Янгиликлар
29
Kóp kvartiralı úyler jertólesinen paydalanıw tártibi qanday?
Kóp kvartiralı úyler jertólesinen paydalanıw tártibi qanday?
Házirgi kúnde mámleketimizde kóplegen kóp qabatli ımaratlar, zaman talabına say kóp kvartirali turaq-jaylar qurılıp atır, nátiyjede bolsa qala aymaqları keńeytirilip, jáne de kórkemlespekte. Sol orında isbilermenlik sub'ektleriniń kóp kvartirali turaq-jaylardıń jertóle bóleginen paydalanıwǵa bolǵan talabı barǵan sayın óspekte.
Bul da óz ornında isbilermenlik sub'ektlerine qolaylıqlar jaratqanı sıyaqlı kóp kvartirali turaq-jaylar turģinlarina da ózine jarasa qolaylıqlar jaratıp atır. Biraq, bunday imaratlardiń jertólelerinen nızam sheńberinde paydalanıw tártibi bar ekenligi haqqında hámme de bilmeydi.
Respublikamizdıń barlıq aymaqlarında isbilermenlikti rawajlandırıw, kóp kvartirali úylerdiń jertóle bólimlerinen paydalanǵan halda isbilermenlik penen shuģillaniw ushin múmkinshilikler jaratıw hám de bul processti jáne de tártipke salıw maqsetinde Ózbekstan Respublikasi Ministrler Kabineti tárepinen “Kóp kvartirali úydiń jertólesinen paydalaniw is-ilájlari haqqinda”ģi 15.10.2021 jilģi 648-sanli qarari qabillandi.
Qararģa kóre, jertóle yamasa onıń bir bólegin paydalanıwshıģa beriw kóp kvartirali turaq-jaylar múlk iyelerii ulıwma jıynalısınıń sheshimi tiykarında ruxsat etiledi.
Ulıwma jıynalısta barlıq múlk iyeleriniń yamasa olar wákilleriniń yariminan kóbi qatnasıwı hám olardıń pikirlerin inabatqa alınıwı arqalı qarar qabıl etiledi. Kóp kvartirali úydegi ulıwma jaylar, tayansh hám tosıq konstruktsiyalar, kvartiralar aralıǵindaǵı bógetlengen (orama) nawqanpayalar, tekshelar, liftler, lift shaxtalari hám de taǵı basqa shaxtalar, dálizler, texnikalıq qabatlar, jertóleler, cherdaklar, úy ishindegi injenerlik tarmaqları hám kommunikaciyaları, jaylardıń sırtında yamasa ishinde jaylasqan hám de birden artıq jayǵa xızmet kórsetetuǵın mexanik, elektr, sanitariya-texnika úskeneleri hám qurılmaları hám de taǵı basqa úskene hám qurılmalar turaq-jay múlk iyeleriniń ulıwma múlki esaplanadı. Kóp kvartirali jaydiń jertólesindegi orinlardan paydalanıw múlk iyeleriniń kelisimi menen ámelge asıriladı.
Qarar menen jertóleden orinlar tek jertólede shuǵıllanılıwı múmkin bolǵan tómendegi iskerlik túrlerin ámelge asırıw ushın beriledi:
dúkanlar, kioskalar, dúkanshalar hám basqada sawda orinlar ashiw ushin;
turmisliq xizmetlerin kórsetiw (shashtárezxana, ayaq kiyim tıgıw hám ońlaw, optika, saat sazlaw ustaxanalari, tigiw cexlari);
ulıwma awqatlanıw (restoranlar, kafe, kafeteriylar, muzqaymaq hám salqin ishimlikler barlari);
bank xızmetlerin kórsetiw (banklerdiń bólimleri hám valyuta almastırıw punktleri);
baylanıs xızmetlerin kórsetiw (pochta bólimi) hám kur'erlik iskerligi;
gazetalar, jurnallar hám kitap ónimleri menen sawda etiw;
gúldásteler, jasalma guller hám gúl marjanların tayarlaw;
súwretshilik hám músinshilik;
xizmet kórsetiw hám isbilermenlerdiń ofislari hám de keńseleri;
video hám fotosuratga alıw, kompyuter xızmetlerin;
rieltorlik iskerligi;
gezlemelerge naǵıslar salıw, trafaretli baspa hám qolda súwret sızıw xızmetlerin;
dene tárbiyası hám sport mákemeleri iskerligi;
mámleketlik shólkemlerin jaylastırıw;
qamsızlandırıw shólkemlerin jaylastırıw.
Usı iskerlik túrlerin órtge qarsı hám texnikalıq shártlerdiń minimal talapları tiykarında shólkemlestiriwge ruxsat beriledi.
Bunda, kiriw jayları xalıqtıń uyge kiriw qapılarınan bólek bolǵan hám biyikligi 2,2 metr hám odan joqarı bolǵan jertóleni paydalanıwǵa beriwge ruxsat etiliwine ayiriqsha áhmiyet beriliwi tiyis.
Kóp kvartirali turaq-jaylarda jasawshılarǵa artıqsha qolaysızlıqlar jaratpaw maqsetinde jertólelerde tómendegi iskerlik túrleri menen shug'ullaniwģa jol qoyılmaydı:
úydi qurıwda o'tirilatuģin jayları sanı joybar hújjetlerinde názerde tutilmaģan, sonıń menen birge, saat 23.00 keyin isleytuǵın ulıwma awqatlanıw kárxanaları, restoranlar, kafelar, kafeteriylar, barlar;
ximiyalıq tovarlar, palız eginleri hám balıq ónimlerin, sonıń menen birge, gaz ballon, ximiya quralları, jeńil jalınlanıwshı hám janiwshi suyıqlıqlar hám de partlap janıw qáwipliligi tárepinen qáwipli bolǵan basqa materiallari bar bolǵan ónimlerdi satıwshı dúkanlar;
óz óndirisinde tez janiwshi elementlardı qo'llawshi ximiyalıq tazalaw bólmeleri;
10 nan artıq jumıs ornına iye bolǵan ayaq kiyim tıgıw hám remontlaw ustaxanalari;
hammam hám saunalar;
baylanıs tarmaq stanciyaları, qalalarara baylanıstıń keshe-kúndiz paydalanilatuǵın sóylesiw punktleri hám telegraf;
jámiyetlik hájetxanalari;
meresimler menen baylanıslı xızmetler kórsetiw mákemeleri;
sanaat kárxanaları iskerliginiń barlıq túrleri;
úy haywanları hám qusı bagıwǵa yamasa kóbeytiwge arnalǵan jaylar;
fizikalıq hám yuridikalıq shaxslardiń transport quralları ushın garajlar (arnawlı proekt tiykarında qurılǵan garajlardan basqa);
jasaw jayları, kinoteatr, jataqxana hám mıymanxanalar shólkemlestiriw.
Sonıń menen birge, jertóleden paydalanıwda tómendegiler qadaǵan etiledi:
kóp kvartirali úydiń qaptal-átirapındaǵı soqpaq, fasad bólimlerinde, ulıwma paydalanıw aymaqlarında hár túrlı kórsetkishler, flagshtoklar, arxitektorlıq detallari, reklamalar, palatkalar, túrli jazıwlar, afishalar, plakatlar, hár túrlı daǵazalar hám basqalardı kóp kvartirali úydi basqarıw organınıń jazba kelisimisiz ornatıw;
jertóleden paydalanıw nátiyjesinde xojalıq hám basqa shıǵındılardı belgilenbegen jaylarǵa tógiw, taslaw hám jaģiw;
ayrıqsha jaǵdaylarda jertóle degi ótiletuǵın jaylar, ulıwma koridorlar, qosımsha ótiw hám shıǵıw jaylarin túrli buyımlar hám ásbap-úskeneler menen tosiw;
jertóle evakuatsiya jolları, teksheler hám koridorlarda janiwshi gaz benen toltırılǵan ballonlardi, tez jalınlanıwshı hám janiwshi suyıqlıqlardı, aerozol' ıdısdaǵı tovarlardı hám de taǵı basqa jarılıw hám janıw qáwipi bar materiallardı saqlaw hám olardan paydalanıw, xojalıq bólmelerin shólkemlestiriw;
jertólede imarattiń konstruktiv bólimlerine ziyan jetkeziwshi islerdi ámelge asırıw;
kóp kvartirali úydiń joybar hújjetlerinde názerde tutiwshi jaǵdaylarda jertólede transport qurallarınıń qálegen túrin saqlaw, olardı ońlaw hám juwıw;
jertólede óz basımshalıq penen qizdırıw qazanları, radiatorlardi ornatıw yamasa olardıń qizdırıw maydanın keńeytiw, trubalarǵa kranlar ornatıw, elevator uzellerin sazlaw, ıssı suw, kanalizaciya trubaları hám basqa tarmaqlar sxemaların ózgertiw, ulıwma paydalanıwǵa arnalǵan jaylardı iyelep alıw, sonıń menen birge, injenerlik-kommunikaciya sistemalarına barıw múmkinshiligin sheklep qoyıw;
saat 23.00 den baslap saat 8.00ge shekem dawıs dárejesi 45dBAden artıq bolǵan televizorlar, radiopriyomniklar hám dawıs shıǵarıwshı basqa apparaturalardan, sonıń menen birge, jasawshılardıń tinnishliģin buzıwshi basqa qurılmalardan paydalanıw hám tagida basqa bir Qatar sheklewler belgilengen.
Jertóleden paydalanıwshısi tárepinen jertóleni basqa shaxslarǵa satıwǵa, sawģá etiwge, girewge qoyıwǵa hám ijaraģa beriwge jol qoyılmaydı.
Jertóleden paydalanǵanlik ushın tólenetuģin ijara haqilari eń kem muǵdarları tiyislinshe Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlikleri tárepinen tastıyıqlanadi. Ijara tólemleri kóp kvartirali úydiń ulıwmaliq múlkin saqlaw ushin paydalaniladi.
Xojeli rayoni ádillik bólimi basliģi A.Shabatov