Янгиликлар
18
Nızamshılıqtaǵı jańalıqlar
Ózbekstan Respublikasınıń nızamshılıǵı Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyası, Ózbekstan nızamları, Ózbekstan Respublikası Oliy Májilisi Nızamshılıq palatası hám Senatı qararları, Ózbekstan Respublikası Prezidenti pármanları, Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti - Ózbekstan Húkimeti qararları, respublika ministrlikleri, mámleket komitetleri hám basqa oraylıq mákemeleriniń hám de jergilikli mámleket hákimiyatı shólkemleriniń normativ tústegi hújjetlerinen ibarat. Ǵárezsizlik jıllarında Ózbekstan nızamshılıǵı pútkilley tazadan qáliplesti.
Nızamshılıq sistemasında bank hám bank iskerligine tiyisli, menshiklestiriw, bankrotlıq, salıq, bajıxana hám xalıq aralıq shártnamalarǵa tiyisli jańa nızamshılıq tarmaqları hám baǵdarları payda boldı. Nızamshılıqta sociallıq qatnasıqlardıń arnawlı bir tarawın tártipke salatuǵın normativ aktlerdi óz ishine alǵan nızamshılıq tarmaqları menen bir qatarda, komplekslik túrdegi nızamshılıq baǵdarları qáliplesip atır (máselen, tábiyattı qorǵaw, transportqa tiyisli, xojalıq nızamshılıǵı, atap aytqanda, hayallar, balalarǵa tiyisli komplekslik nızamshılıq tarmaqları).
Nızamshılıqtı jetilistiriw maqsetinde mámleket aymaǵında ámelde bolǵan barlıq Nızamshılıq aktleriniń Konstituciyaǵa sáykesligin támiyinlew hám sol maqsette ámeldegi nızamshılıqtı qayta kórip shıǵıw, gónergen, nátiyjesiz normativ aktlerdi bıykarlaw, jańa nızamlar islep shıǵıw, nızam qabıllawdı jetilistiriw, kólem tárepten keńeyip ketken komplekslik Nızamshılıq tarmaqların ǵárezsiz tarmaqshalarǵa ajıratıw zárúr.
Nızamshıqta bir turısta qatıp qalmaydı, ol da óz gezeginde jańalanıp turadı. Bundaǵı baslı sebep puqaralarǵa qolaylıqlar jaratıw bolıp tabıladı.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2022-jıl 11-may kúngi “Mámleketlik basqarıwı tarawında korrupciyalıq qáwip-qáterlerdi saplastırıw mexanizmlerin jetilistiriw hám usı tarawda jámiyetshilik qatnasıwın keńeytiw is-ilajları haqqında”ǵı PQ-240-sanlı qararı qabıl etildi. Qararǵa muwapıq, 2022-jıl
1-sentyabrden, tómendegilerdi názerde tutıwshı "E-Antikorrupciya" joybarı tolıq iske túsiriledi:
- mámleketlik hákimiyatı hám basqarıwı uyımları, mámleketlik unitar kárxanaları hám mákemeleri, mámleketlik úlesi 50 procentten joqarı shólkemlerdiń jumıslarında korrupciyalıq qáwip-qáterlerdi májbúriy anıqlaw hám bahalaw;
- “Korrupciyaǵa beyimligi bolǵan qatnasıqlar elektron reestri”n qáliplestiriw hám júrgiziw;
- korrupciyalıq qáwip-qáterlerdi nızamshılıq hújjetlerin jetilistiriw, insan faktorların qısqartıw hám tiyisli tartip-qaǵıydalar hám funkciyalardı sanlastırıw, ashıq-aydınlıqtı támiyinlew, jámiyetshilik qadaǵalawın jolǵa qoyıw arqalı saplastırıw. Joybar “E-Anticor.uz” elektron platformasında ámelge asırıladı.
Sonday-aq, 2023-jıl 1-yanvarǵa shekem mámleketlik basqarıwı uyımlarında tómendegi talaplar tiykarında kadrlar menen islew baǵdarındaǵı avtomatlastırılǵan sistema engiziledi:
vakant lawazımlardı járiyalawdan baslap, tańlaw ótkeriw hám jumısqa qabıl etiw nátiyjeleri boyınsha hújjetlerdi rásmiylestiriwge shekem bolǵan processlerdi tolıq elektron formada ámelge asırıladı;
quramlıq dúzilme, shtatlar, lawazımlar hám xızmetkerler haqqındaǵı maǵlıwmatlardı birden-bir elektron bazaǵa jámlestirgen halda málimlemeni toplaw hám oǵan islew beriw;
kadrlarǵa baylanıslı is júrgiziw hújjetlerin elektron sanlı imza menen tastıyıqlanǵan halda tek sistema arqalı elektron formada qabıl etiw hám júrgiziw;
xızmetkerlerdiń jumıs nátiyjeliligin avtomatikalıq bahalaw hám olardı aralıqtan oqıtıw;
kadrlar boyınsha maǵlıwmatlardıń elektron arxivin júrgiziw.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2022-jıl 17-may kúngi PP-136-sanlı “Medicina mákemeleri xızmetkerlerin materiallıq qollap-quwatlaw hámde xoshametlewdi kúsheytiw is-ilajları haqqında”ǵı pármanı qabıl etildi
Pármaǵa kóre, 2022-jıl 1-iyunnan mámleketlik medicinalıq mákemeleri medicina, farmacevtika hám basqa xızmetkerleriniń aylıq lawazım is haqıları:
joqarı hám birinshi mamanlıq taypalarına iye medicina hám farmacevtika xızmetkerleri ushın – 15 procentke;
ekinshi mamanlıq taypasına iye hám taypaǵa iye bolmaǵan, sonday-aq, basqa medicina hám farmacevtika xızmetkerleri ushın – 10 procentke;
medicina mákemeleriniń basqa xızmetkerleri ushın – 15 procetke asırıladı.
Sonday-aq:
xızmetkerlerdi materiallıq xoshametlewge ajıratılǵan qárejetler esabınan mámleketlik medicina mákemeleriniń joqarı maman medicina hámde farmacevtika xızmetkerlerine aylıq lawazım is haqısınıń 100 procentine shekem, basqa xızmetkerlerge 75 procentke shekem aylıq ústemeler;
jańa jumıs baslaǵan uqıplı jas shıpakerlerge 1 (bir) million sumǵa shekem arnawlı aylıq ústemeler;
shańaraqlıq shıpaker punktleri, shańaraqlıq poliklinikalar hám kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalarda kúndizgi stacionar jumıs waqtın saat 20:00 ge shekem uzaytıw esabınan ekinshi smenada islewshi shıpaker hám miyirbiykelerge lawazım is haqısınıń 30 procentke shekem aylıq qosımsha ústemeler tólep beriledi.
Pármanǵa kóre, medicina mákemelerinde Den sawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen belgilenetuǵın dizimge muwapıq joqarı texnologiyalıq quramalı operaciyalardı orınlaǵan shıpaker-xirurglar lawazım is haqısınıń 25 procenti muǵdarında qosımsha ústeme engiziledi.
2022-jıl 1-sentyabrden emlew-profilaktika mákemeleriniń xızmetkerlerine Mámleketlik byudjeti qárejetleri esabınan pán doktorı (Doctor of Science) ilimiy dárejesi ushın lawazım is haqısınıń 60 procentine shekem hám pán kandidatı yaki filosofiya doktorı (PhD) ilimiy dárejesi ushın lawazım is haqısınıń 30 procentke shekem muǵdarında hár aylıq qosımsha haqı tólenedi.
Bunnan tısqarı, bárshe medicina xızmetkerleri Mámleketlik byudjeti qárejetleri esabınan dáslepki hám dáwirli medicinalıq kórikten pulsız ótkeriledi.
2022-jıl 1-iyuldan wálayatlar hámde Tashkent qalasınan, sonday-aq, sırt mámleketlerden Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Taxtakópir, Chimbay, Qaraózek, Bozataw, Shomanay, Qońırat rayonlarına barıp islewshi shıpakerlerdiń aylıq lawazım is haqısına dáslepki úsh jıl dawamında 100 procent, Moynaq rayonında bolsa 200 procent muǵdarında qosımsha hár aylıq ústeme tólemler Mámleketlik byudjeti qárejetleri esabınan tólenedi.
Bunda, shıpaker basqa aymaqta keminde 2-jıl islegen hámde keminde ekinshi dárejeli mamanlıq taypasına iye bolǵan bolıwı lazım.
Shımbay rayonı Ádillik bólimi yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı bas yuriskonsultı A.A.Nurabullayev