Янгиликлар
14
Jámáátlik shártnama túsinigi, mazmunı, dúzilisi hám dúziw tártibi qanday?
Jámáátlik shártnama túsinigi, mazmunı, dúzilisi hám dúziw tártibi qanday?
Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksiniń 65-79 statyalarında jámiyetlik shártnama túsinigi, túri, mazmunı, dúzilisi hám dúziw tártibi belgilep berilgen.
Jámiyetlik shártnaması - shólkemde yaki jeke tártiptegi isbilermende jeke tártiptegi miynetke baylanıslı qatnasıqlardı hám olar menen tuwrıdan-tuwrı baylanıslı bolǵan sociallıq qatnasıqlardı tártipke salıwshı hámde xızmetkerler tárepinen óz wákilleri arqalı hám jumıs beriwshi tárepinen dúziletuǵın miynet haqqındaǵı huqıqıy hujjet bolıp tabıladı. Jámiyetlik shártnama jazba túrde dúziledi.
Jámiyetlik shártnamasın dúziw zárúrligi haqqındaǵı qarar hám onı dúziw máselesi boyınsha jámiyetlik sóylesiwler baslaw haqqındaǵı usınıs qálegen tárepten beriliwi múmkin.
Bunıń ushın jámiyetlik sóylesiwler alıp barıw hám jámiyetlik shártnaması joybarın tayarlaw ushın baslawısh dárejede xızmetkerler hám is beriwshiniń teń sanlı wákillerinen sociallıq-miynet máseleleri boyınsha eki tárepleme komissiya dúziledi.
Táreplerdiń hár birinen bolǵan wákillerdiń san tárepten quramı is beriwshiniń kásiplik awqamı menen kelisimine kóre belgilenedi. Is beriwshi wákilleriniń jeke quramı is beriwshiniń buyrıǵı menen, kásiplik awqam wákilleriniń jeke quramı bolsa, kásiplik awqam qararı menen tastıyıqlanadı.
Jámiyetlik shártnamasınıń mazmunı hám dúzilisi – onı onıń tárepleri belgileydi. Onda is beriwshiniń hám xızmetkerlerdiń tómendegi máseleler boyınsha óz ara májburiyatları kiritiliwi múmkin:
- miynetke is haqı tólew túri, sisteması hám muǵdarı, pul sıylıqları, napaqalar, kompensaciyalar, qosımsha tólemler;
- bahanıń ózgeriwinen, inflyaciya dárejesinen, jámiyetlik shártnamada belgilengen kórsetkishlerdiń orınlanıwınan kelip shıqqan halda miynetke is haqı tólewdi tártipke salıw mexanizmi;
- xızmetkerlerdiń bántligi, olardı qayta tayarlaw, olardıń kásip mamanlıǵın asırıw, olardı jumıstan bosatıw shártleri;
- jumıs waqtı hám dem alıw waqtınıń, dem alıslardıń dawamlıǵı;
- xızmetkerlerdiń, sol qatardan xayallardıń, mayıplıǵı bolǵan shaxslardıń hám on segiz jasqa tolmaǵan shaxslardıń miynet sharayatları hámde miynetti qorǵawdı jaqsılaw, ekologik qáwipsizlikti támiyinlew;
- shólkemdi, uyımǵa qaraslı úy-jaydı menshiklestiriw dawamında xızmetkerlerdiń máplerin esapqa alıw;
- jumıstı oqıw menen qosıp alıp barıp atırǵan xızmetkerler ushın jeńillikler;
- ıqtıyarıy medicinalıq hám sociallıq qamsızlandırıw;
- is beriwshi tárepinen xızmetkerlerdiń jeke toplap barılatuǵın pensiya esap-betine qosımsha tólemler kiritiw muǵdarı hám múddetleri;
- jámiyetlik shártnamanıń orınlanıwı ústinen qadaǵalaw, táreplerdiń juwapkershiligi, kásiplik awqam iskerlik kórsetiwi ushın normal sharayatlar menen támiyinlew;
Shólkemniń ekonomikalıq imkániyatların esapqa alǵan xalda, jámiyetlik shártnamada basqa shártler, sol qatardan miynet haqqındaǵı nızamshılıqta hám miynet haqqındaǵı basqa huqıqıy hujjetlerde belgilengen normalar hámde qaǵıydalarǵa qaraǵanda jeńilrek miynet shártleri hám social-ekonomikalıq shártler (qosımsha dem alıslar, pensiyaǵa ústemeler, múddetinen aldın pensiyaǵa shıǵıw, transport hám xızmet saparı qárejetlerin kompensaciya etiw, xızmetkerlerdi islep shıǵarıwda hámde olardıń perzentlerin mektepke shekemgi hám ulıwma orta bilim beriw shólkemlerinde biypul yaki qısman haq tólenetuǵın túrde awqatlandırıw, uyalı baylanıs, internet tarmaǵı ushın haq tólew, joqarı bilim beriw shólkemlerinde oqıtıw ushın ssudalar tólew hám haq tólew, basqa qosımsha jeńillikler hám kompensaciyalar) hám bolıwı múmkin.
Jámiyetlik shártnamasınıń joybarın dodalaw – jámiyetlik shártnamasınıń joybarı shólkem xızmetkerleri tárepinen dodalanıwı lazım hámde kelip túsken usınıslar hám pikirler esapqa alınǵan xalda sociallıq-miynet máseleleri boyınsha komissiya tárepinen aqırına jetkeriledi. Jámiyetlik shártnaması joybarı miynet jámáátiniń ulıwma jıynalısında (konferenciyasına) kórip shıǵıw ushın kiritiledi.
Jámiyetlik shártnamasın dúziw tártibi – jámiyetlik shártnaması, eger miynet jámáátiniń ulıwma jıynalısında (konferenciyasında) qatnasqanlardıń eliw payızınan kóbisi jaqlap dawıs bergen bolsa, maqullanǵan esaplanadı. Eger jámiyetlik shártnamasınıń joybarı maqullanbasa, sociallıq-miynet máseleleri boyınsha komissiya onı ulıwma jıynalısınıń (konferenciyasınıń) usınısı hám pikirlerine muwapıq aqırına jetkeredi hámde on bes kún ishinde ulıwma jıynalısına (konferenciyasına) kórip shıǵıw ushın tákraran usınadı.
Jámiyetlik shártnaması miynet jámáátiniń ulıwma jıynalısında (konferenciyasında) maqullanǵannan keyin táreplerdiń wákilleri úsh kún ishinde jámiyetlik shártnamanı imzálaydı.
Jámiyetlik shártnamasınıń kúshke kiriwi hám ámel etiw múddeti – jámiyetlik shártnaması imzálanǵan kúnnen baslap yaki jámiyetlik shártnamada belgilengen kúnnen baslap kúshke kiredi hám shártnamada názerde tutılǵan múddet ishinde, biraq kóbi menen úsh jıl ámel etedi. Usı múddet tamam bolǵan soń, jámiyetlik shártnaması tárepler taza shártnama dúzilgenge yaki ámeldegi jámiyetlik shártnama ózgertirilgenge, toltırılǵanǵa shekem ámel etedi. Tárepler jámiyetlik shártnamasınıń ámel etiw múddeti tamam bolǵanǵa shekem onı uzaytırıwı múmkin.
Is beriwshi jámiyetlik shártnaması kúshke kirgennen keyin on kúnnen keshiktirmey xızmetkerlerdi jámiyetlik shártnama menen imzá qoydırıp tanıstırıwı shárt.
Miynet shártnamasın dúziwde is beriwshi jumısqa qabıl etilip atırǵan xızmetkerdi jámiyetlik shártnama menen imzá qoydırıp tanıstırıwı shárt.
Salamat BAZARBAEV,
Kegeyli rayonı Ádillik bólimi
Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsultı.