Янгиликлар
07
Balanı perzentlikke alıwdıń huqıqıy tártibi
Balanı perzentlikke alıwdıń huqıqıy tártibi
Perzentlikke alıw-jetim yaki ata-anasınıń qaramaǵınan ayrilǵan balalardı tarbiyaǵa alıw hám perzentlikke alınıwshi menen perzentlikke alıwshı arasındaǵı, ata-ana menen balalar ortasındaǵı payda bolatuǵın (jeke hám múlkiy) qatnasıqlardı belgileydi.Ózbekstan Respublikasi Shańaraq Kodeksinde ata-ana qaramaǵınan ayrılǵan jetim balalar, tek ǵana er jetpegen balalardı ǵana olardıń máplerin gózlep perzentlikke alınıwı kórsetilǵen.Perzentlikke alıw balanı perzentlikke alıwdı qálegen shaxslardıń arzasına muwapıq hámde qáwenderlik hám ámelgerlik uyimları(xalıq tálimi,den-sawlıqtı saqlaw,sotsiyal támiynat bólimleri,qáwenderlik hám ámelgerlik uyımları) usınisina kóre,sudtıń qararı menen rásmiylestiriledi.
Ozbekstan Respublikasınıń Ministrler Kabinetiniń 2016-jıl 14-noyabrdegi 387-sanlı Qararı menen tastıyıqlanǵan Puxaralıq xalatı aktlerin jazıw qaǵıydalarında belgilengendey,PXAJ bóliminiń qabıl etken hújjetleri tiykarinda tuwılǵanliǵı haqqında akt jazıwina tiyisli ózgerisler kirgizedi hám tuwılganlıǵı haqqında jańa guwalıq beredi.Perzentlikke alıwshılar balaniń tuwılıwı jazılǵan dápterge onıń ata-anası dep jazılıwı kerek.Balanıń máplerinen kelip shıǵıp, zárúr jaǵdaylarda balanıń familiyası, atı,atasınıń atı ǵana emes,sonday-aq tuwılǵan sánesi de bir jıldan artıq bolmaǵan parıq penen ózgertiliwi mumkin.Eger bala 10 jastan aspaǵan bolsa,tuwilǵan ornı da Ózbekstan Respublikası sheńberińde ózgertiliwǵe jol qoyiladı.Er jetken erkek hám hayallar perzentlikke alıwshı bolıwı múmkin.Tómendegi shaxslar perzentlikke alıwshı bola almaydı.
- ata-analıq huqıqınan ayrılǵanlar yaki ata-analıq huqıqı sheklengenler;
- nızamda belgilengen tártipte qatnas uqıpsız yaki qatnas uqıplıǵı sheklengenler;
- nerv kessellikleri yaki narkologiya mákemelerinde dizimde turıwshilar;
- perzentlikke alǵanlıǵı biykar etilgen perzentlikke alıwshilar;
- qastan islegen jınayatı ushın aldın húkim etilgenler.
Nızam ógey ata hám ógey ana tárepinen perzentlikke alıw jaǵdaylarınan tısqarı jaǵdaylarda perzentlikke alıwshı hám perzentlikke alınıwshılar jasindaǵı parq 15 jastan kem bolmawı kerek ekenligin shart etip qoyǵan.Perzentlikke alınıwshıniń tuwısqanları, perzentlikke alıwshiniń shańaraǵında jasap atırǵan shaxs,áke-úke,apa-sińil arasındaǵı tuwısqanlıq qatnasıqlardı buzbastan perzentlıkke alıp atırǵan shaxslar ógey ata hám ógey ana, Ózbekstan Respublikası puqaraları, kesellik, baxıtsız hádiyse aqıbetinde perzentlerinen ayrılǵan shaxslar perzentlikke alıwda ústinlik huqıqına iye.Qaǵiyda kóre,10 jasqa tolǵan balanıperzentlikke alıw ushın onıń razılıǵı talap etiledi.Balaniń razılıǵı qáwenderlik hám ámelgerlik uyımları tárepinen anıqlanadı.Balanı perzentlikke alıw ushın perzentlikke alınıp atırǵan balanıń ata-anasınıń razılıǵı talap etiledi.Tómendegi jaǵdaylarda ata-ananıń razılıǵısız perzentlikke aliwga jol qoyıladı:
- ata-ananıń kimligi belgisız bolsa;
- ata-ana ata-analıq huqıqınan ayrılǵan bolsa;
- ata-ana qatnas uqıpsız,biydarek joǵalǵan dep tabılǵan yaki qaytıs bolǵan dep járiyalanǵan bolsa;
- ata-ana bir jıldan artıq múddet dawamında balalar yaki dawalaniw mákemelerindegi balasınan sebepsiz xabar almaǵan bolsa.
Perzentlikke alingan balalar barlıq shaxsiy hám múlkiy huqıqlardan perzentlıkke alıwshınıń óz balalarina teńlestiriledi.Usı waqıttıń ózınde Perzentlikke alınǵanlar hám olardıń ata-anası(sonday-aq,tuwısqanları) bir-birine tiyisli bolǵan jeke hám múlkiy huqıqlardı joǵaltadi hámde óz-ara minnetlemelerden asat etiledi.Perzentlikke alıw sırin áshkár etiw tiyisli ráwishte jınayi juwapkershilikke alip keledi.
Nókis rayoni Ádillik bólimi Yuridikalıq
Xızmet Kórsetiw Orayı
Bas yuriskonsulti G.Izekeeva