Янгиликлар
20
Ózbekstan Respublikasınıń jańa Konstitusiyası 40-statyasın tómendegi mazmunda belgilew kútilmekte: “Hár kim den sawlıgın saqlaw hám medicinalıq xızmetten paydalanıw huqıqına iye.
Ózbekstan Respublikasınıń jańa Konstitusiyası 40-statyasın tómendegi mazmunda belgilew kútilmekte: “Hár kim den sawlıgın saqlaw hám medicinalıq xızmetten paydalanıw huqıqına iye.
Ózbekstan Respublikası puqaraları medicinalıq járdemniń nızamda belgilengen hám de tez medicinalıq járdemdi de óz ishine alatuǵın kepillengen kólemin biypul alıwǵa haqılı. Mámleket den sawlıqtı saqlawdıń mámleket, jeke hám basqa sistemaların rawajlandırıw, sanitariya-epidemiologik tınıshlıǵın támiyinlew, medicinalıq qamsızlandırıwdıń túrli formaların rawajlandırıw ushın shárt-shárayatlar jaratıw boyınsha zárúr sharalar kóredi. Mámleket turaqlı rawajlanıw Principine muwapıq qorshaǵan-ortalıqtı jaqsılaw, qayta tiklew hám qorǵaw, ekologiyalıq teń salmaqlılıqtı saqlaw boyınsha is-ilajlardı ámelge asıradı. Mámleket Aralboyı regionlarınıń ekologiyalıq sistemasın qorǵaw hám qayta tiklew, onı social, ekonomikalıq tárepten turaqlı rawajlandırıw boyınsha zárúr sharalar kóredi.
2022-jıl 18-mart kúni den sawlıqtı saqlaw xızmetkerleri menen ótkerilgen ushırasıwda Tiykarǵı nızamda Mámleketimiz basshısı milliy den sawlıqtı saqlaw sistemasın xalıq salamatlıǵın sapa tárepinen jaqsılawǵa xızmet etetuǵın joqarı tájriybeli zamanagóy tarawǵa aylandırıw máselesi de tuwrıdan-tuwrı ámel etetuǵın konstituciyalıq norma retinde óz kórnisin tabıwı zárúr ekenligin, Ózbekstan Respublikası puqaraları Konstituciyamızda belgilep qoyılǵan kepillikli medicinalıq járdem túrlerinen biypul paydalanıw huqıqına iye ekenligin aytıp ótken edi. Bunıń ámelge asırılıwı shaxstıń den sawlıǵına bolǵan huqıqın mámlekettiń milliy qawipsizlik siyasatı dárejesine kóteredi.
Jańa mazmunda qabıl qılınıp atırǵan Konstitutsiyanıń 40-statyasınıń abzallıq táreplerin kórip shıǵıwda, dáslep birinshi márte Konstituciyamızda belgilenip atırǵan “den sawlıqtı qorǵawǵa bolǵan huqıq”tı xalıq aralıq hújjetler tiykarında analiz qılıp alıw maqsetke muwapıq boladı.
Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkeminıń Rejesine tiykar, “Den sawlıqtı saqlaw bul - kesellikler hám fizikalıq kemshiliklerdiń joq ekenligi, fizikalıq, intellektual jáne social turǵınlıqtıń gireyi. Den sawlıqtı saqlawdıń eń joqarı dárejesinen paydalanıw hár bir insannıń milleti, dini, siyasıy qarasları, ekonomikalıq yamasa social poziciyasınan qattiy názer, tiykarǵı huqıqlarınıń biri esaplanadı. Barlıq xalıqlardıń den sawlıǵı tınıshlıq hám qáwipsizlikke erisiwdiń tiykarǵı faktorı bolıp, shaxslar hám mámleketlardiń tolıq birge islesiwine baylanıslı”. Ulıwma alǵanda, Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkeminıń Rejesinde berilgen den sawlıqqa bolgan huqıqtıń táripi den sawlıqtı saqlaw huqıqınıń xalıqaralıq maydanǵa shıǵıwına xizmet qıldı.
Insan huqıqları ulıwma jáhán deklaratsiyada belgilengen “insan óziniń hám de shańaraq aǵzalarınıń den sawlıǵı hám párawanlıǵın támiyinlew” huqıqı “Ekanomikalıq, social hám materiallıq huqıqları haqqında”ǵı Xalıqaralıq faktınıń 12-statyasında bekkemlengen.
“Ekanomikalıq, social hám materiallıq huqıqları haqqında”ǵı Xalıqaralıq faktında insannıń den sawlıqqa bolǵan huqıqı bólek mártebedegi ajralmas huqıq sıpatında tán alınǵan bolıp, keyingi regionlıq hám xalıqaralıq hújjetler ushın tiykarǵı wazıypasın atqaradı hám Ózbekstan Respublikası usı Konvensiyaǵa Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń 1995-jıl 31-avgust kúngi 127-I-sanlı qararına tiykar qosılǵan.
Tiykarǵı nızamımızda «Den sawlıǵın qorǵawǵa bolǵan huqıq» atamasınan paydalanıw zárúr bolıp tabıladı. Sebebi, mámlekettiń májbúriyatların insan den sawlıǵın qorǵaw ushın túrli kesellikke shalınıwdıń aldın alıw maqsetinde profilaktika sharaların shólkemlestiriwdi de óz ishine aladı. Bular qatarında mısal retinde búgingi kúnde keń túrde úgit-násiyat qılınıp atırǵan “Den saw turmıs tárizin jolǵa qoyıwdı xoshametlew”di de kórsetiwimiz múmkin.
Ózbekstan Respublikası puqaraları medicinalıq járdemniń nızamda belgilengen hám tez medicinalıq járdemdi de óz ishine alatuǵın kepillik berilgen hám biypul alıwǵa haqılı bolıp tabıladı. Atap aytqanda, Jáhánda SOVID-19 pandemiyası qáwpiniń keńeyip barıwı xalıqtı den sawlıǵın qorǵaw, tez járdem medicinalıq xızmet iskerligin shólkemlestiriwdiń konstituciyalıq tiykarların bekkemlew puqaralardıń qániygeli medicinalıq xizmet kórsetiw iskerliginiń ajıralmaytuǵın bólegi bolıp tabıladı.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2018-jıl 25-yanvar kúngi PQ-3494 sanlı qararına muwapıq tez hám keshiktirib bolmaytuǵın medicinalıq járdem múlkshilik forması hám basqarıwınan qaramastan barlıq medicina mákemelerinde xalıqqa biypul xızmet kórsetiledi. Turmıs ushın qáwip tuwdıratuǵın jaǵdaylarda medicina mákemelerine tez medicinalıq járdem sorap múráját etken shaxslarǵa qániygeli medicinalıq járdem kórsetiwdi biykarlaw qadaǵan etiledi.
Búgingi kúnde jeke emlewxanalarda da bul medicinalıq xızmetti biypul kórsetiliwi belgilenip atır. Bul jańa konstituciyalıq normalar den sawlıqtı saqlaw sistemasında orın alǵan mashqalalardı sheshiwge erisiw múmkinshiligin beredi.
Kegeyli rayonı Ádillik bólimi
Yuridikalıq xızmet kórsetiw
orayı bas yuriskonsultı: I.Aleuatdinov