Янгиликлар
24
Ózbekstan Respublikasında Hayal-qızlar huqıqları kepillikleri hám Gender teńligi
Ózbekstan Respublikasında Hayal-qızlar huqıqları kepillikleri hám Gender teńligi
Házirgi globallasiw dáwirinde hayal-qızlardiń huqıq hám erkinlikleri, nızamlı máplerin qorǵaw áhimiyetli orın tutadı. Ásirese, hayallardı turmısta, jumıs orınlarında, bilimlendiriw tarawında hám basqa orınlarda zorlıq hám zulımlıqtan qorǵaw máselesi aktual áhmiyetke iye bolıp esaplanadı.
Ózbekstanda hayal-qızlar máselesine júdá úlken itibar qaratılıp átır, olardıń huqıqları, erkinlikleri, nızamlı mápleri Konstituciyamızda, nızamlarımızda bekkemlenip qoyılǵan. Bul boyınsha Birlesken Milletler Shólkeminiń Bas Assambleyasınıń 2015-jıldıń sentyabr ayında Turaqlı rawajlanıw boyınsha ótkerilgen sammitinde qabıl etilgen 70-sanlı rezalyuciyasına tiykar, sonday-aq 2030-jılǵa bolǵan dáwirde BMSh Global kún tártibiniń Turaqlı rawajlanıw maqsetlerin izshil ámelge asırıw boyınsha dizimli islerdi shólkemlestiriw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń «2030-jılǵa deyingi dáwirde turaqlı rawajlanıw salasında milliy maqset hám wazıypalardı ámelge asırıw is-ilájları haqqında» qarar qabıl etildi.
Ózbekstanda Turaqlı rawajlanıwdıń besinshi maqsetin ámelge asırıwda «Gender teńlikti támiyinlew hámde barlıq hayal-qızlardıń huqıq hám imkániyatların keńeytiw» boyınsha toǵız wazıypa islep shıǵıldı. Besinshi maqsettiń wazıypalarına 2030-jılǵa kelip barlıq hayal-qızlarǵa kemsitiwlerdiń hár qanday túrine shek qoyıw, siyasiy, ekonomikalıq jáne social turmısta qararlar qabıllawdıń barlıq dárejelrinde hayallardıń tolıq hám nátiyjel qatnasıwın hám jetekshilik etiw ushın teń múmkinshilikler jaratılǵan.
Siyasiy, ekonomikalıq jáne social turmısta qararlar qabıllawdıń barlıq dárejelerinde hayallardıń tolıq hám nátiyjeli qatnasıwın hám jetekshilik qılıw ushın teń múmkinshiliklerdi támiyinlew zárúr. Sońǵı jıllarda gender teńlikti támiyinlew, hayallardıń social hám siyasiy turmıstaǵı rolin asırıw boyınsha jumıslar bir neshe jónelislerde alıp barılmaqta, atap aytqanda hayallar huqıqları haqqındaǵı nızam hújjetlerin jetilistiriw, hayallardı qorǵawdıń institutsional tiykarların jetilistiriw, huqıqtı qóllaw ámeliyatında olarǵa ámel etiliwin támiyinlew ushın juwapker lawazımlı shaxslardı tiyisli huqıqıy normalar tiykarında oqıtıw belgilep qoyılǵan.
Házirgi dáwirde Ózbekstanda Respublirasında hayal-qızlardı huqıqların qorǵaw boyınsha bir qatar nızam hújjetler qabıl etilip, atap aytqanda, Prezidentimizdiń hayal-qızlar huqıqların támiyinlewde, sonıń menen birge, gender teńligi hám hayallardı zorlıqtan hám zulımlıqtan qorǵaw, hayallar isbilermenligin rawajlandırıw mártebesin asırıw haqqıında párman hám qararları qabıl etilgen. Ásirese, “Hayal-qızlardı qısım hám zorlıqtan qorǵaw haqqında”gi Nızamnıń qabıl etiliwi ayrıqsha áhmiyetke iye. Bul Nızam kóp jıllıq dodalawlardan keyin qabıllandı. Nızam shańaraqtaǵı zorlıqtan jábirlengenlerge járdem beriw, olarǵa turar jaylar ajıratıw, isenim telefonları hám tekǵana fizikalıq zorlıqtan, bálkim psixologiyalıq yamasa ekonomikalıq jınayatlar boyınsha májburiy juwapkerlikke tartıw arqalı hayallardı qorǵaw ushın tıykar bolıp tabıladı.
Gender teńlik boyınsha institutsional sharalar Ózbekstan Respublikası Oliy Majlısınıń Senati quramında hayallar huqıqların támiyinlew hám kemsiniwdıń hár qanday túrine shek qoyıw boyınsha milliy nızamshılıqta xalıq aralıq standartlardı uyǵınlastırıw menen shuǵıllanatuǵın jańa Hayal-qızlar hám gender teńlik máseleleri komiteti shólkemlestirildi. Bunnan tısqarı, miynetke baylanıslı huqıqlarınıń kepilliklerin qollap-quwatlawdı jánede kúsheytiw, uydegi zorlıq jábirleniwshilerine járdem beriw maqsetinde Zorlıq isletiwden jábir kórgen shaxslardı reabilitatsiya qılıw hám maslastırıw hámde óz janına qas etiwdıń aldın alıw respublika orayı hám Hayal-qızlar isbilermenligi orayı, Húkimet janındaǵı “Shańaraq” ilimiy-ámeliy izertlew orayı sıyaqlı jańa strukturalar dúzildi.
Mámleketimizde hayal-qızlar huqıqların támiyinlew hám qorǵawdıń huqıqıy tiykarların jáne de jetilistiriw maqsetinde 2019-jıl sentyabr ayında “Hayal-qızlar hám er adamlar ushın teń huqıq hámde múmkinshilikler kepillikleri haqqında”gi hámde “Hayal-qızlardı qısım hám zorlıqtan qorǵaw haqqında”gi Nızamlar qabıllandı. Ózbekstan Hayal-qızlar komiteti menen birgelikte BMT Konvenciyasina muwapıq hayallar huqıqları, gender teńligi hám hayal-qızlardıń kemsitiliwine jol qoymawdıń beriwdiń birden-bir pútin mexanizmine aylanıwınıń tiykarǵı tárepi bolıp tabıladı. Ózbekstan Respublikasında BMTnin jámááti házirgi dáwirde barlıq milliy sherikler hámde basqaqa mápdar táreplerdiń keń pikirlesiwleri menen islep shıǵılıp atırǵan “2021-2025-jıllarǵa mólsherlengen Turaqlı rawajlanıw sheriklik dástúri” sheńberinde gender teńlikti támiyinlew ushın mámleketimizge hár tárepleme járdem beriwi dawam etpekte.
Taxtakópir rayonı yridikalıq
xızmet kórsetiw orayı baslıǵı: A. Allaniyazov