Янгиликлар
24
Gender teńlikti támiyinlew máseleleri
Gender teńligi-erler hám hayallardıń ortasındaǵı teńlik.Bul shańaraqtaǵı erler hám hayallar arasında teń huqıqlarǵa erisiwdı názerde tutatuǵın túsinik bolip esaplanadı.Gender teńligi túsinigi insanıń shaxs sıpatında payda bolıwına tosqınlıq qılǵan bárshe sociallıq tosqınlıqlardı joq qılıwǵa hám bárshe tarawlarda erler hám hayallar shaxsiyatin anıqlaw ushın teń sociallıq imkaniyatlardı jaratıwdan ibarat. Hayallar hám qızlarǵa qarsı barlıq túrdegi kemsitiwlerge jol qoymaw hayal-qızlardıń huqıqların qorǵaw ushın házirgi kúnde úlken itibar qaratılıp kelmekte.
Prezidentimiz aytip ótkenindey, “Hayal-qızlarımızdıń náziklik, sadaqatlı hám aqıl-zakawalıǵı pidayılıǵı asrler dawamında ómirdiń tiykari bolıp kelmekte. Sonday-aq hayaldı abaylaw qádirlew xalqımızdıń eń baslı qadiryatlarınan biri bolıp esaplanadı. Hátteki aziz hayallardıń salamat perzent, barkamal awlattı kamalǵa jetkerıwdegi ornı hám xızmetlerin múnásip qádirlew olarǵa eń jaqsı sháriyatlardı jaratıp beriw mámleket siyasatınıń tiykarǵı baǵdarlarınıń birine aylanǵan”.Ótken qısqa dawir ishinde hayal-qızlardıń huqıq hám erkinliklerin qorǵaw olardıń jámiyetde hám mámlekete belsende bolıwların bahalaw boyınsha kóplegen ámeliy islerdı jolǵa qoydı.
Prezidentimizdıń «Hayal-qızlardı qollap quwatlaw hám shańaraq inistitutların bekemlew tarawındaǵı xızmetlerdı tupten qaliplestiriw is-ilajları haqqında»ǵı Pármanı bul baǵdardaǵı islerdiń jańa basqıshın baslap berdi. Hayal-qızlardıń bándligin támiyinlew olardıń social-siyasiy belsendiligin asırıw, olar ortasında jiyanatshılıqlardıń aldın alıw boyınsha kórsetkishler sezilerli dárejede jaqsılandı.
Elimizde hayal-qızlar hám gender teńlik máselerine óz aldına itibar qaratılıp atırǵanlıǵı bir qatar zárur faktorlar menen baylanıslı. Haqıyqatında da mámleketimız xalqınıń yarımın hayal-qızlar quraydı. Konstitutsiyamızdıń 18-statyasına muwapıq Ózbekstan Respublikasında barlıq puqaralar birdey huqıq hám erkinliklerge iye bolıp, jinsi, ırqı, milleti, tili, dini, social kelip shıǵıwı, sıyınıwı, shaxsı jáne social kelip shıǵıwınan qaramastan, nızam aldında ekenligi kórsetilgen.Miynet nızamshılıǵında da gender teńligi belgilengen.
Biraq soǵan qaramastan miynet bazarında turaqlı orın iyelewleri ushın hayal-qızlardıń imkaniyatları ámelde ayrım tarawlarda shegaralanǵan. Hayal-qızlar bala tárbiyasında, túrlı tarawlarda, máhallelerde pidayılıq kórsetpekte. Olardıń huqıq hám erkinliklerin támiyinlew maqsetinde sońǵı jılları bir qatar nızamlar, párman hám qararlar qabıl etildı. Ózbekstan Respublikası Prezidenti SH.Mirziyoyev aytip ótkenindey, «Búgingi tınısh ómirimiz, jarıqın keleshegimiz hám hayallarǵa baylanıslı. Eger xalqımız bızden razı bolıwdı qálesek, eń daslep mehriyban analarımız apa-sińilerimiz ushın múnásib turmıs sháriyatlar jartıwımız kerek. Ana razı bolsa, shańaraq razı boladı, shańaraq razı bolsa, jámiyet razı boladı», degenindey hayal-qızlarımızdıń ózleriniń ómirden múnásib ornin iyelewde kóplegen isler ámelge asırılmaqta.
Eń ahmiyetli jańalıqlardan biri kelesi oqıw jılınan baslap magistraturada oqıytuǵın qızlardıń kontrakt pulları tolıq byudjet esabınan qaplap beriletuǵınlǵı, Sonday-aq ata yaki anasınan ayrılǵan student qızlardıń tálim kontrakti jergilikli byujetden tólenetuǵınlı haqqında jarayalandı. Mámleketimizde hayal qızlarǵa bolǵan itibar kún sayin asıp barmaqta. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2022-jıl 7-mart kúngi «Shańaraq hám hayal-qızlardı sistemalı qollap-quwatlawǵa baylanıslı islerdı jánede jedellestiriw is-ilajları haqqında»ǵı PP-87-sanlı pármanı tastıyıqlandı. Bul pármanda tiykarınan 2022-2026-jıllarda hayal-qızlardıń mámleket ekonomika hám siyasiy hám social ómiriniń bárshe tarawlarında belsendiligin asırıw boyınsha dástur islep shıǵıldı. BMSh «Hesh kimdi arta qaldırmaslıq» pirincipine tiykarlanıp hayal-qızlardıń jámiyetimizde kemsitilıwınıń aldın alıwdı eń global másellerdiń biri sipatında qaramaqta. Házırǵı waqıtta BMSHnıń Ózbekistandaǵı agentlilkleri ortasındaǵı birge islesiw baǵdarında gender máseleri boyınsha arnawlı toparlar jolǵa qoyıldı.
Shańaraǵımızdıń uytqısı bolǵan gozzal hayal-qizlarimizǵa mámleketimiz tárepinen qaratılıp atırǵan jeńillikler, imkanyatlar kózdı quwantıradı. Bul imkanyatlardan únemli paydalanıp har bir hayal qızdıń ómirde ózleriniń múnasip ornin tabıwları ushın isenim bildiredi.
Taxtakópir rayonı yuridikalıq xizmet
kórsetiw orayı bas yuristkonsultı J.S.Pirnazarov.