Янгиликлар
24
Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası
Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası
Insan huqıqları házirgi waqıtta pútkil dúnya jámiyetinde jetekshi orındı tutadı.Rawajlanǵan demokratiyalıq puqaralıq jámiyet qurıwda onıń áhmiyetine toqtap ѳtpewge bolmaydı. Huqıqıy mámleket qurıwdıń baslı shárti insannıń tiykarǵı huqıq hám erkinliklerin qorǵaw jámiyette hár bir insannıń huqıqlarınıń támiyinleniwine anıq sistemanı jaratıw bolıp tabıladı.Qısqa waqıttıń ishinde Ózbekstan Respublikası Insan huqıqların qorǵaw hám bekkemlew boyınsha putin nızamshılıq aktler sistemasın islep shıqtı hám qabılladı. Insan huqıqları boyınsha milliy institutlar jaratılıp, olar óz jumısların dawam etpekte. Bulardıń tastıyǵı retinde Ózbekstannıń eń dáslepki qosılǵan insan huqıqların qorǵaw hám kepillewshi xalıqaralıq xújjeti Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası ekenligin atap ótiwimiz tiyis. Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyasındaǵı barlıq qádeler Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyası hám nızamlarında ѳz kѳrinisin tapqan. Búgingi kúnde Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası dúnya jámiyetiniń dıqqatınıń orayında turıptı. Deklaraciya (latın tilinen declaration-bayanlaw,járiyalaw)-mámleket,húkimet, partiya, shѳlkem atınan boljaw; tiykarǵı principlerdi saltanatlı túrde járiyalaw, sonday-aq olar járiyalanǵan hújjet bolıp tabıladı.
1948- jılı 10-dekabr kúni Birlesken milletler Shólkeminiń Bas Assambleyası Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyasın saltanatlı túrde qabıl etti. Bul deklaraciya 30-statyadan ibarat bolıp, onnan jigirma bir statyası puqaralıq hám siyasiy huqıqlarǵa, altawı ekonomikalıq hám social, mádeniy huqıqlarǵa, birewi shaxstıń jámiyet aldındaǵı minnenlemelerine hám eki statya usı deklaraciyanı qollanıwǵa arnalǵan. Insan huqıqları dúnya júzlik deklaraciyası tárepinen jariyalanǵan insan huqıqları xalıq aralıq basqarıw obektine aylandı.BMSh ustavı bul universal shѳlkem aǵza-mámleketlerdiń: «tiykarǵı insan huqıqlarına, insan shaxsınıń kádir qımbatı hám qadiriyatına, er hám hayal-qızlardıń teń huqıqlıǵına isenimin bekkemlew» de qatań ekenlikleri aytıladı, «rasası, jınısı, tili hám dinine qaramastan hámmeniń insan huqıqları hám tiykarǵı erkinliklerine húrmetti rawajlandırıw hám xoshametlew»degi xalıqaralıq sheriklik BMSh niń bas maqsetlerinen biri sıpatında jariyalangan. BMSh niń bul qaǵıydaları menen biziń dáwirimizge kelip xalıqaralıq huqıqtıń ulıwma tan alınǵan principlerinen birine aylanǵan insannnıń huqıq hám erkinliklerin qorǵaw principleriniń rawajlanıwına tiykar salınǵan edi. Insanpárwar hám demokratiyalıq qádiriyatlarǵa tiykarlanǵan zamanagóy mámlekette zamanagóylik hám rawajlanıw sonday-aq insannıń mámlekettiń ishinde, global dúnya kóleminde siyasiy, ekonmikalıq jáne sociallıq -mádeniy mashqalalardı sheshiwde ámelde qatnasıwdıń ajralmas baylanısı haqqındaǵı ideya kózge taslanbaqta. Demokratiyalıq mámleket hám huqıqıy tártiptiń tiykarın qurap, insan huqıqları belgili bir siyasiy dúzimniń mazmun hám mánisin belgilep ǵana qoymaydı, al insandı passiv gúzetiwshilerden dúnyada júz berip atırǵan barlıq waqıya-hádiyselerdiń aktiv qatnasıwshısına aylandırıwǵa shaqıradı. Insannıń social-ekonomikalıq hám mádeniy huqıqları hám erkinliklerin qorǵaw barısındaǵı sherikliktiń tiykarǵı shártlerinen biri individtiń huqıqıy dárejesine hám mámleketlerdiń bul standartlarǵa ishki huqıqıy tártip sheńberinde ámel etiw minnelemesine tiyisli belgili bir standartlardı óz ishine alǵan xalıqaralıq kelisimlerdi islep shıǵıw bolıp esaplanadı. Bul kelisimlerdiń kópshiligi BMSh sheńberinde islep shıǵılǵan. Biraq, insan huqıqları mashqalasın sheshiw,ideyalıq tosıqlardı joq etiwge bolǵan jantasıwlarda keyingi jıllarda guzetilip atırǵan sheriklikleri bul tarawdaǵı qatnasıqlardı jetilistiriwdi talap etedi. Mámleketlerdiń ishki huqıq normaların insan huqıqları tarawındaǵı xalıqaralıq standartlarǵa maksimal dárejede jaqınlastırıw- bul huqıqıy mámleket qurıwdıń zárúr shártlerinen biri sanaladı.
Nókis rayonı yuridikalıq xızmet
kórsetiw orayı bas yuriskonsult: A.Xodjelepesova