Янгиликлар
27
Nızamshılıqtaǵı_jańalıqlar
“Endokrinologiya xızmetin jetilistiriw hám kólemin keńeytiw ilajları haqqında”ǵı Prezident qararı (PQ–102-san, 26.01.2022-j.) qabıl etildi.
Qarar menen xalıqqa kórsetilip atırǵan endokrinologiya xızmetin shólkemlestiriwdiń eń áhmiyetli baǵdarları belgilendi.
2022-jıl 1-aprelden endokrin keselliklerdi erte anıqlaw hám maqsetli baqlawdı támiyinlew ushın medicinalıq baqlaw hám patronajdıń jańa modeli engiziledi. Oǵan kóre, atap aytqanda:
-shańaraqlıq shıpakerlerdi endokrin keselliklerdi diagnozlaw hám emlew boyınsha qayta tayarlanadı;
-endokrin kesellikler bar shańaraqlarǵa arnawlı tayarlıqtan ótken patronaj miyirbiykesi biriktiriledi;
-patronaj miyirbiykesi tárepinen endokrin keselligi bolǵan, ulıwma jaǵdayı qanaatlandırarlı yamasa qáwip toparındaǵı xalıqtı erte anıqlaydı hám differenciallasqan kózqaras tiykarında baqlap baradı;
-medicinalıq baqlaw nátiyjeleri boyınsha qáwip faktorları joqarı bolǵan nawqaslardı shıpakerden burın tekseriw xanalarınıń miyirbiykeleri hám shańaraqlıq shıpakerlerge baǵdarlaydı;
-endokrin kesellikler boyınsha qáwip toparına kiretuǵın nawqaslar ústinen turaqlı baqlaw ornatıw maqsetinde barlıq medicinalıq brigadalardı glyukometr hám arnawlı test japıraqshaları menen támiyinleydi;
-diagnozlaw hám emlew maqsetinde nawqaslardı bir kúnlik diagnostikalıq stacionar baqlaw sisteması engiziledi.
Qarar menen, 2022-2024-jıllarda respublika xalqına endokrinologiya járdemin kórsetiwdi rawajlandırıw baǵdarlaması tastıyıqlandı.
Qararǵa kóre, hár jılı keminde bir márte 40 jastan asqan xalıq qantlı diabet hám diabet aldı jaǵdayları ushın maqsetli skriningten ótkeriledi hám endokrin kesellikler anıqlanǵan nawqaslar menen turaqlı baylanıs ornatıladı. 2022-jıl 1-fevraldan baslap dástúriy hám aralıqtan (aralas) usılda medicina xızmetkerlerin qayta tayarlaw hám mamanlıǵın arttırıw sisteması jolǵa qoyıladı. 2022-jıl 1-aprelge shekem baslanǵısh medicinalıq-sanitariyalıq járdem mákemelerinde belgilengen standartlarǵa muwapıq úskenelengen shıpakerden burın tekseriw xanaları shólkemlestiriledi.
Qararǵa kóre, nawqaslar tómendegiler menen biypul támiyinlenedi:
•25 jasqa shekemgi qantlı diabettiń birinshi túri menen kesellengen nawqaslar analoglı insulin hám ózin-ózi qadaǵalaw quralları (glyukometr hám arnawlı test japıraqshaları) menen;
•qantsız diabet penen kesellengen nawqaslar, somatotrop jetispewshilik penen kesellengen balalar turmıslıq zárúr arnawlı dári-dármaqlar (desmopressin hám ósiw gormonı) menen;
•25 jastan ótken qantlı diabettiń birinshi túri menen kesellengen insulinge mútáj, sonday-aq, qantlı diabettiń ekinshi túri menen kesellengen nawqaslar adam insulini menen;
•qantlı diabettiń ekinshi túri menen kesellengen hám mútáj sıpatında «Sociallıq qorǵawdıń birden-bir reestri»nde bolǵan nawqaslar metformin dári-dármaqları menen biypul támiyinlenedi.
Qararǵa kóre sonday-aq, Respublika qánigelestirilgen endokrinologiya ilimiy-ámeliy medicina orayı hámde aymaqlıq medicina mákemelerinen ashıq tańlaw tiykarında tańlap alınǵan 50 ge shekem endokrinolog qánigeler hár jılı abıraylı sırt el endokrinologiya oraylarında mamanlıǵın arttırıwǵa jiberiledi.