Янгиликлар
30
Hesh bir shaxs hújjetsiz bolmaydı.
Hesh bir shaxs hújjetsiz bolmaydı.
Kúndelikli turmısta huqıqıy máselelrdiń sheshimi boyınsha puqaralar kóbinese
mámleketlik uyımlarǵa múráját etedi. Sonlıqtan da sońǵı jıllarda mámleketlik xızmetler kórsetiw uyımlarınıń jumısların hár tárepleme reformalawǵa qaratılǵan is-ilájlar basqıshpa-basqısh ámelge asırılmaqta. Puqaralarǵa tájiriybeli huqıqıy xızmet kórsetiwde PHAJ uyımlarınıńda óz ornı bar. Puqaralar ómirindegi áhmiyetli waqıyalar- tuwılıw, ólim, neke dúziw hám nekeni biykarlaw puqaralıq halatı aktlerin jazıw bólimlerinde (PHAJ) dizimge alınadı. Puqaralıq jaǵdayın dizimge alıw puqaralar huqıq hám minnetlerin payda bolıwına alıp keletuǵın hújjet yaǵnıy guwalıq beriwge tiykar boladı. Puqaralıq aktlerın dizimge alıwdıń áhmiyeti sonda, oǵan tiykar PHAJ uyımları tárepinen berilgen guwalıqlarda kórsetilgen fakttiń durıslıǵın tastıyıqlawshı dálil bolıp esaplanadı. Puqaranıń tuwılǵanlıq faktin dizimge alıw, sol puqaraǵa qarata huqıq uqıplılıǵınıń payda bolǵanlıǵın, onıń belgili bir ata-anadan tuwılǵanlıǵın, balalar baqshasına hám mektepke qabıllawda jasın hám neke qurıwda neke jasın, áskeriy xızmetke shaqırılıw jasın, jınayı juwapkershilikke tartılıw jasın belgilew ushın zárúr boladı. Bunnan tısqarı, PHAJ uyımları tárepinen tuwılıw faktleriniń dizimge alınıwı statistik maǵlıwmatlardı belgilewde de derek bolıp xızmet etedi.
Ózbekstan Respublikası Shańaraq kodeksiniń 205 statyasında balalardıń tuwılǵanlıǵın dizimge alıw májbúriy bolıp, balalar tuwılǵan jerdegi yamasa ata-ananıń jasaytuǵın jerdegi puqaralıq halatı aktlerın jazıw bóliminde bir ay múddet ishinde ámelge asırılıwı lazım dep kórsetilgen. Belgilengen bir aylıq múddettiń ótkizip jiberilgenligi PHAJ bólimi tárepinen tuwılǵanlıqtı dizimge alıwdan bas tartılmaydı hám ulıwma tiykarlarda ámelge asırıladı. Bunda on altı jasqa shekemgi bolǵan balanıń tuwılǵanlıǵın dizimge alıw ushın PHAJ bólimine tuwılǵanlıqtı dizimge alıw múddetiniń ótip ketkenligi sebepleri kórsetilgen arzanı baalanıń ata-anası, ata-anasınıń nızamlı nekesi bolǵan jaǵdayda olardıń biri yamasa isenim xat tiykarında basqa mápdar shaxs, ata-ananıń ornın basıwshı shaxs yaki ámeńgerlik hám qáwenderlik uyımlarınıń wákilli xızmetkeri tárepinen beriledi. Bunday jaǵdaylarda PHAJ bólimine tuwılǵanlıq faktin tastıyıqlawshı hújjetke qosımsha ráwishte nızamshılıqta belgilengen tártipte basqada hújjetler yaǵnıy balanıń tuwılǵanlıǵı haqqında medisinalıq maǵlıwmatı, balanıń den-sawlıǵı haqqında maǵlıwmatı, balanıń bilim alıp atırǵanlıǵı haqqında maǵlıwmatı, tiyisli PHAJ arxivinen usı balaǵa qarata tuwılǵanlıq haqqında akt jazıwı dizimge alınǵanlıǵı yamasa alınbaǵanlıǵı haqqında maǵlıwmatı talap etiledi.
Házirgi waqıtta ayırım ata-analar tárepinen óz waqtında perzentleriniń tuwılǵanlıǵın PHAJ uyımlarında dizimge alınbay qalǵanlıǵı sepebli perzentlerine napaqa alıwında, balalar baqshasına hám mekteplerge qabıllawda bir qansha mashqalalrǵa dus kelmekte. Bunda ata-analardıń shaxsın tastıyıqlawshı hújjetleriniń bolmawı, tuwılǵanlıq haqqında medisinalıq maǵlıwmatınıń joytılıp qalıwı, ata-anasınıń basqa mámleketlerge shıǵıp ketiwi hám taǵıda basqa jaǵdaylarǵa baylanıslı perzentleriniń hújjetsiz júriwine alıp kelmekte, al bunday jaǵday bir qansha mámleketlik uyımlarǵa mashqalalardı keltirip shıǵarmaqta.
Búgingi kúnde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2024 jıl 24-maydaǵı «Hákimshilik reformalar sheńberinde ádillik uyımları hám mekemelerınıń juwapkershiligin jánede asırıw hám de ıqsham basqarıw sistemasın qáliplestiriw haqqında»ǵı PP-80-sanlı Pármanı tiykarında «Huqıqıy kómek» huqıqıy aksiya sheńberinde úyme-úe júrilgende tiyislı hújjetler bolmaǵan puqaralar anıqlandı. Atap aytqanda, puqara M.Sadirovanıń Qazaqstan Respublikasında 2009 jıl hám 2010 jılda tuwılǵan perzentleriniń tuwılǵanlıǵı dizimge alınbaǵanlıǵı málim boldı. Bul puqaraǵa perzentleriniń tuwılǵanlıǵın tiyisli tártipte rásmiylestiriw ushın, tiyisli mámleketlik uyúmlardan qosımsha hújjetler aliwda ámeliy járdem kórsetilip, bul shańaraqtıń quwanıshına sebepshi boldıq yaǵnıy M.Sadirovanıń perzentleri ózleriniń tuwılǵanlıq haqqında guwalıqlarına iye boldı.
Kegeyli rayonı ádillik bólimi
PHAJ bólimi baslıǵı I.Erjanova