Янгиликлар
30
Diniy ekstremizm hám terrorizmge qarsı gúresiw dáwir talabı
Házirgi dáwirde túrli konfessiyaǵa tiyisli diniy shólkemler respublikamız boylap iskerlik kórsetpekte hámde puqaralarımız óz diniy isenimlerin erkin tańlamaqta.
Diniy shólkemlerdiń óz iskerligin ámelge asırıwı hám mámleket turmısında belsene qatnasıwı ushın barlıq shárayatlar jaratılǵan bolıp, Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınıń 31-statyasında, sonday-aq, “Hújdan erkinligi hám diniy shólkemler haqqında”ǵı nızamda bul boyınsha huqıqıy tiykarlar sáwlelengen. Hátteki, jańa redakciyadaǵı Konstituciyamız joybarında da bul jaǵday óz ornın iyelegen.
Sonıda atap ótiwimiz kerek, házirgi dáwirde diniy ekstremistlik háreketler óz maqsetlerine erisiw ushın xalıqlar arasında milletshilik hám diniy ózgeshelikti keltirip shıǵarıw arqalı bir mámlekette jasap atırǵan túrli millet wákilleri arasında milliy, diniy kelispewshiliklerdi júzege keltiriwge urınıp kelmekte. Narkotikalıq quramlar hám nızamsız qural-jaraq aylanısınan payda bolatıǵın qarjılardan finanslıq dárekler sıpatında paydalanıwı da sır emes.
Máseleniń jáne bir ókinishli tárepi sonda, diniy lipaslarǵa oralǵan terrorshi shólkemlerdiń kóbisi múqaddes islam dinin ózine nıqap etip alǵan.
Usınıń menen birge, olar óz oqıw bazaları hám áskeriy lagerlerinde túrli mámleketlerde háreket alıp barıp atırǵan terrorshılıq shólkemleri ushın da jawıngerler tayarlap bermekte.
Bunnan tısqarı, xalıq aralıq terrorshılıq shólkemleri “Málimleme urısı”nıń zamanagóy usılları hám quralların qollanǵan halda óz ideologiyaların túrli xalıqlar hám regionlar ishinde tarqatıw arqalı jallanba jawıngerlerdi tartıw hám jaslar esabınan qatarın keńeyttiredi.
“Málimleme ásiri” dep atalıp atırǵan házirgi zamanda maǵlıwmat alıw hám xabar almasıwdıń qolaylı quralı internet bolıp tabıladı. Biraq, bul tarmaqta hámme nárse aralas, aq penen qara, jaqsılıq penen jawızlıq, maǵlıwmat tarqatıw, biznes hám reklama ushın úlken maydanǵa aylanǵan global tarmaqtı qadaǵalawdıń ulıwma imkáni joq. Sonıń ushında internette buzǵınshı ideyalar hám terrorǵa shaqırıwlar júdá kóp ushıraydı.
Terrorshılardıń internet arqalı hújimleri tiykarınan jaslarǵa qaratılǵan bolıp, olar jas óspirimler ushın qızıqlı bolǵan qurallardan ustalıq penen paydalanbaqta. Sonıń ishinde, jaslardıń qızıǵıwına qarap, olardı túrli video kórinisler hám foto súwretlerdi tamasha etiwge shaqırıw arqalı yamasa sırtqı kórinisinen tap oyın, texnika, sportqa tiyisli bolsa-da, lekin ishki betlerinde tek buzǵınshılıqtı sińdiriwshi veb-jurnallardı usınbaqta.
Usı orında aytıp ótiw kerek, terrorshılarǵa tiyisli internet saytlarınıń ózine say ózgeshelikleri tómendegishe boladı:
‒ ózleriniń jınayatshı topar basshılarınan basqa alımlardı qaralap, olardı kemsitedi hám jaman atlı qıladı;
‒ mámleketlik hákimiyatqa qarata narazılıq keypiyatın oyatıw hám bar bolǵan kemshiliklerdi bórttirip kórsetiw arqalı adamlardı túskinlikke saladı;
‒ xalıq penen jaqınlıǵın bildiriw maqsetinde olardıń qıyınshılıǵı hám táshўishine ózlerin “sherik” qılıp kórsetedi, tiykarında bolsa olardıń diniy sezimlerinen ustalıq penen paydalanadı;
‒ kelispewshilik keltirip shıǵaratuǵın máselelerdi óz saytları arqalı jarıtıp, adamlarda óz qarasları durıslıǵına isenim payda etiwge urınadı.
Usı orında, ol yamasa bul xabardı qabıl qılıwdan aldın insan álbette ózine: “Bul xabardı kim tárepinen tarqatılmaqta?”, “Ne ushın?”, “Qanday maqsette?”‒degen sorawlardı beriwi kerek.
Solay eken, jaslarımızdıń internetten aqılǵa muwapıq hám durıs jolda paydalanıwların támiyinlew dáwir talabı esaplanadı.
Demek, jaslarımızda jawız topılıslarǵa qarsı immunitetti qáliplestirsek, olarǵa hesh qanday qáwip óziniń zıyanlı tásirin ótkere almaydı. Umıtpań, jaslar keleshegimiz, olardı ideyalıq apatlardan asıraw bolsa siz hám bizlerdiń minnetimiz esaplanadı.
Taxtakópir rayon
ádillik bólimi baslıǵı A.S.Allamuratov