Янгиликлар
25
Ǵárezsizlik dáwirinde sud huqıq reformaları
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev tárepinen usınıs etilgen 2017-2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń Háreketler strategiyasında nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jáne de reformalaw ekinshi ústin turatuǵın jónelis retinde belgilengeni biykarǵa emes. Mámleket hám jámiyetti túpten modernizaciyalawda, puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin isenimli qorǵaw, sud ǵárezsizligin támiyinlew, ádil sudlawǵa erisiw, nızamlılıqtı bekkemlew, korruptsiyaǵa qarsı nátiyjeli gúresiw oǵada áhmiyetke iye. Ótken dáwir dawamında Ózbekstanda barlıq tarawlar qatarı sud-huqıq baǵdarında da keń kólemli jumıslar ámelge asırıldı.
Nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jáne de reformalaw boyınsha strategiyalıq áhmiyetke iye qádem taslandı. instanciya
Atap aytqanda, sud ǵárezsizligin támiyinlew maqsetinde, Sudyalar Oliy Keńgashi shólkemlestirildi. Sonıń menen birge, Joqarı sud hám Joqarı xojalıq sudı birlestirilib, Joqarı sud iskerligi jetilistirildi. Aymaqlardaǵı xojalıq sudı ekonomikalıq sud retinde qayta dúzildi, 71 rayonlararalıq, rayon (qala) ekonomikalıq sudına islerdi birinshi instanciyada kórip shıǵıw kepilligi berildi. Sudya lawazımında jumıs alıp barıwdıń dáslepk basqıshı bes jıll, keyingi múddeti on jıll hám onnan sońǵı basqıshta múddetsiz dáwir belgilendi. Sudtıń óz finanslıq, materiallıq-texnikalıq máselelerin ǵárezsiz sheshiw boyınsha kepillikleri ádillik shólkemlerinen alınıp, Joqarı sudqa ótkerildi. Sud tárepinen jınayat isin qosımsha tergewge qaytarıw institutı biykar etildi. Shaxstıń jınayat islewdegi ayıplılıǵı tek sud processinde óz tastıyıǵın tapqan dálillerge tıykarlanıwı kerekligi qatań belgilep qoyıldı. Qıynawǵa salıw, psixiykalıq, fizikalıq basım ótkeriw hám basqa zorlıq jaǵdayları úzil-kesil túrde qadaǵan etildi.
Sudyalıqqa talabanlardı tańlaw tiykarında jumısqa qabıllaw mexanizmi engizilgeni ayrıqsha itibarǵa ılayıq. Dáslepki ret sudyalıq lawazımına talabanlardı tańlaw boyınsha imtixan processlerin onlayn kórsetip barıw ámeliyatı jolǵa qoyıldı. Sonıń menen birge, sudyalıq lawazımına birinshi ret tayınlanatuǵın talabanlardı kórip shıǵıw alternativlıq tiykarında ámelge asırılatuǵın boldı. Álbette, maman hám jetik sudyalar korpusın hám de sud apparatı xızmetkerlerin tayarlawdıń jańa sisteması jámiyette sud uyımına bolǵan isenimdi asırıw, ádalat turaqlılıǵın hám nızam ústinligin támiyinlew, shın mániste ádil sudlawdı joqarı dárejege jetiwine xızmet etedi.
Sonıń menen birge, investitsiyalıq dawlar hám tartısıw menen baylanıslı isler tek ekonomikalıq sud tárepinen kórip shıǵılatuǵın boldı. Prokurorlardıń barlıq ekonomikalıq sud jıynalıslarında qatnasıw huqıqı biykar etildi. Endi, prokuror tek nızamda názerde tutılǵan jaǵdaylarda yamasa prokurordıń dawa arzası menen qozǵalatuǵın islerde ǵana qatnasıwı múmkin.
Taǵı bir itibarlı jeri, sud islerin júrgiziwde qadaǵalaw instantsiyası tamamlandı. Sud sistemasında “Bir sud — bir instantsiya” principi arqalı artıqsha sud basqıshları bıykarlandı.
Qońırat rayonı ádillik bólimi
Yuridikalıq xizmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsulti M. K. Seytbaeva