Янгиликлар
26
Konstituciyada mámleketlik hákimiyat uyımları hám bul tarawda ámelge asırılıp atırǵan reformalar.
Konstituciya mámleketimizdegi joqarı yuridikalıq kúshke iye bolǵan xuqıqıy xújjet bolıp esaplanadı.
1993-jıl 9-aprel kúni Joqarǵı Sovettiń 12-shaqırıq 12-sessiyasında Qaraqalpaqstan Respublikası Konstituciyasın qabıl etiw xaqqındaǵı Nızam qabıl etildi.
Konstituciyanıń qabıl etiliwi menen jámiyetlik hám mámleket qurılısınıń barlıq salalarındaǵı qatnasıqlardı, milliy nızamshılıǵımızdıń bárshe tarawların tártipke salıwshı anıq huqıqıy sistema jaratıldı. Puqaralardıń huqıq hám erkinlikleriniń kepillikleri mámleket tárepinen kepillendi.
Konstituciyamızdıń 7-statyasına tiykar«Xalıq mámleketlik hákimiyattıń birden-bir dáregi bolıp tabıladı.
Qaraqalpaqstan Respublikasında mámleketlik hákimiyat xalıqtıń mápi ushın Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Konstituciyası arqalı jáne sonıń tiykarında qabıl etilgen nızamlar arqalı tek buǵan wákillik berilgen uyımlar tárepinen ǵana ámelge asırıladı» dep kórsetilgen.
11-statyasında bolsa, Qaraqalpaqstan Respublikasınıń mámleketlik hákimiyat sisteması — hákimiyattıń nızam shıǵarıwshı, atqarıwshı hám sud hákimiyatlarına bóliniw principine tiykarlanatuǵınlıǵı belgilengen.
Konstituciyaǵa tiykar, Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Joqarǵı keńesi nızam shıǵarıw hákimiyatın ámelge asıratuǵın joqarı mámleketlik hákimiyat uyımı bolıp tabıladı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi — Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Húkimeti — Qaraqalpaqstan Respublikasınıń mámleketlik hákimiyatınıń joqarı atqarıwshı — basqarıwshı uyımı bolıp tabıladı.
Qaraqalpaqstan Respublikası sud hákimiyatı nızam shıǵarıw hám atqarıw hákimiyatlarınan, siyasiy partiyalardan, basqa da jámiyetlik birlespelerden biyǵárez isleydi.
Xabarıńız bar keyingi jıllarda mámleketimizde keń kólemli reformalar ámelge asırılmaqta. Mámleket hám jámiyet rawajlanıwı, sud huqıq tarawındaǵı reformalar nátiyjesinde Konstituciyamızǵa 1994-jıl, 1995, 1997, 2003 xám 2014, 2019 (29-iyun hám 16-dekabrde) hám 2021-jıl 12-fevral kúni ózgeris xám qosımshalar kirgizildi.
Bıyıl mámleketimizde úlken siyasiy mapazlardıń biri Prezident saylawı bolıp ótedi.
Usı jılda saylaw nızmashılıǵına kirgizilgen ózgeriske tiykar endigiden bılay saylawlar oktyabr ayınıń úshinshi on kúnliginiń birinshi ekshembisinde ótkeriledi.
Qaraqalpaqstan Respublikasınıń on segiz jasqa tolǵan puqaraları saylaw huqıqına iye bolıp saylawlardı shólkemlestiriw hám ótkeriw tártibi Saylaw kodeksi menen tártipke salınadı.
Búgingi kúnde biz konstituciyalıq normalardıń ámelde orınlanıwın támiyinlewge, xalqımızdıń turmıs-tárizin jaqsılawǵa qaratılǵan bir qatar nızam hújjetleri qabıl etilip atırǵanlıǵınıń gúwası bolmaqtamız.
Bul huqıqıy hújjetler, ámelge asırılıp atırǵan reformalardıń tiykarı álbette Konstituciya hám 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıw boyınsha háreketler strategiyasında óz tiykarın tapqan.
Usı jıldıń ózinde (jıl basınan 5-aprel kúni halatına) 400 den artıq huqıqıy hújjetler, yaǵnıy 21 nızam, Qalasazlıq kodeksi, 338 qarar, sonnan Prezidentimizdiń 68 qararı, 26 Pármanları hám basqa hújjetler (Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazası esaplanǵan – Lex.uz saytına jaylastırılǵan maǵlıwmatlar tiykarında) qabıl etilgen.
Búgingi kúnde húrmetli Prezidentimizdiń Qaraqalpaqstan Respublikasın rawajlandırıwǵa baylanıslı qabıl etilip atırǵan hújjetleri, respublikamızǵa saparı dawamında belgilep bergen wazıypaları tiykarında tek ǵana paytaxt Nókis qalasında emes, al eń shetki rayon hám awıllardıń kelbeti, onda jasawshı puqaralardıń turmıs tárizi ózgermekte.
2020-jılda tikkeley Qaraqalpaqstan Respublikasına baylanıslı, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Qaraqalpaqstan Medicina institutın shólkemlestiriw haqqında”ǵı, “Qaraqalpaqstan Respublikasında sharwashılıq tarmaqların jedel rawajlandırıw boyınsha qosımsha ilajlar haqqında”ǵı, “2020-2023-jıllarda Qaraqalpaqstan Respublikasın kompleks social-ekonomikalıq rawajlandırıw ilajları haqqında”ǵı Qararları, Ministrler Kabinetiniń “2020-2021-jıllarda Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Bozataw rayonın kompleks social-ekonomikalıq rawajlandırıw ilajları haqqında”ǵı, “Qaraqalpaqstan Respublikası Moynaq rayonı hákimligi janında “Aral artemiya sanaat” mámleketlik unitar kárxanası jumısların shólkemlestiriw ilajları haqqında”ǵı Qararları qabıl etildi.
2020-jıldıń 11-noyabr kúni qabıl etilgen Prezidentimizdiń 4889-sanlı Qararı Qaraqalpaqstan xalqın úlken quwanıshqa bóledi.
Sebebi onda, turmısımızdıń barlıq tarawlarında ámelge asırılatuǵın, atap aytqanda injinerlik-kommunikaciya, sociallıq infrastruktura, sanaat ónimlerin islep shıǵarıw, awıl xojalıǵın rawajlandırıw, xızmet kórsetiw kólemin asırıw, shárayatı awır bolǵan 45 máhálle hám awılda xalıqtıń turmıs shárayatın jaqsılaw, puqaralardı jumıs penen támiyinlew, jaslar ushın sharayatlar jaratıw, hayallardıń jámiyettegi rolin asırıw sıyaqlı tarawlar qamtıp alınǵan.
Eń áhmiyetlisi usı Prezident Qararında kórsetilgen hár bir bánttiń orınlanıwı qadaǵalawǵa alınıp, orınlanıwı támiyinlenbekte.
Usı orında atap ótiwimiz lazım, Prezidentimizdiń 6166-sanlı Pármanı menen Ádillik ministrliginde Ózbekstan Respublikası Prezidenti hújjetleri hám tapsırmaları orınlanıwın qadaǵalaw basqarması shólkemlestirildi.
Juwmaq ornında sonı atap ótiwimiz kerek, nızam ústinligin, nızamshılıq hújjetlerinde kórsetilgen normalardıń sózsiz orınlanıwın támiyinlew hár birimizdiń tiykarǵı wazıypamız bolıwı lazım.
Moynaq rayonı ádillik bólimi baslıǵı - A.Dastenov