Янгиликлар
14
Shaxstı hár qanday jol menen májbúriy miynetke tartıw qadaǵan etiledi
Shaxstı hár qanday jol menen májbúriy miynetke tartıw qadaǵan etiledi
Nızamshılıq boyınsha májbúriy miynet jumıs beriwshi yaki puxara tárepinen qandayda bir jazanı qollanıw menen qorqıtıw arqalı, (sonday-aq, miynet intizamıń saqlaw quralı sıpatında) puxaranıń ıxtıyarına qılap ráwishte jumıs yaki xızmetti orınlawǵa májbúrlew esaplanadı. Qandayda bir jazanı qollanıw menen qorqıtıw túrlerine tómendegiler kiredi:
-jábirleniwshini aldaw,
- háreketin sheklew
- ajıratıp qoyıw ya bolmasa bir ózin jámáátke qospay bólip taslaw
- fizikalıq yaki jınısıy zorlıq ótkeriw
- qorqıtıw yamasa qáwip tuwdırıw
- ózin tastıyıqlawshı hújjetlerin alıp qoyıw
- is haqısın azaytıw yamasa uslap qalıw
- miynet sharayatların jamanlastırıw
- huqıq hám berilgen jeńilliklerinen ayırıw
- jumıs waqtınan artıqsha jumıs isletiw siyaqlı halatlar kiriwi múmkin.
Májbúriy miynettiń subekti jumıs beriwshi, mámleketlik organ yaki puxara bolıwı múmkin, Májbúriy miynet halatı boyınsha bir neshshe puxara yaki lawazımlı shaxs tikkeley ózi yamasa ekinshi bir shaxslar arqalı májbúriy miynettiń ámelge asırıwshısı bolıwı múmkin.
Májbúriy miynet halatı boyınsha bir neshshe puxara májbúriy miynettiń jábirleniwshisi bolıwı múmkin.
Májbúriy miynettiń jábirleniwshisi óz ıxtıyarına qarsı ráwishte óziniń xızmet wazıypasına kirmeytuǵın yaki haqı tólenbeytuǵın jumıs yaki wazıypalardı orınlaydı.
Nızamda názerde tutılǵan hallardan tısqarı, qálegen jumıs yaki xızmetti orınlawǵa májbúrlew májbúriy miynet dep bahalanadı.
Jumıs beriwshi xızmetkerdeń onıń miynet wazıypalarına kirmeytuǵın jumıslardı orınlawdı, nızamǵa qarsı yaki xızmetker hámde basqa shaxslardıń ómiri hám den sawlıǵı ushın qáwip tuwdırıwshı, olardıń abırayın hámde qadir-qımbatın kemsitiwshi háreketler qılıwdı talap etiwge haqılı emes.
Kópshilik mákeme karxanalarda xızmetkerler ózleriniń xızmet májbúriyatlarına kirmeytuǵın jumıslardı islewge, mákeme kárxananıń maydanların, abadanlastırıw jumıslarına, náwbetshiliklerge jalıp etiledi.
Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksiniń 4-statyasında barlıq puxaralar miynet huqıqılarına iye ekenligi, jınısı, jası, rasası, milleti, tili, sociyallıq kelip shıǵıwı, múlkiy halatı hám lawazım dárejesi, dinge bolǵan múnásibeti, isenimi, sonday aq xızmetkerlerdiń issheńlik qábiletlerine hám olardıń miynetiniń nátiyjelerine baylanıslı bolmaǵan basqa táreplerine qarap miynetke baylanıslı múnásibetler tarawında hár qanday sheklewlerge yaki imtiyazlar belgilewge jol qoyılmaytuǵınlıǵı hám bular kemsitiw dep esaplanıwı belgilep qoyılǵan.
Sonday-aq, miynet kodeksiniń 5-statyasında májbúriy miynet, yaǵnıy qandayda bir jazanı qollaw menen qorqıtıw arqalı (sonday-aq miynet intizamıń saqlaw quralı sıpatında) jumıs orınlawǵa májbúrlew qadaǵan etiletuǵınlıǵı belgilendi.
Ózbekstan Respublikasında májbúriy miynetke tartıw jaǵdayların tolıq saplastırıw maxsetinde 2018-jıl 10-may kúni Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń «Ózbekstan Respublikasında májbúriy miynetti saplastırıwǵa baylanıslı qosımsha is-ilajlar haqqında»ǵı
349-sanlı qararı qabıl etildi.
Qabıl etilgen bul qarar menen Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi baslıǵı, wálayatlar, Tashkent qalası, qalalar hám rayonlar hákimleri, barlıq dárejedegi mámleketlik hám xojalıq basqarıwı organları basshıları puxaralardı, sonday-aq, bilimlendiriw, den sawlıqtı saqlaw mákemeleri, basqa byudjet shólkemleri xızmetkerlerin, bilimlendiriw mákemeleri oqıwshıları hám studentlerin májbúriy miynetke, sonıń ishinde rayon hám qalalardıń aymaqların abadanlastırıw hámde kóklemzarlastırıw jumısları, máwsimlik awıl xojalıq jumısları, metall shıǵındıların hám makulatura jıynaw, sonday aq, basqa túrdegi máwsimlik jumıslarǵa jalıp etiliwiniń aldın alıw hám oǵan shek qoyiw, puxaralardı, tiykarınan alǵanda, bilimlendiriw hám den sawlıqtı saqlaw tarawı, basqa byudjet shólkemleri xızmetkerlerin, studentler hám bilimlendiriw mákemeleri oqıwshıların májbúriy jámiyetlik jumıslarǵa tikkeley jalıp etken lawazımlı shaxzlarǵa qarata qatań intizamıy sharalar kóriw belgilendi.
Sonday aq, bul qararda mámleketlik organlar hám basqa shólkemler tárepinen shembilikler tómendegi shártlerge qatań ámel etken halda, yaǵnıy ulıwma xalıqlıq shembilikti ótkeriw haqqında tek ǵana Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń tiyisli hújjeti yaki Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń qararı bolǵanda hámde onda qatnasatuǵın shaxslar miynet qılatuǵın tiyisli shólkem aymaǵında miynetti qorǵaw hám qáwipsizlik normalarına qatań ámel etken halda tek ǵana ıqtıyarıy tárizde shólkemlestiriliwi hám ótkeriliwi belgilep qoyıldı.
Usı qararǵa muwapıq, avtomibil jolları, háreketleniwi tıǵız bolǵan kósheler, suw obyektleri, qırǵaqboyı aymaqlar hám zonalar, qurılıw maydanları, imaratlardıń tamınıń basları, qáwipli islep shıǵarıw obyektleri, sonday-aq, insanlardıń ómirine yaki den sawlıǵına qáwip tuwılıwı payda bolıwı múmkin bolǵan basqa jerlerde ıxtıyarlı baslamalar menende shembilikler hám basqa jumıslardı ótkeriw qadaǵan etildi.
Elimizde bul baǵdardaǵı ámelge asırılıp atırǵan reformalardı elede kúsheytiw, nızamshılıq bazasın bekkemlew maqsetinde 2019-jıl 30-iyul kúni Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «Adam sawdasına hám májbúriy miynetke qarsı gúresiw dizimin jánede jetilistiriwge baylanıslı qosımsha is ilájlar haqqında»ǵı PP 5775-sanlı pármanı qabıl etildi. Bul párman menen Adam sawdasına hám májbúriy miynetke qarsı gúresiw milliy komissiyası dúzilip, Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi baslıǵı, walayatlar, Tashkent qalası, rayonlar (qalalar) hákimlerine adam sawdası hám májbúriy miynetke qarsı gúresiw boyınsha aymaqlıq komissiyalarǵa, bashılıq etiw wazıypası júkletildi.
Ózbekstan Respublikası nızamları menen májbúriy miynetke jalıp etiw huqıqqa qayshı is-háreket dep bahalanadı hám usınday hárekettiń jol qoyılıwına sebepshi bolǵan ayıpker shaxslar tiyisli huqıqıy juwapkershilikke tartıladı.
Ózbekstan Respublikasınıń hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeksiniń
51-statyasına bola miynetke qandayda bir formada nızamsız túrde májbúrlew bazalıq esaplaw muǵdarınıń eliw esesinen júz esesine shekem járiyma salınıwına sebep boladı.
Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 148²-statyasına tiykar miynetke qandayda bir formada nızamsız túrde májbúrlew, bunnan nızamda názerde tutılǵan hallardan tısqarı, tap usınday qılmıs ushın hákimshilik jaza qollanılǵannan keyin sádir etilgen bolsa-bazalıq esaplaw muǵdarınıń júz esesinen bir júz eliw esesine shekem járiyma yaki eki jılǵa shekem belgili hwqıqtan ayırıw ya bolmasa eki jılǵa shekem miynette dúzetiw jumısları menen jazalanadı.
Kegeyli rayonı yuridikalıq
xızmet kórsetiw orayı
bas yuristkonsulti I.Aleuatdinov