Янгиликлар
02
Balalar huquqı tiykarları
Balalar huquqı tiykarları
Hár bir bala shańaraqta jasaw hám tárbiyalanıw, óz ata-anasın biliw, ata-anasınıń ǵamxorlıǵınan paydalanıw hám ata-anası menen birge jasaw huqıqına iye. Bala óz ata-anası tárepinen tárbiyalanıwı, óz mápleri támiynleniwi, hár tárepleme kamal tabıwı, insanıy qádir-qımbatları húrmet etiliwi huqıqına iye. Balanıń ata-anası bolmaǵanda yaki ata-ana qaramaǵınan ayırılǵan jaǵdaylarda, onıń shańaraqta tárbiyalanıw huqıqı amangerli hám qáwenderlik organı tárepinen támiynlenedi. Balanıń ata-anası hám basqa qarındasları menen kórisiw huqıqı
. Bala ákesi, anası, atası, apası, aǵa-inileri, apa-sińlileri hám basqa tuwısqanları menen kórisiw huqıqına iye.
. Ata-ana nekeden ajırasqanda yaki ata-ana bólek jasaǵan jaǵdayda bala olardıń hár biri menen kórisiw huqıqına iye.
Balanıń qorǵanıwǵa bolǵan huquqı.
Bala óz huquqı hám nızamlı máplerin qorǵaw huquqına iye.
Balanıń huquqı hám nızamlı máplerin qorǵaw onıń ata-anası (olardıń ornın basıwshı shaxslar) amangerlik hám qáwenderlik organı, prokuror hám sud tárepinen ómelge asırıladı.
Er jetpegen bala nızamǵa muwapıq tolıq huquq uqıplılıǵına iye dep tabılsa (emansipaciya), ol óz huquq hám májbúryatların, sonday-aq qorǵanıw huquqın ǵárezsiz ámelge asırıwǵa haqlı.
Balanıń huquq hám nızamlı mápleri buzılǵanda olardıń qorǵalıwın sorap ámengerlik hám qáwenderlik organına, 14 jasqa tolǵannan keyin bolsa, mustaqıl ráwishte sudqa múrájat etiw huquqına iye.
Balanıń ismi, ata ismi hám familiya alıw huquqı
- Balaǵa isim ata-ananıń kelisimi asasında, ata ismi atanıń ismine kóre beriledi.
- Balanıń familiyası ata-ananıń familiyasına qarap belgilenedi. Ata-ana túrli familiyalarda bolǵanda ata-ananıń kelisimine tiykar balaǵa atasınıń yaki anasınıń familiyası beriledi. Ata-ananıń qálewine kóre, balaǵa ata yaki ana tárepinen milliy qádiriyatlarǵa kóre babanıń ismi boyınsha familiya beriliwi múmkin.
- Ata-ana ortasında balanıń ismi hám familiyası boyınsha kelisiw bolmaǵanda, kelip shıqqn daw ámengerlik hám qáwenderlik organı tárepinen sheshiledi.
- 16 jastan asqan medicinalıq mekemeden tısqarı hám medicinalıq járdemsiz tuwılǵan balaǵa qarata mekeme tárepinen tuwılǵanlıq haqqında maǵlıwmatnama rásmiylestirilmegen shaxslardıń tuwılǵanlıǵın dizimge alıw sudtıń sheshiwshi qararı tiykarında ámelge asırıladı.
- Eger bala 16 hám onnan úlken jasta bolsa hám oǵan medicina mekemesi tárepinen rásmiylestirilgen tuwılǵanlıq haqqında medicina maǵlıwmatnaması bar bolsa, onıń tuwılıwı ata-ana yaki olardan biri hám er jetpegen balanıń arzasına kóre dizimge alınadı.
- Bala 16 jasqa tolǵanǵa shekem ata-ananıń birgeliktegi arzasına tiykar, 16 jasqa tolǵannan keyin óz arzasına tiykar ismin, oǵan berilgen familiyanı PHAJ organı arqalı ózgertiwge haqlı.
- Eger ata-ana bólek jasasa hám bala menen birge jasawshı ata (ana) balaǵa óz familiyasın beriwdi qálese, ámengerlik hám qáwenderlik organı bul máseleni balanıń máplerin hám ana (ata) nıń pikirin esapqa alǵan halda sheshedi.Ata yaki ananıń turǵan jerin anıqlaw múmkin bolmaǵanda, olar ata-analıq huquqınan ayırılǵanda,háreket uqıplılıǵına iye emes dep tabılǵanda, sonday-aq ata yaki ana támiynat beriw hám onı tárbiyalaw májbúriyatların orınlawdan bas tartqan jaǵdaylarda ata yaki ananıń pikirin esapqa alıw shart emes.
Nókis rayonı ádillik bólimi
Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
Bas yuriskonsulti: G.Izekeeva