin xalqımızdıń arzu armanların, oy pikirlerinıń, iygilikli tileklerin, joqarı adamgershilik principlerin tolıq sáwlelendiriwshi aynası bolıp tabıladı. Óz Konstitutsiyalıq huqıqların bilmegen adamlar kóbirek jabirleniwshiler bolıp shıǵadı.Al huqıqıy bilimge iye bolǵan insanlar joqarı darejege erisedi, óz ómirin durıs jolǵa qoya aladı.
1994-jıldıń 26-fevralında on ekinshi shaqırıq Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Sovetiniń on besinshi sessiyasında, birinshi shaqırıq Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń 1995-jıldıń 31-oktyabrdegi tórtinshi hám 1997-jıldıń 15-dekabrindegi on úshinshi sessiyalarında, 2003-jıl 12-noyabrdegi ekinshi shaqırıq Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń on ekinshi sessiyasında, 2014-jıl 27-iyundaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń on besinshi sessiyasında, 2019-jıl 29-iyundaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń jigirma altınshı sessiyasında, 2019-jıl 16-dekabrdegi Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń jigirma toǵızınshı sessiyasında hám 2021-jıl 12-fevraldaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń on besinshi sessiyasında ózgerisler hám qosımshalar kirgizildi.
Shomanay rayonı ádillik bólimi
yuridikalıq xızmet kórsetiw
orayı bas yuriskonsultı
Turdımuratov Salamat Paraxat ulı.