Янгиликлар
21
BYUDJET ShÓLKEMINDE ISLEWShI XÍZMETKERLERGE MIYNET DEM ALÍSÍ BERILGENDE MATERIALLÍQ JÁRDEM TÓLENE ME?
BYUDJET ShÓLKEMINDE ISLEWShI XÍZMETKERLERGE MIYNET DEM ALÍSÍ BERILGENDE MATERIALLÍQ JÁRDEM TÓLENE ME?
Hámmemizge belgili miynet nızamshılıǵında jumıs beriwshi menen xızmetkerler arasındaǵı miynet qatnasıqları Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksiniń 1-statyasında kórsetilgenindey, miynet haqqındaǵı nızam xujjetleri, jámiyetlik kelisimler, sonday-aq, jámiyetlik shártnamalar hám basqa lokal normativ hújjetler menen tártipke salınadı.
Múlkshiliktiń barlıq túrindegi kárxanalar, mákemeler, shólkemlerde, sonday-aq ayırım puqaralar ıqtıyarında miynet shártnaması boyınsha islep atırǵan fizikalıq shaxslardıń miynetke baylanıslı qatnasıqları miynet haqqındaǵı nızamlar hám basqa normativ hújjetler menen tártipke salınadı.
Miynet haqqındaǵı nızam hújjetleri xızmetkerler, jumıs beriwshiler, mámleket máplerin itibarǵa alǵan halda, miynet bazarınıń ónimli ámel etiwi, haqıyqıy hám qáwipsiz miynet sharayatların, xızmetkerlerdiń miynet huqıqları hám den-sawlıǵın qorǵalıwın támiynleydi, miynet ónimdarlıǵınıń ósiwine, jumıs sapası jaqsılanıwına, sol tiykarda barlıq halıqtıń materiallıq hám mádeniy turmıs dárejesi joqarılawına kómeklesedi.
Házirgi waqıtta byudjet shólkemlerinde islewshi xızmetkerler tárepinen hár qıylı mazmundaǵı sorawlar kelip túsiwi tabiyiy. Olardan mısal sıpatında aytıp ótsek, miynet dem alısına shıqqan xızmetkerlerge nege materiallıq járdem tólenbeydi? Biraq bul jámiyetlik shártnamada kórsetilgen. Usı durıspa degen mazmunda.
Endi Ózbekstan Respublikası Miynet kodeksiniń 153-statyasına muwapıq miynet haqı, turi hám sisteması, sıylıqlar, qosımsha tólemler, ústemeler, xoshametlew túrindegi tólemler jámiyetlik shártnamalarda, sonday-aq, jumıs beriwshi tárepinen kásiplik awqam yaki xızmetkerlerdiń basqa wákillikli uyımı menen kelisip qabıl etiletuǵın basqa lokal hújjetlerde belgilenedi.
Yaǵnıy tiykarında xızmetkerlerge miynet dem alısına shıǵıw aldınan materiallıq járdem beriliwi jámiyetlik shártnamasında názerde tutılǵan bolsa, demek, bul májbúriyat jumıs beriwshi tárepinen orınlanıwı zárúr. Bul byudjet shólkemi bola ma, yaki basqa shólkem be, bunıń parqı joq. Bunday jaǵdaydıń kelip shıǵıwına usı shólkemdegi ishki sistemasında óz-ara birge islesiwdiń hám maǵlıwmat almasıwdıń tómen dárejede ekenligi sebep boladı.
Birinshiden, byudjet shólkeminiń qárejetleri, sonıń ishinde is haqı qárejetleri jumıs beriwshi tárepinen tastıyıqlanatuǵın hám finans uyımlarınan dizimnen ótkeriletuǵın, hár jılǵı qárejetler smetasına muwapıq ámelge asırıladı.
Bul tártip Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen 2014-jıl 15-dekabr kúni 2634-san menen mámleketlik dizimnen ótkerilgen “Byudjet shólkemleri hám byudjet qarjıların alıwshılardıń qárejetler smetası hám shtat kestesin dúziw, tastıyıqlaw hám dizimnen ótkeriw tártibi haqqında”ǵı Reje menen tártipke salınadı.
Usı Rejeniń 9-bántine muwapıq qárejetler smetası byudjet shólkemleri, oraylasqan finans-buxgalteriya xızmetleri hám byudjet qarjıların alıwshılar tárepinen olarga tiyisli finans jılı ushın jetkerilgen byudjetten ajıratılatuǵın qarjılar kólemi sheńberinde dúziledi.
Hám biz kóbinese, xızmetkerlerge tólenetuǵın áne sonday materiallıq járdem tólemlerin yaki máselen, soǵan uqsas xızmet saparı qárejetlerin qárejetler smetasında kórsetpeymiz, yaki orınlardaǵı finans uyımları aldında smetamızdı kattı turıp “qorǵay almaymız ”, yaki tınıshǵana “kesip taslayǵoyamız ”.
Jamanı, bul baǵdarda hámme jumıstı buxgalterlerge tapsırıp qoyamız, kóbinshe ya basshı, ya yurist, ya kadrlar boyınsha inspektorlar áne sol máselege aralasıwdan ózimizdi shetke alamız.
Aytpaqshı bolǵanım, byudjet shólkemlerinde xızmetkerlerge tólenetuǵın joqarıdaǵı materiallıq járdem sıyaqlı tólemlerdi aldınnan qárejetler smetasında haqıyqıy muǵdarlarda kórsetip ótiwimiz kerek hám bunda hár bir xızmetker názerden shette qalmawı kerek.
Ekinshiden, byudjet shólkemlerinde islewshi xızmetkerlerge byudjet shólkeminiń jámiyetlik shártnamasında miynet dem alısına shıǵıwda materiallıq járdem beriliwi názerde tutılǵan bolsa kásiplik awkamları hám bul tólemlerdi tóleniwin talap etiwi zarur, kerek bolsa, hár jıl basında duziletuǵın qárejetler smetası joybarına tólemlerdiń kiritiliwi ushın gúresiw kerek.
Salamat BAZARBAEV,
Kegeyli rayonı Yuridikalıq xızmet
kórsetiw orayı bas yuriskonsultı.