Янгиликлар
19
Ǵárezsizlik dáwirinde sud-huqıq reformaları
Búgingi kúnde mámleketimizde ǵárezsiz, ashıq hám ashıq sud sistemasına erisiw boyınsha alıp baratırǵan reformalar jánede jetilistirilmekte. Sudyalardıń ádillik hám nızamnıń haqıyqıy qorǵawshıları bolıwına erisiw zárúr hám shártligi nızam sheńberinde bekkemlenip atır.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoyev baslaması menen 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń Háreketler strategiyasında nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jáne de reformalaw ekinshi ústin turatuǵın jónelis retinde belgilengeni biykarǵa emes. Mámleket hám jámiyetti modernizaciyalawda, dáslep, puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin isenimli qorǵaw, sud ǵárezsizligin támiyinlew, ádil sudlawǵa erisiw, nızamlılıqtı bekkemlew, korrupciyaǵa qarsı nátiyjeli gúresiw zárúrli áhmiyetke iye boladı. Ótken dáwir dawamında Ózbekstanda barlıq tarawlar qatarı sud-huqıq baǵdarında da keń kólemli jumıslar ámelge asırıldı.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2020-jıl 29-dekabr kúni Oliy Majiliske jollaǵan náwbettegi múrájatında aytıp ótkenindey, sońǵı 4 jıl dawamında sud-huqıq salasın reformalaw barısında isenimli qádemler qoyıldı. Bul baǵdardaǵı baslı máseleler boyınsha 40 tan artıq nızam, párman hám qararlar qabıl etildi. Nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalaw boyınsha strategiyalıq áhmiyetke iye qádem taslandı.
Atap aytqanda, sudlardıń ǵárezsizligin támiyinlew maqsetinde, Sudyalar Joqarǵı keńesi shólkemlestirildi. Sonıń menen birge, Joqarı sud hám Joqarı xojalıq sudı birlestirilip, Joqarı sud iskerligi jetilistirildi. Aymaqlardaǵı xojalıq sudı ekonomikalıq sud retinde qayta dúzildi, 71 rayonlar aralıq, rayon (qala) ekonomikalıq sudına islerdi birinshi instansiyada kórip shıǵıw wákilligi berildi. Sudya lawazımında jumıs alıp barıwdıń birinshi ret bes jıllıq, keyin on jıllıq múddeti hám múddetsiz dáwiri belgilendi. Sudtıń óziniń finanslıq, materiallıq-texnikalıq máselelerin ǵárezsiz sheshiw boyınsha wákillikleri, ádillik organlarınan alınıp, Joqarı sudqa ótkerildi. Sud tárepinen jınayat isin qosımsha tergewge qaytarıw institutı biykar etildi. Shaxstıń jınayat islewdegi ayıplılıǵı tek sud talqılawında óz tastıyıqın tapqan dálillerge tıykarlanıwı kerekligi qatań belgilep qoyıldı. Qıynaqqa salıw, ruwxıy, fizikalıq basım ótkeriw hám basqa zorawanlıq jaǵdayları úzil-kesil qatań túrde qadaǵan etildi.
Sudyalıqqa kandidatlardi tańlaw tiykarında jumısqa qabıllaw mexanizmi engizilgenin ayrıqsha itibarǵa alınıwı kerek. Birinshi márte sudyalıq lawazımına kandidatlardi tańlaw boyınsha imtixan processlerin onlayn kórsetip barıw ámeliyatı jolǵa qoyıldı.
Sonday-aq, sudyalıq lawazımına birinshi ret tayınlanatuǵın kandidatlardı kórip shıǵıw alternativlıq tiykarında ámelge asırılatuǵın boldı. Álbette, maman hám jetik sudyalar korpusın hámde sud apparatı xızmetkerlerin tayarlawdıń jańa sisteması jámiyette sud keńselerine bolǵan isenimdi asırıw, ádilliktiń turaqlılıǵı hám nızam ústinligin támiyinlew ádil sudlawdıń joqarı dárejege kóteriliwine xızmet etedi.
Bir sóz benen aytqanda, ádil sudlawdıń sapasın hám natiyjeliligin asırıw, sudntıńing ǵárezsizligin, juwapkershiligin kúsheytiriw, hár tárepleme jetik, hadal, kásibine sadıq sudyalar korpusın qáliplestiriwge qaratılǵan bul jańa ózgerisler insan máplerin qorǵawǵa, xalıqtıń sud hákimiyatına bolǵan isenimin jánede asırıwǵa hámde huqıqıy mámleket qurıw hámde rawajlanǵan mámleketler qatarından jay alıw sıyaqlı joqarı maqsetke jetiwine xızmet etedi.
Shımbay rayonı Yuridikalıq xızmet
kórsetiw orayı bas yuriskonsultı A.A.Nurabullayev