Янгиликлар
14
Sociallıq járdemge mútáj shańaraqlar ushın jeńillikler turleri.
Sociallıq járdemge mútáj shańaraqlar ushın jeńillikler turleri.
Sońǵı jıllarda mámleketimizde xalıq, sonday-aq, hayal-qızlar hám jaslardıń social qorǵawǵa mútáj, turmıs sharayatı salmaqlı, jumussız hám kásip-ónerge iye bolmaǵan, huqıqıy hám ruwxıy-psixologiyalıq qollap-quwatlawǵa zárúrligi bolǵan puqaralarǵa mámleket tárepinen mánzilli kómeklesiw boyınsha ulıwma jańasha sistema engizildi.
Bul jóneliste Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 2021 jıl 28 aprelde “Materiallıq járdem hám kómekke mútáj shańaraqlardı, hayal-qızlar hám jaslardı social qollap-quwatlaw boyınsha qosımsha ilajlar haqqında”ǵı 250-sanlı qararı qabıllandı.
Bul qararǵa tiykarlanıp, mánzilli hám de hár bir shaxs penen individual hám sistemalı túrde úzliksiz jumıs alıp barrıwdı shólkemlestiriw maqsetinde, materiallıq járdem hám kómekke mútáj shańaraqlar boyınsha ulıwma jańa — «Temir dápter», social, ekonomikalıq, huqıqıy, psixologiyalıq qollap-quwatlawǵa, bilim hám kásip-óner úyreniwge mútajligi hám qızıǵıwshılıǵı bolǵan hayal-qızlar hám jaslar boyınsha tiyislishe «Hayallar dápteri» hám «Jaslar dápteri» sistemaları en jayǵiziw belgilendi.
Bul qarardıń 1-qosımshası menen «Temir dápter»di júrgiziw arqalı social jaǵdayı hám turmıs shárayatı awır shańaraqlar máselelerin sistemalı túrde sheshiw hám olardı social qollap-quwatlaw boyınsha “waqtınshalıq tártip” tastıyıqlandı. Bul, mámleketimizde social jaǵdayı hám turmıs sharayatları hám de sektor basshıları tárepinen anıq qadaǵalawǵa alınǵan shańaraqlardı atap kórsetiw, máselelerin anıqlaw, saplastırıw hám qadaǵalawın aparıw boyınsha, birden-bir maǵlıwmatlar bazasın qáliplestiriw maqsetinde «Temir dápter» júritiliwi belgilendi. Sonıń menen birge, usı qarardıń 4-bandine tiykarlanıp, hár bir sektor boyınsha máhellebay «Temir dápter»ge tómendegi taypadaǵı shańaraqlar kiritiliwi belgilendi:
Atap aytqanda, Ministrler Keńesiniń «Xalıqtı social qorǵaw sistemasın jáne de jetilistiriw hám de tarawǵa zamanagóy informacion-kommunikaciya texnologiyaların engiziw ilajları haqqında»ǵı 2021 jıl 5 mart kungi 122-sanlı qqararı talapları tiykarında kem támiyinlengen shańaraq, dep tán alınǵan shańaraqlar; social járdemge mútáj I hám II gruppa mayıplıǵı bolǵan shańaraqlar; kem támiyinlengen puqaralar; baǵiwshısın joǵaltǵan mútajligi bar shańaraqlar; kóp (4 hám odan artıq) perzentli materiallıq kómekke mútáj shańaraqlar; miynetke uqıplı jumıssız shańaraqlar; medicinalıq járdemge mútáj mútajligi bar sozılmalı yamasa mayıplıqqa alıp keliwshi kesellikke shalınǵan hám mayıplıq toparı belgilenbegen jetkilikli dáramat dáregine iye bolmaǵan shańaraqlar; noturar orınlarda jasap atırǵan, ózi yamasa birgelikte jasawshı shańaraq aǵzalarınıń atında turaq jayı bolmaǵan mútajligi bar shańaraqlar.
Eń zárúrli táreplerden biri, bul qararǵa muwapıq «Temir dápter»ge kiritilgen puqaralarǵa jeńillikler hám múmkinshilikler jaratıp berilgenligi bolıp tabıladı.
Atap aytqanda, «Temir dápter»ge kiritilgen, isbilermenlikti jolǵa qoyıw hám rawajlandırıw ushın kredit alıw isteginde bolǵan hayal-qızlarǵa kreditler bazalıq esaplaw muǵdarınıń 150 payızına shekem muǵdarda 6 ayǵa shekem jeńillikli 3 jıldan kóp bolmaǵan múddetke ajratılıwı belgilendi.
Sonday-aq, «Hayallar dápteri»ne kiritilgen hayal-qızlarǵa shańaraqqa tiyisli isbilermenlikti rawajlandırıw Mámleket programmaları sheńberindegi resurslar esabınan bazalıq esaplaw muǵdarınıń 1000 esesinen artıq, biraq 4000 esesinen joqarı bolmaǵan muǵdarda kredit ajratılıwı múmkinligi belgilendi.
Sonıń menen bir qatarda, qararǵa muwapıq, Xalıq deputatları rayon (qala ) Keńesi tárepinen tastıyıqlanǵan dizimler tiykarında «Hayallar dápteri»ne kiritilgen hayal-qızlardı qollap-quwatlaw fondı qarjları esabınan bazalıq esaplaw muǵdarınıń eki esesinen tórt esesine shekem bolǵan muǵdarda bir mártelik materiallıq járdem beriliwi múmkinligi de qatań tártipte belgilendi.
«Hayallar dápteri»ga kiritilgen hayal-qızlar hám olar menen birge turatuǵın shańaraq aǵzalarına, hár bir shańaraq aǵzasına tuwrı keletuǵın ulıwma maydanı eń kóbi menen on altı kvadrat metrden kem bolmaǵan kólemde, biraq bir shańaraq ushın jámi 48 m2 aspaǵan halda turaq jay ijarası ushın tólemler ámelge názerde tutılǵanlıǵı bolıp tabıladı.
Taǵı bir zárúrli tárepi, qarar menen «Jaslar dápteri»ne kiritilgen materiallıq jaǵdayı qıyın jaslarǵa Bazalıq esaplaw muǵdarınıń 4 esesine shekem muǵdarda qáwenderlik keńesinıń qararına muwapıq bir mártelik materiallıq járdem kórsetiliwi belgilendi. Sonı da aytıp ótiw kerek, usı qarar menen, mámleketlik emes kásip-ónerge oqıtıw oraylarına «Jaslar dápteri»ne kiritilgen jaslardı isbilermenlikke hám kásip-ónerge oqıtıw ushın sarplanǵan ǵárejetlerdiń 75 payızına shekem bólegi «Jaslar dápteri» fondı qarjıları esabınan qaplab beriw; tamarqa jer iyesi bolǵan yamasa «Hár bir jasqa-bir gektar» principi tiykarında ekilemshi ijara huqıqı tiykarında egin maydanları ajıratıp berilgen jaslarǵa tuxımlıq hám náller satıp alıw ushın BHMning 8 teńdeyine shekem muǵdarda qáwenderlik keńesi sheshimine muwapıq tolıqb beriw; isbilermenlik yamasa ózin ózi bánt qılıw iskerligin jańadan baslawshı bolǵan jaslarǵa ásbap -úskene yamasa miynet quralların satıp alıw ushın Bazalıq esaplaw muǵdarınıń 40 esesine shekem muǵdarda qáwenderlik keńesi qararına muwapıq subsidiya ajıratıw; «Temir dápter» hámde «Jaslar dápterine» kiritilgen jaslardıń mámleketimizdegi professional hám joqarı tálim mákemelerinde tólew-kontrakt tiykarında oqıwı ushın jıllıq ǵárejetlerdiń 50 procentige shekem, biraq bazalıq esaplaw muǵdarınıń 50 eseinen aspaǵan muǵdarda tólemlerdiń ámelge asırılıwı; jas shańaraqlardıń sektorlar basshılarına hám Jaslar isleri agentliginiń rayon (qala ) bólimlerine bergen arzasına muwapıq, olarǵa 12 ayǵa shekem turaq jay ushın ijara kompensatsiyası hár ayda Bazalıq esaplaw muǵdarınıń 3 esesinen aspaǵan muǵdarda tolıqb beriliwi; «Mehriybanlıq» úyleri tárbiyalaniwshıları hám de «Jaslar dápteri»ne kiritilgen jaslardıń mobilizasalıq shaqırıwı rezervi xızmeti qarejetini qáwenderlik keńesinıń qararına tiykarlanıp «Jaslar dápteri» fondı qarjıları esabınan tóleniwi; «Temir dápter»ge kiritilgen shańaraqlardıń jaǵdayı awır bolǵan nawqas perzentleriniń mámlekette yamasa shet el mámleketlerde emleniw menen baylanıslı ǵárejetleriniń Bazalıq esaplaw muǵdarınıń 50 esesinen aspaǵan muǵdardaǵı bólegi tiyisli tarawdıń qánigeleri juwmaǵına tiykarlanıp qáwenderlik keńesi tárepinen «Jaslar dápteri» fondı qarjıları esabınan qaplap beriliwi belgilendi. Juwmaq ornında aytqanda, bul qarar menen, elimizde xalıq, hayal-qızlar hám jaslardıń social qorǵawǵa mútáj, turmıs sharayatı awır, jumıssız hám kásip-ónerge iye bolmaǵan, huqıqıy hám ruwxıy-psixologiyalıq qollap-quwatlawǵa qaratılǵan bekkem huqıqıy tiykarları jaratıldı desek, hesh qáte bolmaǵan bo'lar edi.
Shomanay rayonı ádillik bólimi yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı baslıǵı Utemuratov Baxıt Jiengalievich.