Янгиликлар
15
Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen 2022-jılda ámelge asırılǵan jumıslar haqqında
Ádillik ministrliginiń tiykarǵı wazıypasınan biri Birden-bir mámleketlik huqıqıy siyasattı júrgiziw, norma dóretiwshiligi jumısların muwapıqlastırıw, mámleketlik hám xojalıq basqarıw, jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımları jumıslarında huqıqtı qollaw ámeliyatın izshil hám bir túrde támiyinlew boyınsha ilajlardı ámelge asırıw bolıp tabıladı.
Bul baǵdarda ministrlik tárepinen 2022-jıl dawamında bir qatar jumıslar ámelge asırıldı.
Atap aytatuǵın bolsaq, Insan huqıqların qorǵaw tarawında: Ministrlikke jámi 5 854 múrájat kelip tústi, sonıń 3726 múrájati (63,6 payızı) qanaatlandırılıp múrájatshılar huqıqları tiklendi.
Sudlarǵa jámi summası 14 mlrd 307 mln sumlıq 3 165 dana dawa arza kirgizildi, puqaralardıń huqıqları sud tárepinen tikleniwine erisildi.
Ministrlikke kelip túsken múrájatlar analizlenip qaralǵanda múrájatlar dıń eń kóbisi miynet, úy-jay, sociallıq qorǵaw, mámleketlik xızmetler kórsetiw hám puqaralıq halatı aktlerin jazıw tarawları menen baylanıslı ekenligi anıqlandı.
Mısal retinde aytsaq, ministrlikte puqara U. Xojametovtıń 2022-jıl fevral ayındaǵı jasqa tiyisli pensiyaǵa shıqqanlıǵı, biraq 2005-2021 jıllarda islegen 11 jıl 3 aylıq jumıs stajı pensiyaga shıǵıwda esapqa alınbaǵanına narazı ekenligin bildirgen hám bul boyınsha ámeliy járdem beriwdi sorap bildirgen múrájatı kórip shıǵıldı.
Múrájattı úyreniw dawamında Byudjetten tısqarı pensiya qorı Kegeyli rayonı bólimi puqara U. Xojametovtı 11 jıl 3 aylıq jumıs stajı qamsızlandırıw tólemleri tólenbegenligi sebepli esapqa alınbaǵanlıǵı málim etip bildigen.
Ministrlik Nókis rayonlarara Hákimshilik sudına dawa arza kirgizilip, sud sheshimi menen 2005-2021-jıllarda islegen jámi 11 jıl 3 aylıq jumıs stajı pensiya stajına qosıw minnetlemesin júkledi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti hújjetleri orınlanıwın qadaǵalaw tarawı boyınsha ámelge asırǵan jumısların atap ótsek: Ministrlik Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası, Ádillik ministrligi hám Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń tapsırmalarına muwapıq ham sol tiykarda, 2022-jıl dawamında 75 dana Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń hújjeti (sonıń ishinde, 10 Párman, 40 qarar, 25 bayanı hám 1 “Jol Karta”sı) hám sonıń menen birge jámi 620 tapsırmasınıń orınlanıwı monitoring etildi.
Sonıń menen bir waqıtta, ministrlik tárepinen 5 tarawda (salıq sisteması, jaslarǵa baylanıslı mámleketlik siyasatı, mádeniyat, bajıxana, monopoliyaǵa qarsı gúresiw tarawlarında) mánzilli hám tematikalıq úyreniwler ótkerildi.
Úyreniwler dawamında usı tarawlarda 56 nızamshılıq hújjetleri hám tapsırmaları (Salıq hám Bajıxana kodeksleri, 7 Nızamı, 32 Párman, 24 qarar, 6 bayan, 6 Ministrler Kabinetiniń qararı) orınlanıwı qarap shıǵıldı.
Úyreniw hám monitoringler nátiyjesi menen anıqlanǵan jámi 600 den artıq nızam buzılıw jaǵdayları hám qáte-kemshiliklerdi saplastırıw boyınsha tiyisli uyımlarǵa
36 usınıs kirgizildi hám 9 eskertiw jat berildi.
Kiritilgen usınıslar nátiyjesinde 39 juwapker shaxs intizamiy juwapkershilikke tartılǵanlıǵı málim boldı.
Usınıń menen bir qatarda, usı baǵdarda nızamshılıq hújjetleri hám tapsırmalarınıń orınlanıwın támiynlewge kómeklesiw maqsetinde orınlarǵa shıqqan halda tiyisli úgit-násiyat isleri hám huqıqıy-metodikalıq jádemler berildi.
Huqıqıy xızmet kórsetiw tarawında: Notariat institutın rawajlandırıw, tarawdı elede jetilistiriw maqsetinde bir qatar normativ-hújjetler qabıl etildi.
Maǵlıwmat ushın: házirde Qaraqalpaqstan Respublikasında 57 jeke ámeliyat penen shuǵıllanıwshı notariuslar óz jumısların alıp barmaqta.
Ózbekstan Respublikası “Mediaciya haqqında”ǵı Nızamına muwapıq ministrlik tárepinen professional mediatorlar reestrı júrgiziliwi jolǵa qoyılǵan hám mediatorlardı tayarlaw arnawlı oqıw kursların tamamlaǵan jámi 57 jeke ámeliyat penen shuǵıllawshı notariuslar professional mediatorlar reestrine kirgizildi. Advokatura tarawında: Búgingi kúnde Respublika aymaǵında jámi 102 advokatlıq dúzilmeleri óz iskerligin kórsetip, sonnan 2 advokatlar kollegiyası, 9 advokatlıq firması hámde 91 advokatlıq byuroları jumıs islemekte. 2022-jılda jámi 35 talabanǵa dvokatlıq licenziyaları berildi.
Huqıqıy ekspertiza tarawı: 2022 jılda ministrlikke huquqıy ekspertizadan ótkeriw ushın Jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımlarınıń jámi 180 normativ tústegi qararı joybarları kelip tústi.
Kelip túsken 98 normativ tústegi qarar joybarlarına muwapıqlıǵı juwmaǵı berildi, 61 hújjet joybarlarına nızamshılıq talaplarına muwapıq bolmaǵınlıǵı sebepli qayta kórip shıgıw ushın qaytarıldı.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 2021-jıl 22-iyundaǵı 390-sanlı qararına tiykar, “E-qarar” elektron sisteması Respublikanıń barlıq dárejedegi jergilikli mámleketlik hákimiyatı uyımları iskerligine engizilip, qabıl etilip atırǵan hákimlik hújjetleriniń muwapıqlıǵın monitoringin júrgiziw ádillik uyımlarına júkletilgen.
Ministrlik “E-qarar” elektron sisteması arqalı jergilikli mámleketlik hákimiyatı tárepinen qabıl etilgen hújjetlerin monitoring etiw arqalı hákimlikler tárepinen nızamshılıqqa muwapıq bolmaǵan jámi 235 hújjetler (176 hákim qararı, 35 hákim biyligi hám 24 Keńes qararı) qabıl etilgenligi anıqladı.
Joqarıdaǵı jaǵdaylar boyınsha ministrlik hám rayon (qala) ádillik bólimleri tárepinen tiyisli hákimliklerge nızamshılıqqa muwapıq bolmaǵan qararlardı biykar etiw hám ámeldegi nızam hújjetlerine muwapıqlastırıw boyınsha 58 usınıs kirgizdi hám kirgizilgen usınıslarǵa tiykar 85 hákimlik hújjetleriniń biykar etiliwine erisildi,
49 hújjet ámeldegi nızam hújjetlerine muwapıqlastırıldı.
Aldaǵı waqıtları bunday qáte-kemshiliklerge jol qoymaw ushın hákimliklerge jámi
27 eskertiw xatı kirgizilip úgit-násiyatlaw jolı menen huqıqıy járdemler kórsetildi. Yuridikalıq xızmetler orayları iskerliginde: Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jıl 29-iyun kúni qabıl etilgen “Mámleketlik uyımları hám shólkemlerine yuridikalıq xızmet kórsetiw iskerligin elede jetilistiriw is-ilájları haqqında”ǵı PQ-5168-san qararına tiykar, 2021-jıldıń 1-oktyabr sánesinen baslap ministrlik rayon (qala) ádillik bólimleri quramında 17 Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayları shólkemlestirildi.
Búgingi kúnde Yuridikalıq xızmet kórsetiw orayları tárepinen 20 mámleketlik uyım hám shólkemlerge, sonıń menen birge 726 mámleketlik ulıwma bilim beriw mektepleri, 436 mámleketlik mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemleri hámde 97 kóp tarmaqlı oraylasqan hám shańaraqlıq poliklinikalarǵa yuridikalıq xızmet kórsetilmekte.
2022-jıl dawamında usı Oraylarǵa huquqıy ekspertizadan ótkeriw ushın 258 821 hújjet joybarları kelip túsken bolıp, sonnan 184 353 buyrıq joybarları hám 74 528 shártnama joybarları bolıp tabıladı.
Usı kelip túsken hújjetlerdiń 236 607 na nızamshılıqqa muwapıqlıǵı boyınsha unamlı (muwapıqlıq) juwmaqlar berildi, 2841 hújjetge nızamshılıqqa muwapıq bolmaǵanlıǵı ushın unamsız juwmaq berildi hámde 19 373 hújjetge qáte-kemshilikler bolǵanlıǵı sebepli orınlawshılarına qayta kórip shıǵıw ushın qaytarıldı.
Bunnan tısqarı, Oraylar tárepinen yuridikalıq xızmet kórsetiletuǵın shólkemler xızmetkerlerine hámde ǴXQı hám sociallıq tarmaqlar arqalı 6 mıńnan artıq huqıqıy úgit-násiyat ilajları ótkerdi.
Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri jumısların muwapıqlastırıw tarawında: Respublikada ministrlikten nızamshılıq talapları tiykarında dizimnen ótken (2022-jıl 31-dekabr jaǵdayına) jámi 602 mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri iskerlik kórsetpekte.
Sonday-aq, házirde 66 diniy shólkem hámde 14 tóreshilik sudlarıda óz iskerligin kórsetip kelmekte.
Usı shólkemler mámleketlik uyımları menen birgelikte sociallıq paydalı ilajlar ótkeriliwinde, mámleketlik dástúrler ámelge asırılıwında joqarı belsendilik kórsetpekte.
Huqıqıy úgit-násiyat hám aǵartıwshılıq tarawında: Jámiyette huqıqıy sana hám huqıqıy mádeniyatın joqarılatıw, puqaralardıń jámiyetlik-siyasiy ózgerisler menen xabardar bolıw hámde huqıqıy bilimlerin asırıp barıwda zamanagóy usıl hám ilajlar engizilmekte.
Ministrlik kelip túsken jańadan qabıl etilgen 1 153 normativ-huqıqıy hújjetlerdi tastıyıqlanǵan dizim boyınsha Respublika aymaǵındagı 121 mámleketlik uyım hám shólkemlerge jetkerip berdi.
Hújjetlerdiń jámi 1153 hújjettiń 71 danası Nızamlar, 345 Prezident hújjetleri, 473 Ministrler Kabineti qararları, 256 Ministrlikler, mámleketlik komitetler hám keńseler buyrıq hám qararların quradı.
Ministrler Keńesiniń 8 normativ tústegi qararı da belgilengen tártipte jetkerip berildi.
Ministrlik xızmetkerleri tárepinen 2022-jılda 2 739 mártebe úgit-násiyat ilajları ótkerildi. Onıń 2 435 ǵalaba xabar quralları arqalı ótkerildi (212 televidenie, 147 radio, 51 gazeta hám jurnallar hámde 2025 veb-sayt hám basqa elektron ǵalaba qurallarında).
Sonıń menen birge , 193 awızeki (81 bayanat, 63 dóńgelek stol sáwbet, 49 seminar) úgit-násiyat ilajların ótkerdi.
Úgit násiyatlaw maqsetinde, 111 dana 2 376 tirajda kórkizbeli buklet hám videorolikler kórinisindegi (92 buklet 2 375 tirajda hám 18 videorolik) huqıqıy úgit-násiyat jumısları islendi.
Sonı ayrıqsha atap ótiw orınlı, ministrlik huqıqıy úgit-násiyatlawdıń jańa sistemasın engiziw ushın, sud, advokatura, notariat, Jaslar-tv, Nókis-FM teleradiokanalları menen birge islesiw Memorandumları dúzildi.
Ministrlik xalıqtıń mashqalası bolıp kiyatırǵan máseleler hámde xalıvq sorawlarınıń huqıqıy sheshimleri boyınsha arnawlı juwap materillar hám videokórinisler ministrliktiń rásmiy kanallarına jaylastırıldı.
Ministrik nızamshılıq hújjetleriniń mazmun-mánisin operativ jetkeriw maqsetinde, “Jaslar-tv”, “Nókis-Fm” teleradiokanalları menen birgelikte kúnlik videobloglar, kórsetiwler tayarlaw ámeliyatı jolǵa qoyıldı.
Mámleketlik xızmetler orayları hám PHAJ organları iskerligin muwapıqlastırıw tarawı boyınsha bir qatar jumısları ámelge asırıldı.
Mámleketlik xızmetlerin kórsetiw sistemasında ámelge asırılıp atırǵan reformalar nátiyjesinde xalıqqa hámde isbilermenlik subektlerine qolay hám tez mámleket xızmetler usınıwdıń zamanagóy infradúzilmesi jaratıldı.
Respublikamızda 17 mámleketlik xızmetleri orayları hám de olardıń alıs aymaqlarında jaylasqan 8 filialları tárepinen xalıqımızǵa mámleketlik xızmetler kórsetilmekte.
Mámleketlik xızmetler kórsetiw orayları 12 rayonda tazadan qurılǵan zamanagóy hám barlıq qolay sharayatqa iye imarat penen támiyinlendi, 4 rayonda imarat qurılıs jumısları islenbekte (Kegeyli, Ellikqala, Taqıyatas hám Nókis rayonlarında).
Respublika alıs aymaqlar puqaralar ushın “Mobil mámleket xızmetlerin” kórsetilmekte. Bunıń ushın 2 arnawlı avtobus hámde 16 damas xızmet avtomashinaları ajıratılǵan.
Mámleketlik xızmetler kórsetiw orayları 2022 jılda 57 422 xızmetler kóshpeli tártipte “Mobil mámleket xızmetlerin” kórsetti.
PHAJ organlarınıń iskerligin muwapıqlastırıw tarawında: Rayon (qala) PHAJ bólimleri tárepinen arxivlerde qaǵaz kórinisinde saqlanıp atırǵan 3 mln. 700 mıńnan artıq akt jazıwları “PHAJdıń birden-bir elektron arxivi” málimleme sistemasına kiritilip, sanlastırılıwı támiyinlendi.
2022-jılda 70 mıń 204 akt jazıwları dizimge alındı. Jazıwlardıń 43 330 akttı tuwılǵanlıqtı dizimge alıw, 14 870 nekeni dizimge alıw, 2 057 nekeden ajırasqanlıq hámde 9947 ólimdi dizimge alıw jaǵdayı boldı.
Intellektual múlk huqıqların qorǵaw tarawında: Tiykarınan, xalqımızdıń intellektual múlk tarawındaǵı huqıqıy bilimlerin asırıw hámde intellektual múlkke bolǵan iyelik sezimin qáliplestiriw baǵdarında bir qatar úgit-násiyat jumısları alıp barıldı. Nátiyjede ózleriniń jeke brendlerin jaratıwǵa qızıǵıwshılıq bildirgen 40 isbilermenge jańadan brendlerin jaratıwda hámde mámleketlik dizimge alınıwında qollap-quwatlandı.
2022-jıl ministrlik kontrafakt ónimler aylanısına qarsı gúresiw boyınsha 22 baqlaw ilajların ótkerdi. Usı ilajda 57 nızambuzıwshılıq jaǵdayların anıqlap, toqtatıw boyınsha kontrafakt ónimler aylanısın islegen 51 jaǵday ushın huqıqbuzarlarǵa usınıs kirgizildi. Al 6 jaǵday ushın hákimshilik bayannama dúzilip tiyisli tártipte sudlarǵa jiberildi.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi