Янгиликлар
02
Gender teńlik
Gender teńlik teması kóp jıllar dawamında dodalawlar, tartıslarǵa sebep bolıp kelgen. Ótken on-jigirma jıllar dawamında gender teńlik máselesi, hayallardıń máseleleri, arzıw-úmitleri, jámiettegi roli hám ornı tek tilde hám de esabatlarda jazılıp kelindi. Bul sistemalı jaǵdayǵa aylanıp ulgurgandi, desek de boladı. Hayallarımız, ásirese, awıldaǵı hayal-qızlarımız tiykarınan paxta atızlarında—miynette kóriw múmkin edi. Hayal-qızlarimizga tek úy jumısların jurgiziwshi, perzent tárbiyalawshı retinde qaralıp, hayallarǵa munasábet usınıń menen sheklenip qalar edi. Basqarıwda yamasa basshılıqqa hayallardı ótkeriw oǵada quramalı másele edi.
Aqır-aqıbetde usı tarawda áhmietli qádem qóyılıp atır. Anıqraǵı, hayal-qızlar hám er adamlardıń huqıq hám imkanıyatları teńligi Konstitutsiyaniń 46-statyasında anıq etip belgilenip atır.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 2019-jıl iyun ayında Oliy Majlis Senatidaǵı shıǵıp sóylewinde sonday degen edi: “... búgin hár bir hayal ápiwayı gúzetshi emes, bálkim mámlekette ámelge asırılıp atırǵan demokratiyalıq ózgerislerdiń aktiv qatnasıwshısı da bolıwı kerek». Yaǵnıy sóz tekǵana hayallardı social qorǵaw, bálki hayal-qızlardıń bólek mártebesi hám olarǵa salıstırǵanda húrmetin qayta tiklew haqqında barıp atır.
Mine 5-6 jıldan beri, hayallarımız jámiettiiń barlıq tarawlarında aktiv qatnasıp, mámleket rawajlanıwına óz úlesin qosıp kiyatırǵanınıń guwası bolıp atırmız.
Búgin Ózbekstanda gender teńlik máselesi mámleket siyasatı dárejesine kóterilip, tarawǵa tiyisli 25 nızam-hújjetler qabıllandı. Atap aytqanda, ótken jılda 2030-jılǵa shekem Ózbekstan Respublikasında gender teńlikke erisiw strategiyası tastıyıqlandı. Bunnan tısqarı, Gender teńlikti támiyinlew máseleleri boyınsha komissiya, Oliy Majlis Senatinda Hayal-qızlar hám gender teńlik máseleleri komiteti dúzildi.
Ózbekstan tariyxında dáslepki márte parlamentte hayal-qızlar sanı BMT tárepinen belgilengen usınıslarǵa mas dárejege jetip, derlik 32 procentke jetti hám dúnyadaǵı 190 ta parlament arasında 37-orınǵa kóterildi. Basqarıwda da hayallarımız sezilerli dárejede kóbeydi. Mısalı, basqarıw lawazımındaǵı hayal-qızlar úlesi 27 procentke, partiyalarda 44 procentke, joqarı bilimlendiriwde 40 procentke, isbilermenlikte 35 procentke jetti.
Bólek itibar beriw kerek, hayal-qızlardı sociallıq-ekonomikalıq qollap-quwatlaw, olar menen mánzilli islew maqsetinde «Hayallar dápteri» sisteması da ózin tolıq aqladı hám de kóplegen hayallardıń turmısında túpkilikli burılıs jasadı, desek asıra aytqan bolmaymız. Maǵlıwmatlarǵa kóre, hár bir konteynerde 7 danadan hayal isleydi jáne bul arqalı «Hayallar dápteri»ndegi puqaralardıń 350 danası jumıs penen támiyinlenedi. Sol sebepli de «Hayallar dápteri»ne mámleket byudjetinen hár jılı 300 mlrd. sum aqsha ajıratıp barıw jolǵa qoyıldı.
Juwmaq etip sonı da aytıw kerek, usı ózgeris xalıq aralıq norma hám standartlarǵa tolıq sáykes keledi hám de Ózbekstanda gender teńlikti támiyinlew boyınsha ámelge asırılıp atırǵan ilájlardı jáne de jedellestiriwge, dawamlı bolıwına xızmet etedi.
Shomanay rayonı Ádillik
bólimi yuridikalıq xızmet
kórsetiw orayı baslıǵı: B.J.Utemuratov