Янгиликлар
02
Aliment tólewshiniń shet-elge shıǵıwǵa qoyılgan qadaǵalawın alıp taslaw múmkinbe?
Aliment tólewshiniń shet-elge shıǵıwǵa qoyılgan qadaǵalawın alıp taslaw múmkinbe?
Sud hújjetleri hám basqada uyimlar hújjetlerin orınlaw haqqındaǵı nızamnıń 42-1-statiyasınıń mazmunına kóre qarızdar minnetlemesin belgilengen múddette sebepsiz orınlamaǵanda, mámleket orınlawshısı óndiriwshiniń arzası boyınsha yaki óz baslaması menen qarızdar fizikalıq shaxstıń Ózbekston Respublikasınan shıǵıwdı waqtınsha sheklew haqqında qarar shıǵarıwǵa haqlı.
Itibar bergen bolsańız, qaǵıydada “sebepsiz” qarızdar minnetlemeni orınlamaǵan jaǵdayda ǵana shet-elge shıǵıwǵa qadaǵan etiliwi haqqında aytılıp atır.
Biraq qarızdarǵa aliment minnetlemesin orınlaw júkletilgende, orınlaw hújjeti shıǵarılǵan waqıttan qarızdarǵa qadaǵalaw qoyıladı. Bir qaraǵanda bul joqarıdaǵı nızamǵa qayshıday kóriniwi múmkin.
Lekin máselege ekinshi tárepten qaraytuǵın bolsaq, bunday is durıslıǵın kóriwimiz múmkin.
1.Aliment minnetlemesi dawamlı minnetleme kategoriyasına kiredi. Yaǵniy aliment tólewshi hár ayda belgilengen muǵdarda aliment tólewi kerak.
2.Aliment biygana shaxsqa emes, aliment tólewshiniń er jetpegen perzentine tólenedi. Sonday bolsa-da, statistik maǵliwmatlar aliment tólewshi óz perzentiniń támiynati uchın da óz minnetlemesin orınlamaytuǵın jaǵdaylarda bar ekanligin kórsetedi.
3.Aliment tólewshi hár ay óz minnetlemelerin orınlap atırǵan bolsa, oǵan qadaǵalaw kerekligi normada belgilengandey kórinedi. Biraq qarızdar Ózbekiston Respublikasinan shiqqannan soń náwbettegi múddette óz minnetlemesin orınlaw yaki orınlamawǵa hesh kim kepillik bere almaydı.
Solay eken, aliment minnetlemesin orınlaw moynina júkletilgen shaxstıń shet-elge shıǵıwına tiyim salınıwı durıs dep esaplayman.
Mine endi tiykarǵı máselege qaytsaq. Qarızdarlarǵa tiyim salınǵan bolsa da, onı úsh usıl menen alıp taslaw múmkin.
Qarızdar aliment tólewshiniń aliment óndiriwshi menen kelisiwi. Bul eń jaqsı hám kem shıǵımlı usıl esaplanadi.
Joqarıdaǵı nızamnıń 40-statiyasına kóre óndiriwshi MOBǵa arza beretuǵın bolsa, orınlaw hújjeti oǵan qaytarıladı. Onan keyin qadaǵalaw taslanadi. Buniń ushın óndiriwshi menen kelisiw kerek boladı.
Náwbettegi usıl alimentti aldınnan tólew. Usı usılǵa kóre, alimentlerdi aldınnan tólew bala er jetemen degenshe hár qanday dáwir ushın 5 jıldan kem bolmaǵan múddetke ámelge asırıladı. Eger balalar er jetemen degenshe bolǵan dáwir 5 jıldan kem bolsa, alimentlerdi aldınnan tólew qalǵan dawir ushın ámelge asırıladı.
Ápiwayılastırıp aytqanda, aliment tólewshi:
perzentiniń er jetıwine 5 jıldan artıq waqıt bar bolǵanda keminde 5 jıllıq alimentti (máselen qarızdardıń perzenti 4 jas bolsa, oǵan birden 5 jıllıq summani);
eger perzenti er jetiwine 5 jıldan kem waqıt bar bolsa, onda perzenti er jetemen degenshe dáwiri ushın alimentti birden tólewi kerek. Mısal uchın perzent 16 jasqa tolǵan bolsa, 2 jıllıq alimentti birden tóleydi.
Bul usılda tek pul beriw shárt emes, bunda óndiriwshige alimentlerdi aldinnan tólew esabınan kóshpes (úy-jay,turaq jay bolmaǵan) yaki kósher múlk (avtotransport quralı) yaki bashqa qımbat bahalı zat (miyrasqa qalǵan altın júzik) beriwi múmkin.
Usı usılda puldı tólew yaki mal-múlkti tapsiriw 10 is kúninen aspaǵan múddette ámelge asırıladı.
Alimentti birden tólew haqqındaǵı arza tiyisli MOB yaki puqaralıq sudqa beriliwi múmkin.
Alimentti girew menen táminlew. Bul usılda aliment tólew minnetlemesin girew menen támiyinlewde girew bahası nızamshılıqta belgilengen bazalıq esaplaw muǵdarınıń eki júz eliw esesinen (01.11.2023 jagdayina 82 500 000 sum) kem bolmawı lazim.
Bunda aliment tólewshi hám óndiriwshi girew shártnamasin dúziwi lazım. Bul shártnama qarızdar hám óndiriwshi ortasında aliment tólew minnetlemesin girew menen támiyinlew hám aliment minnetlemelerin 2 aydan artıq múddet dawamıda orınlamaǵan jaǵdayda óndiriwshige óndiriwdi girew predmetine qaratıw huqıqın berew ushın dúziledi.
Bul jaǵdayda da arza tiyisli MOB yaki puqaralıq sudqa beriliwi múmkin.
Joqarıdaǵı úsh usıl arqalı aliment tólewshi shaxs shet-elge shıǵıwga qoyilǵan qadaǵalawdı alıp taslasa boladı.
Biraq bul usıllardı ámelge asırıw ushın aliment qarızdarlıǵı bolmawı kerek.
Nókis rayonı ádillik bólimi Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
Bas yuriskonsulti: G.Izekeeva