Янгиликлар
29
Diniy nekeden ótiw tártibi hám onıń aqıbetleri
Diniy nekeden ótiw tártibi hám onıń aqıbetleri
Neke sózi “qosılıw”, “jaqınlıq” degen mánisti ańlatadı. Diniy nekede, shańaraqlı bolıw, úyleniw hám urpaq qaldırıw, Payǵambarlarımız súnneti esaplanadı. Diniy nekege kiriw, nekege kiriwdi qálewshi eki tárepten biriniń nekeleniwge razılıq bildiriwi hám de ekinshi táreptiń bul razılıqtı qabıl qılıwı menen ámelge asırıladı.
Bul iyjab hám de qabıl sózleri, ómirlikti ańlatadı. Eger bul sózler ómirlikti ańlatpasa "neke qıyıw" esaplanbaydı. Kelin hám kúyew bir-birleriniń iyjab hám de qabıl esitiliwleri shárt.
Sonday-aq kelin kúyew razılıqların sol jerdegi gúwaları esitiwi shárt. Bul jaǵdayda eki ádiletli gúwalar qatnasıwı neke duziwdi tiykarǵı talaplarınan biri esaplanadı. Jańadan qurılǵan shańaraq bul jámiyettiń jańa aǵzası esaplanadı.
Sonıń ushın da jámiyettiń aǵzaları bolǵan gúwalar, olardıń hadal, pák shańaraq qurıp atırǵanlarında jámiyet tárepinen gúwa boladı hám bunı basqa insanlarǵa da jetkeredi. Sonıń menen birge qatarda shańaraq aǵzaları ortasında, túsinbewshilik payda bolǵanda olar gúwalıq beredi. Usı jaǵdaydı esapqa alıp, nekeden ótkeriwde gúwalar qatnasıwı shárt esaplanadı. Mahr belgileniwi de neke dúziwdiń shártlerinen biri esaplanadı. Yaǵnıy er tárepinen hayalına beriletin sawǵanıń muǵdarı anıqlanıp alınıwı kerek.
Shańaraq túsinigi Konstituciyamızǵa da kiritilip, onıń jámiyet basqarıwındaǵı áhmiyeti belgilenip qoyılǵan. Bunda shańaraq jámiyettiń tiykarı, jámiyet hám mámleket qorǵawında bolıwı bekkemlep qoyılǵan. Sonday-aq neke táreplerdiń óz-ara razılıǵı hám teń huqıqlıǵına tiykarlanadı dep kórsetilgen.
Ózbekstan Respublikasınıń Shańaraq kodeksinde neke dúziw tártibi haqqında, 13-statyasında “Neke puqaralıq halatı aktlerin jazıw bóliminde dizimge alınadı. Diniy tártipte dúzilgen neke nızamlı kúshke iye emes” dep belgilengen.
Diniy nekeden ótkeriw ushın eń birinshi náwbette nızamlı nekeden ótkenligi haqqında gúwalıǵına tiykarlanıp diniy nekeden ótkeriledi hám de bul haqqında neke dizimge alıw dápterine maǵlıwmat kiritilip qoyıladı. Nızamlı nekeden ótpegen, PHAJ bóliminiń gúwalıǵına iye bolmaǵan jas shańaraqlar ajırasıp ketiwi nátiyjesinde, tiri jetim ballar payda bolıwın esapqa alatın bolsaq, diniy neke shártlerine mámleket tárepinen beriletuǵın PHAJ bóliminiń gúwalıǵın sorastırmastan neke oqılıwı, jas shańaraqlardıń sociallıq huqıqların kemsitiw esaplanadı. Neke dúzilgenligi haqqında gúwalıqtı kórip, neke oqılıwı jas shańaraqtıń sociallıq huqıqların qorǵaw esaplanadı.
Taxtakópir rayonı Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuristkonsultı J.S.Pirnazarov.