Янгиликлар
24
Miynet qatnasıqlarında jaslarǵa beriletuǵın kepillikler
Mámleketimizde sońǵı jılları miynet qatnasıqlarında nızam ústinligin támiyinlew boyınsha kóplegen ilajlar alıp barılmaqta.Solardıń qatarında miynet nızamshiliǵinda ayrım kategoriyadaǵi shaxslar ushın belgilengen jeńilliklerdiń ámelde qollanıwın támiyinlewge ayrıqsha itibar qaratılıwı óz aldına áhmiyetke iye.Jeńillikler belgilengen shaxslar kategoriyasına 18 jasqa tolmaǵan shaxslar da kiredi. Olar miynet qatnasıqlarında jası úlken xızmetkerler menen teńdey huqıqlarǵa iye bolıp, sonıń menen bir qatarda miynetti qorǵaw, jumıs waqtı, dem alıslar hám taǵı basqa miynet shártleri boyınsha jeńilliklerden paydalanadı.Belgilengen minimal jumıs orınları esabınan jumısqa ornalastırıw tártibinde jergilikli miynet organı hám basqa organlar tárepinen jiberilgen 18 jasqa tolmaǵan shaxslardı jumıs beriwshi jumısqa qabıl etiwi shárt.
Usı orında sonı da aytıp ótiw kerek, 18 jasqa tolmaǵan shaxslar birinshi medicinalıq kórikten ótkennen keyin ǵana jumısqa alınadı hám sońlıǵında olar 18ge tolǵansha hár jıl shártli túrde medicinalıq kórikten ótkerilip turılıwı kerek.18 jasqa tolmaǵan shaxslardıń miynetinen usı kategoriyadaǵı xızmetkerlerdiń densawlıǵı, qáwipsizligi yamasa ádep-ikramlılıǵına zıyan keltiriwi múmkin bolǵan miynet sharayatı qolaysız bolǵan, jer astı hám basqa jumıslarda paydalanıwǵa jol qoyılmaydı. Sonday-aq, 18 jasqa tolmaǵan shaxslardıń belgilep qoyılǵan normadan artıq awır júk kóteriwi hám tasıwları boyınsha sheklewler bar. Olarǵa kóteriw hám tasıwǵa múmkin bolǵan awır júk normaları Ózbekstan Respublikasınıń Bántlik hám miynet qatnasıqları ministrligi hám Ózbekstan Respublikasınıń Densawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen Ózbekstan Kásiplik awqamlar Federaciyası hám jumıs beriwshiler wákilleri másláhatın alǵan halda belgilenedi.
On altıdan on segiz jasqa shekem bolǵan xızmetkerlerge júmıs waqtı háptesine 36 saattan, on besten on altı jasqa shekem bolǵan shaxslar ushın bolsa, háptesine 24 saattan asırılmawı belgilengen.
On segiz jasqa tolmaǵan xızmetkerlerdiń kúndelikli jumıs waqtı qısqartılǵan jaǵdaylarda miynetke haqı kúndelikli jumıs waqtı tolıq bolǵan kategoriyadaǵı xızmetkerlerge beriletuǵın muǵdarda tólenedi. Kárxanalarda oqıwdan bos waqtında islep atırǵan oqıwshılardıń miynetine islegen waqtına sáykes túrde yamasa islep shıǵarǵan ónimine qarap haq tólenedi.
On segiz jasqa tolmaǵan xızmetkerlerge keminde otız calendar kúnnen ibarat jıllıq dem alıs beriledi hám olar usı dem alıstan jaz máusiminde yamasa ózleri ushın qolay bolǵan basqa waqıtta paydalanıwı múmkin. Eger dem alıs berilip atırǵan jıl óz ishine xızmetker on segiz jasqa tolıwına shekemgi hám tolgannan keyingi dáwirdi alsa dem alıs múddeti on segiz jasqa tolıwına shekemgi bolǵan stajı ushın 30 kalendar kúni esabınan, al on segiz jasqa tolǵannan keyingi stajı ushın bolsa, ulıwmalıq tártipte esaplap shıǵarıladı.
On segiz jasqa tolmaǵan shaxslardı túngi jumıslarǵa, jumıs waqtınan tısqarı jumıslarǵa hám dem alıs kúnlerdegi jumıslarǵa tartıwǵa jol qoyılmaydı.On segiz jasqa tolmaǵan xızmetkerler menen dúzilgen miynet shártnamasın jumıs beriwshiniń baslaması menen biykar etiwde, miynet shártnamasın biykar etiwdiń ulıwmalıq tártibine ámel etiwden tısqarı jergilikli miynet organınıń kelisimi alınıwı kerek.
Eger on segiz jasqa tolmaǵan shaxslar orınlap atırǵan jumısın dawam etiwi olardıń densawlıǵına qáwipli yamasa olarǵa basqa túrde zıyan keltiriw menen baylanıslı bolsa, bunday shaxslar menen dúzilgen miynet shártnanasın biykar etiwdi olardın ata-anaları hám baǵıwshıları (qáwenderleri), sonday-aq miynetti qorǵaw ústinen baqlawshı organlar hámde er jetpegenlerdiń isleri boyınsha shólkemler ara komissiyalar talap etiwge haqlı.
Nókis qalalıq Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayı
bas yuriskonsultı G.Dauletova