Янгиликлар
28
Mápler soqlıǵısıwı
Mápler soqlıǵısıwı
Nızam mámleket shólkemlerinde mápler soqlıǵısıwı jaǵdayları haqqında xabar beriw hám tártipke salıw nátiyjesinde “qalıs qarar qabıllaw mádeniyatın” qáliplesiwine xızmet etedi.
Óz gezeginde, Nızam menen “mápler soqlıǵısıwı” túsinigine anıq tariyp berilip, bul jaǵday kimler ortasında hám qashan payda bolıwı múmkinligi haqqında anıq belgilenip atır.
Mápler soqlıǵısıwı - mámleket shólkemi xızmetkeriniń, onıń jaqın tuwısqanlarınıń hám oǵan baylanıslı shaxslardıń jeke mápleri menen puqaralardıń, shólkemniń yamasa mámlekettiń huqıqları hám nızamlı mápleri ortasında qarama-qarsılıq júzege kelgen hám kelip atırǵan (ámeldegi mápler soqlıǵısıwı) yáki júzege keliwi múmkin bolǵan (shama qılınıp atırǵan mápler soqlıǵısıwı) jaǵday bolıp esaplanadı.
Mámleket shólkemi xızmetkerleri, olardıń jaqın tuwısqanları hám olarǵa baylanıslı shaxslardıń mápler soqlıǵısıwın aldın alıw tarawındaǵı huqıq hám minnetlemeleri belgilenip atır;
Mápler soqlıǵısıwıniń aldın alıw maqsetinde mámleket shólkemi xızmetkerlerine bir qatar sheklewler belgilenip atır.
Mısalı:
- ózi islep atirǵan mámleket shólkemi qadaǵalaytuǵun kommerciyalıq shólkemlerinde úlesine ózi yamasa jaqın tuwısqanları iyelik etiwi;
- kommerciya shólkemleriniń shólkemlestiriwshisi (aksiyadarı, qatnasıwshısı) bolıw, bunnan aksiyanerlik jámiyetleriniń ǵalabalıq mámilede bolǵan 10 payızǵa shekem aksiyalarına iyelik qılıw tısqarı;
- ózi islep atirǵan mámleket shólkeminde óziniń, jaqın tuwısqanları yamasa oǵan baylanıslı shaxslarǵa tiyisli islerdi kórip shıǵıwda wákil retinde qatnasıw;
- ózi islep atirǵan mámleket shólkeminiń múlkin satıp alıwda, ijaraǵa alıwda qatnasıwı yáki bul sawdalarda jaqın tuwısqanlarınıń qatnasıwı (bunnan elektron auksion tısqarı) qadaǵan etiledi.
Usı sheklewler Polsha, Rossiya, Gruziya, Latviya hám basqa mámleketlerdiń nızamshılıǵıda mápler soqlıǵısıwın aldın alıwǵa tiyisli belgilengen sheklewlerden paydalanılǵan.
Mápler soqlıǵısıwınıń aldın alıw, anıqlaw hám tártipke salıw boyınsha wákillikli strukturalar sisteması belgilenip atır.
Atap aytqanda:
Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi;
korrupciyaǵa qarsı ishki qadaǵalaw strukturaları;
kadrlar menen islew bólindileri;
ádep-etika komissiyaları.
Mámleket shólkeminde anıqlanǵan mápler soqlıǵısıwı jaǵdayların esapqa alıw reestri júritiliwi názerde tutılmaqda.
Mápler soqlıǵısıwına tiyisli talaplardı buzǵanlıq ushın tómendegi huqıqıy aqıbetler belgilenip atır:
- mápler soqlıǵısıwıniń aldın alıw boyınsha sheklewlerge ámel etpegen mámleket shólkemi xızmetkerlerine salıstırǵanda ıntızamiy juwapkerlik;
- mápler soqlıǵısıwına jol qoyǵan halda qabıl etilgen qararlar hám dúzilgen shártnamalar sud tártibinde haqıyqıy emes dep tabılıwı hám ayıplı xızmetkerden jetkizilgen zıyandı óndiriw;
Usı Nızamnıń qabıl etiliwi mámleket shólkemlerinde mápler soqlıǵısıwınıń aldın alıw, anıqlaw hám tártipke salıwdıń nátiyjeli mexanizmlerin engiziw, onıń huqıqıy aqıbetlerin anıq belgilew hám de Ózbekstannıń korrupciyaǵa tiyisli xalıq aralıq reyting degi kórsetkishlerin asırıwǵa xızmet etedi.
Taxtakópir rayonı Yuridikalıq xızmet kórsetiw
orayı bas yuristkonsultı J.S.Pirnazarov