Янгиликлар
27
Aliment óndiriw menen baylanıslı islerdi kóriw tártibi
Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınıń 64-statyasına kóre, ata-analar óz perzentlerin erjetkenge shekem baǵıw hám tárbiyalawǵa májbúr ekenligi belgilengen bolsa, Shańaraq kodeksiniń 96,100-statyalarında ata-ananıń erjetpegen balalarına, sonday-aq erjetken miynetke jaramsız, járdemge mútáj balalarına támiynat beriwi shárt ekenligi belgilengen.
BMShnıń «Bala huqıqları haqqında»ǵı Konvenciyası talapları sáwlelengen halda islep shıǵılǵan mámleketimiz Shańaraq kodeksinde erjetpegen hám erjetken miynetke jaramsız balalardıń materiallıq támiynat alıw huqıqı anıq belgilep qoyılǵan.
Erjetpegen hám erjetken miynetke jaramsız balalardıń materiallıq támiynat alıw huqıqın támiyinlew maqsetinde sudlarda aliment óndiriw haqqındaǵı isler ushın nızamshılıq bir qatar processual ózgesheliklerdi názerde tutadı.
Aliment óndiriw haqqındaǵı isler sudta dawa tártibinde kóriledi, eger tartıs bolmasa sud buyrıǵın shıǵarıw arqalı da erjetpegen balalar ushın aliment óndiriw mselesi sheshiledi. Bunday jaǵdayda balaǵa ákelik belgilengen bolıwı kerek.
Nızamǵa muwapıq erjetpegen, sonday-aq erjetken miynetke jaramsız, járdemge mútáj balalar támiynatı ushın tárepler kelisimine kóre ıqtıyarlı túrde (notarial tártipte rásmiylestiriw talap etiledi) sonday-aq sud tártibinde óndiriledi.
Aliment tólew haqqında ata-ana ortasında kelisim bolmaǵanda, sonday-aq aliment ıqtıyarlı túrde tólenbegende hám ata-anadan hesh biri aliment óndiriw haqkındaǵı talap penen sudqa myarájat qılmaǵan jaǵdaylarda, erjetpegen balalarına támiynat beriw minnetlemesin ıqtıyarlı túrde orınlamaǵan ata(ana)dan aliment óndiriw haqqındaǵı dawa menen 14 jasqa tolǵan bala múrájat qılıwǵa haqılı.
Ata-ana qaramaǵınan ayırılǵan erjetpegen balalar támiynatı ushın aliment ámengerlik hám qáwenderlik uyımları, ata-ana qaramaǵınan ayırılǵan jetim balalar hám balalar ushın mákemeleri, sonday-aq prokuror dawasına kóre, sudtıń sheshiwshi qararına tiykar óndiriledi.
Aliment óndiriw haqqındaǵı dawa arza sudlawǵa tiyisliliktiń ulıwma qaǵıydalarına kóre juwapkerdiń jasaw ornı boyınsha beriledi, sonday-aq PPKniń 34-statyasınıń 3-bólimine muwapıq arza beriwshi yaki dawagerdiń ózi jasap turǵan orınǵa da beriliwi múmkin.
Aliment óndiriw haqqındaǵı arza yaki dawa arza bergenligi ushın mámleketlik bajı Ózbekstan Respublikası «Mámleketlik bajı haqqında»ǵı nızamınıń 8-statyası 2-bánti, sonday-aq PPKniń 174-statyasınıń 1-bólimine muwapıq óndirilmeydi.
Aliment óndiriw haqqındaǵı dawalar boyınsha dawanıń bahası bir jıllıq tolemlerdiń jıyındısına qarap belgilenedi (PPKniń 129-statyası).
Sud aliment óndiriw haqqındaǵı isler boyınsha juwapkerdiń sudqa keliwi shárt dep tabıwı múmkin. Eger bunday jaǵdayda juwapker sud tárepinen keshirimli emes dep tabılǵan sebeplerge kóre sud májilisine kelmese, ol májbúriy tártipte keltiriledi hám PPKniń 146-statyasında názerde tutılǵan tártipte járiymaǵa tartıladı.
Aliment óndiriw haqqındaǵı isler sud dodalawına tayınlanǵan kúnnen baslap jigirma kúnnen keshiktirmey birinshi instanciya sudı tárepinen kóriliwi kerek.
Aliment óndiriw haqqındaǵı sudtıń qararı PPKniń 266-statyasına kóre dárhal orınlanıwı lazım.
M.Adilova.
Puqaralıq isleri boyınsha Nókis rayonlar aralıq sudı sudyası