Янгиликлар
30
Bala huqıqları nızam qorǵawında
Házirgi kúnde mámleketimizde ámelge asırılıp atırǵan huqıqıy reformalardıń aktual máselelerinen biri bul jaslardı mánáwiy–bilimlendiriw tárepten rawajlandırıwǵa hám jaslardı qáwipli informaciyalardan qorǵawǵa úlken itibar qaratılmaqta.
Házirgi informaciya almasıwı tezlik penen rawajlanıp atırǵan zamanda xalqtıń ásirese, balalardıń sanasın qáwipli maǵlıwmatlardan asıraw, olarǵa imkan barınsha tuwrı hám tiykarlanǵan maǵlıwmatlardı jetkizip beriw sonday-aq, ǵalaba xabar qurallarınıń erkin aylanıwı menen birge, olar arqalı tarqalıp atırǵan informaciyalardıń qáwipsiz hám isenimliligine áhmiyet qaratıw zárúr.
Demek, házirde sociyallıq tarmaqlarda tarqalıp atırǵan informaciyalardıń qáwipsiz emesligin esapqa alıp balalardı bunday informaciyalardan qorǵaw hár-birimizdiń wazıypamız. Usı wazıypalardı ámelge asırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikasınıń “Balalardı olardıń den-sawlıǵına zıyan jetkiziwshi informaciyalardan qorǵaw haqqında”ǵı Nızam qabıllandı. Usı nızamnıń maqseti balalardı olardıń den-sawlıǵına zıyan jetkiziwshi informaciyalardan qorǵaw tarawındaǵı múnásibetlerdi tártipke salıwdan ibarat.
Usı nızam menen Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası janındaǵı Informaciya hám ǵalabalıq kommunikaciyalar agentligi balalardı olardıń den-sawlıǵna zıyan jetkiziwshi informaciyadan qorǵaw tarawındaǵı arnawlı wákillikli mámleketlik organı etip belgilengen.
Sonday-aq, Ózbekstan Respublikası “Bala huqıqlarınıń kepillikleri haqqında”ǵı Nızam qabıllanǵan bolıp, nızamnıń 16-statyasında hár bir bala Óziniń den-sawlıǵı, etikalıq hám mánawiy jetilisiwine zıyan jetkizbeytuǵın informaciyanı alıw, hár qanday informaciyanı izlew, alıw hám tarqatıw huqıqına iye ekenligi, biraq bunda nızamda názerde tutılǵan sheklewler inabatqa alınıwı názerde tutılǵan. Sonday-aq, usı normaǵa tiykar, pornografiya, jawızlıq hám zorabanlıqtı kórsetiwshi, insan qádr-qımbatın kemsitiwshi, balalarǵa zıyanlı tásir etiwshi hám huqıqbuzarlıqlar júzege keltiriwge sebep bolıwshı ǵalaba xabar qurallarınan paydalanıw, ádebiyatlardı tarqatıw hámde filmlerdi kórsetiw qadaǵan etiledi. Bul bolsa, balalardı hár qanday informaciyanı qabıllawdan asıraydı.
Ózbekstan aymaǵında Internetke maǵlıwmat jaylastırıwǵa belgili bir sheklewler qoyılǵan bolıwı múmkin, biraq sırt el mámleketleriniń Internet saytlarınan biziń mámleketimizge uzatılatuǵın informaciyalardıń qáwipsizligine hesh-kim kepillik bermeydi. Balalar uchın júdá qızıqlı bolıp úlgergen Youtube tarmaǵında jaylastırılıp atırǵan hámde Ózbekstannıń qálegen aymaǵında, qálegen baylanıs quralınan paydalanǵan halda kóriw múmkin bolǵan mánáwiy boslıqqa jeteklewshi, hesh qanday mazmunǵa iye bolmaǵan videolarda kóbeyip barmaqta.
Búgingi kúnde tezlik penen ómirimizge kirip kiyatırǵan informaciyalardıń jaqsı-jaman yaki tuwrı-natuwrıǵa ajıratıw júdá quramalı bolıp barmaqta. Sonıń ushında bul járayanda bársheniń sergekligin asırıw zárúr boladı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi Insan resursları bólimi baslıǵı A.Abatov