Янгиликлар
24
Májbúriy miynet qadaǵan etiledi
Májbúriy miynet qadaǵan etiledi
Májbúriy miynetti saplastırıw maqsetinde Xalıqaralıq miynet shólkeminiń 1930-jılda qabıl etilgen “Májbúriy miynet haqqında”ǵı 29-sanlı Konvenciyanıń 2014-jılı tastiyıqlanǵan qosımsha protokolı Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi tárepinen 2019-jıl 25-iyunda ratifikaciya etilgen.
Májbúriy miynet bul- jumıs beriwshi yamasa puqara tárepinen birer bir jazanı qollaw menen qáwip salıw arqalı jumıstı islewge májbúrlew esaplanadı. Májbúriy miynettiń subyekti – jumıs beriwshi, mámleket uyımı wákili yamasa puqara bolıwı múmkin. Hesh kim shaxstı jumıstan bosataman yamasa is haqıńdı azaytaman h.t.b.da qorqıtıwlar menen májbúriy miynetke iytermeley almaydı. Jumıs beriwshi xızmetkerdi nızamǵa qayshı keletuǵın hár qanday háreketler menen jumıs islewge májbúrlese bul májbúriy miynet esaplanadı. Xızmetkerlerdi olardıń qálewisiz abadanlastırıw, awıl-xojalıǵı hám qurılıs jumıslarına tartıwda májbúriy miynettiń kórinisleri dep bahalanadı. Májbúriy miynettiń jábirleniwshisi óz ıqtıyarına qarsı óziniń xızmet wazıypasına kirmeytuǵın yamasa haqı tólenbeytuǵın jumıs yamasa wazıypalardı orınlaydı.
Bas nızamımız bolǵan Ózbekstan Respublikası Konstituciyamızdıń 42-statyasında hár kimniń ılayıqlı miynet etiwi, kásip hám jumıs túrin erkin tańlawı, qáwipsizlik hám gigiena talaplarına juwap beretuǵın qolaylı miynet jaǵdaylarında islew, miyneti ushın hesh qanday kemsitiwlersiz hám de miynetke haqı tólewdiń eń kem muǵdarınan kem bolmaǵan ádil haq alıw, sonday-aq jumıssızlıqtan qorǵanıw huqıqına iye ekenliginiń kepillep berilgenligi elimizde hár bir insannıń ózi qızıqqan jumısı menen shuǵillanıp, baxıtlı turmıs keshiriwine sharayat jaratadı.
Sonday-aq, Konstituciyamızdıń 44-statyasında sud sheshimi menen tayınlanǵan jazanı ótew tártibinen yamasa nızamda názerde tutılǵan basqa jaǵdaylardan tısqarı májbúriy miynet qadaǵan etiledi degen normanıń belgileniwi hár bir puqaranı májbúriy tárizde hár qanday jumıslarǵa tartıwdı qadaǵan etedi hám puqranıń miynet huqıqın qorǵaydı. Miynet Kodeksiniń 5-statyasında miynet erkinligi hám májbúriy miynetti qadaǵan etiw principi belgilengen bolıp, bul norma barlıq insanlarǵa miynet erkinligin kepilleydi sonıń menen birge xızmetkerlerdi májbúriy miynetke tartıwdı qadaǵan etedi.
Tek ǵana biziń elimizde emes dúnyada barlıq insanlar erkin miynet etiwi, jumıssızlıqtan ózin qorǵawı, hár qanday kemsitiliwlerge ushıramawı, miynetine haqı alıw huqıqlarınıń kepillengenligin Insan huqıqları Ulıwma jáhán Deklaraciyasınıń 23-statyası mısalında bilsek boladı. Ekonomikalıq, sociallıq hám mádeniy huqıqlar haqqındaǵı xalıqaralıq Pakttıń III bóliminde de miynet etiw huqıqı, erkin kásip tańlawı, májbúriy miynettiń qadaǵan etilgenligi, ásirese balalar miynetinen paydalanıwdı qadaǵan etiwdi qatań belgilep beredi.
Joqardaǵi hújjetlerdiń hámmesinde májbúriy miynettiń qadaǵan etilgenligi hám bunday háreketler júz bergen de juwapkershiliktiń bar ekenligin belgilep beredi. Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı Kodekstiń 51-statyasına muwapıq májbúriy miynetke jol qoyǵan lawazımlı shaxslarǵa juwapkershilik belgilengen. Bul háreket tákirarlansa yamasa erjetpegen shaxslardı májbúriy miynetke tartqan bolsa jınayıy juwapkershilik belgilengen.
Xojeli rayonı ádillik bólimi
Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsultı: U.D.Erejepova